დღეს, 11 ნოემბერს, სერაპიონ ზარზმელის ხსენების დღეა. სერაპიონ ზარზმელი IX საუკუნის მოღვაწე, სამცხეში ზარზმის მონასტრის დამაარსებელი და პირველი წინამძღვარი, საქართველოს ეკლესიის წმინდანია. მისი ხსენების დღეა ძვ. სტილით 29 ოქტომბერი, ახ. სტილით 11 ნოემბერი.
სერაპიონი წარმოშობით იყო კლარჯეთიდან, ღირსეული ოჯახიდან. სერაპიონს ორი ძმა ჰყავდა. დედა ადრე გარდაიცვალა და შვილები მამამ აღზარდა. რამდენიმე წელიწადში მამაც გარდაიცვალა. სერაპიონი მცირეწლოვან იოანესთან ერთად ოპიზის მონასტერში, მიქაელ პარეხელთან მივიდა და ბერად შედგა, მოგვიანებით კი მიქაელის ბრძანებით მღვდლად იკურთხა. მიქაელ პარეხელის ბრძანებით, სერაპიონი, იოანე და კიდევ ოთხი ბერი გაემართნენ სამცხისაკენ ეკლესიის საშენებლად და თან წაიღეს ფერისცვალების ხატი, რომელიც ახლად აშენებულ ეკლესიაში უნდა დაესვენებინათ. იმხანად სამცხის დიდი მთავარი, გიორგი ჩორჩანელი, თვითონ ეწვია სერაპიონს და დიდი შემწეობა აღმოუჩინა; მონასტრისთვის უწყალობა მიწა და საშენი მასალა. მშენებლობა სამ წელიწადში დასრულდა. გიორგი ჩორჩანელმა მონასტერს მისცა ჯორ-სახედრები და შესწირა სოფლები. სერაპიონმა დაადგინა მონასტრის ტიპოკონი.
სერაპიონმა და იოანემ ყველის ხევში, ადგილობრივ მკვიდრთა თხოვნით და დახმარებით ააგეს მონასტერი იოვანეწმინდა. სერაპიონი სიცოცხლის ბოლომდე მოღვაწეობდა ზარზმის მონასტერში. დაკრძალულია საკურთხევლის აღმოსავლეთით. ზარზმის მესამე წინამძღვრის, პავლეს დროს დასრულდა ახალი ტაძრის მშენებლობა. ამ პერიოდში ზარზმაში მოვიდა ბასილი, სერაპიონის უფროსი ძმის შვილი.
ცნობები სერაპიონ ზარზმელის შესახებ დაცულია მისი ძმისწულის, ბასილი ზარზმელის "სერაპიონ ზარზმელის ცხოვრებაში". ტექსტმა მოაღწია ერთადერთი XVI ს-ის ხელნაწერით, რომელიც მოსე ჯანაშვილმა აღმოაჩინა და 1909 წელს გამოაქვეყნა.
