აშშ-ის სახემწიფო დეპარტამენტმა გამოაქვეყნა ევროპისა და ევრაზიის საკითხებში აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის თანაშემწის მოადგილის ერიკ რუბინის მოხსენების ტექსტი, რომელიც მან წაიკითხა ვაშინგტონში გამართულ შეხვედრაზე ცენტრში "ნაციონალური ინტერესებისათვის". მოხსენების სათაურია - "აშშ- საქართველოს ურთიერთობა საქართველოს საპარალემტნო არჩევნების შემდეგ.
"ჯი-ეიჩ-ენი" გთავაზობთ მოხსენების არაოფიციალურ თარგმანს.
"ნებისმიერი ადამიანისთვის, ვინც ერთხელ მაინც არის ნამყოფი კავკასიაში, ნათელია, რომ საქართველო ბრწყინვალე ადგილია. როგორც ადამიანი, რომელიც საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ ვმუშაობდი ამერიკა-საქართველოს ურთიერთობებზე და ხელს ვუწყობდი 1992 წელს თბილისთან დიპლომატიური ურთიერთობების დამყარებას, ძნელია აღფრთოვანებული არ ვიყო იმით, რასაც ქართველმა ხალხმა ბოლო 20 წლის განმავლობაში მიაღწია. როგორ შორს წავიდა დამოუკიდებლობის მოპოვების პირველი წლებიდან. კერძოდ, ბოლო ათწლეულში ვხედავდით შთამბეჭდავ წარმატებებს - დაამარცხეს კორუფცია, მოხდა პოლიციის რეფორმირება, ჩამოყალიბდა სახელმწიფო ინსტიტუტები, რომელიც ადამიანებს ემსახურებიან განსხვავებულად, რასაც ვერ ნახავთ ყოფილი საბჭოთა კავშირის სხვა ქვეყნებში და მის ფარგლებს გარეთაც, მსოფლიოს მასშტაბით. პირველი ოქტომბრის არჩევნებმა დაადასტურა, რომ ქართული დემოკრატია ეს უფრო მეტია, ვიდრე ლოზუნგი. მმართველი პარტიის მიერ სხვა ძალისათვის ხელისუფლების გადაცემა ამკვიდრებს ახალ სტანდარტებს მთელს მსოფლიოში.
პრობლემები და სიძნელეები ჯერაც საკმარისია და სისულელე იქნებოდა იმაზე საუბარი, რომ საქართველომ მიაღწია მიზანს, რომელსაც ისახავდა - ჩამოყალიბდეს სრულფასოვან დემოკრატიად, იყოს თავისუფალი საზოგადოება, რომელიც ინტეგრირებული იქნება ევროატლანტიკურ თანამეგობრობაში. ჩემი რეაქცია ოქტომბრის მოვლენებთან დაკავშირებით ერთმნიშვნლოვნად დადებითია. საქართველო და ქართველი ხალხი განაგრძობს ჩვენს გაოცებას.
ნება მიბოძეთ, რამდენიმე წუთი დავუთმო აშშ-ის პოლიტიკას საქართველოს წინასაარჩევნო პერიოდისთვის. შემდგომ მე გაგიზიარებთ ჩემს დაკვირვებას ამჟამინდელ ვითარებაზე . იმაზე, თუ რა ვნახე თბილისში გასულ კვირას და, შესაბამისად, მე მექნება საშუალება ვისაუბრო აშშ-საქართველოს ურთიერთობებზე.
პირველ რიგში, ნება მიბოძეთ, გავფანტო ის მითი ამ არჩევნებთან დაკავშირებით რომელიც ხშირად ისმოდა, რომ აშშ იდგა ამ არჩევნებზე რომელიმე მხარის გვერდით. ჩვენ არაერთხელ განვაცხადეთ წინასაარჩევნო პერიოდში და ეს ახლაც უნდა გავიმეორო: აშშ-ს არ ჰყოლია რჩეული კანდიდატები ამ არჩევნებზე, მაგრამ ჩვენ გავაკეთეთ მთავარი , ჩვენი კანდიდატი იყო ქართული დემოკრატია, "ქართული პროექტი", რომელსაც საშუალება მიეცა ბოლომდე წარმოეჩინა თავი რეგიონალური ლიდერისა და დემოკრატიული რეფორმების მიმართულებით. სამოქალაქო საზოგადოებამ და არასამთავრობო ორგანიზაციებმა ამ არჩევნებზე შეასრულეს საკვანძო როლი. ისინი გამოდიოდნენ უფლებათადამცველებისა და მონიტორების სახით და ჰქონდათ ნდობის ხარისხი, რათა ნათელი მოეფინათ წინასაარჩევნო პერიოდში არსებული ვითარებისთვის.
აშშ-მა მხარი დაუჭირა სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენელ ორგანიზაციებს, მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებს, რომლებიც აკვირდებოდნენ ქვეყანაში მიმდინარე საარჩევნო პროცესს. ჩვენ გვსურდა, რომ საქართველოს მოსახლეობას აქტიურად მიეღო მონაწილეობა პირველი ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნებში და თავად არჩევნები ყოფილიყო კონკურენტული, რომელსაც მნიშვნელოვანი როლი უნდა ეთამაშა საქართველოს დემოკრატიული განვითარების გზაზე. ეს არ იყო იდეალური არჩევნები, ჩვენ სრულად ვეთანხმებით ეუთოს დამკვირვებელთა მისიის შეფასებას, მაგრამ არჩევნები გახდა მნიშვნელოვანი ნაბიჯი დემოკრატიული განვითარებისკენ თუმცა, ჯერაც მრავალი საკითხი რჩება გადაუჭრელი.
მართალია, ჯერ კიდევ ძალიან ადრეა დასკვნების გაკეთება ამ არჩევნების ისტორიულ მნიშვნელობაზე, თუმცა ორი მომენტი აბსოლუტურად თვალნათელია: - ქართველი ხალხი მზად იყო ცვლილებებისთვის და მან ეს განახორციელა და მეორე - არჩევნების შედეგების მიხედვით, ვერც ერთმა პარტიამ ვერ შეძლო პარლამენტში საკონსტიტუციო უმრავლესობის მოპოვება, რაც იმას ნიშნავს, რომ კოალიცია "ქართული ოცნება", რომელსაც სათავეში ბიძინა ივანიშვილი უდგას, ვერ მიიღებს კარტბლანშს შეცვალოს კონსტიტუცია თავისი შეხედულების მიხედვით, შეზღუდოს ოპოზიციის უფლებები, როგორც ეს გააკეთა წინა ხელისუფლებამ. ეს არის ახალი პოლიტიკური რეალობა, ურთიერთშეკავების კარგი მექანიზმი, რომელიც ხელს შეუწყობს საქართველოს დემოკრატიულ განვითარებას.
როგორც ჩვენ მრავალპარტიული სისტემის პირობებში ცხოვრების გამოცდილებიდან ვიცით, წინსვლა, არ იქნება ადვილი და მოითხოვს დიდ ძალისხმევას.
ჩვენი პოლიტიკოსები, როგორც პრეზიდენტი ობამა, ასევე სახელმწიფო მდივანი კლინტონი, ბოლო წლების განმავლობაში მუდმივად აღნიშნავდნენ, რომ საქართველოს მხარდაჭერა დამოკიდებულია ხელისუფლების დემოკრატიულად ცვლილებაზე და ეს სწორედ ის არის, რაც ახლა ხდება - ახლა პარლამენტი ამტკიცებს ბიძინა ივანიშვილის მინისტრთა კაბინეტს. როგორც კი არჩევნების შედგები გახდა ცნობილი, სახელმწიფო მდივანმა კლინტონმა მოუწონა პრეზიდენტ სააკაშვილს კონკურენტული არჩევნების ჩატარების ხელშეწყობა და საკითხისადმი სახელმწიფოებრივი მიდგომა. მან ასევე მიულოცა კოალიციის ლიდერს ბიძინა ივანიშვილს გამარჯვება და მადლობა გადაუხადა მას თავისი პირობისთვის, რომ ითანამშრომლებს პოლიტიკურ ოპონენტებთან. საქართველოს ხელისუფლება, მათ შორის, ამჟამინდელი პრეზიდენტი და მისი პრემიერი და ახალ პრემიერ-მინისტრი იმსახურებენ შექებას, გარდამავალ პერიოდში საქართველოსთვის უპრეცედენტო ქმედებების გამო.
მნიშვნელოვანია ისიც, რასაც მე ვხედავდი გასულ კვირას თბილისში. ორივე მხარე აქტიურად მუშაობდა იმისათვის, რომ გადაბარება მომხდარიყო უმტკივნეულოდ და შეფერხების გარეშე. როგორც ჩანს, ყველაფერი მიდის კარგად და მხარეები კონსტრუქციულად თანამშრომლობენ. ივანიშვილისა და სააკაშვილის შეხვედრა არჩევნების შემდეგ იყო მნიშვნელოვანი ფაქტორი შემდგომი თანამშრომლობისთვის. ორივე პარტიის წარმომადგენელთა ჯგუფების რეგულარულ შეხვედრებს ჰქონდა პოზიტიურ შედგები. მხარეების თანამშრომლობა იქნება ახალი გამოცდილება საქართველოსთვის, რაც მეტყველებს იმაზე, რომ საქართველოს ხელისუფლება მზადაა ახალი გამოწვევებისთვის . აშშ სიამაყით უჭერს მხარს ქართველი ხალხის დემოკრატიისკენ სწრაფვას, რაც გამოჩნდა არჩევნების პერიოდში. ჩვენ პირობას ვდებთ, რომ კვლავაც მხარს დავუჭერთ საქართველოს ამ გარდამავალ ეტაპზე.
არჩევნების შემდეგ ჩვენი ორმხრივი ურთიერთობები კიდევ უფრო წინ წავა. კიდევ უფრო გაღრმავდება და იმედ ვიტოვებთ, რომ საქართველოს ხელისუფლება შეინარჩუნებს არსებულ მემკვიდრეობას. ჩვენს გვაქვს ძლიერი ორმხრივი ურთიერთობები და ვიმედოვნებთ, რომ ის კიდევ უფრო გაძლიერდება ქართველი ხალხის მიერ არჩეული ახალი ხელისუფლების პირობებში.
ჩვენ გვაქვს ძალიან სასარგებლო ამოსავალი წერტილი დიალოგისთვის - საქართველო აშშ-ს სტრატეგიული პარტნიორობის ქარტია და მის ფარგლებში მომუშავე ამერიკულ-ქართული სტრატეგიული პარტნიორობის კომისია. ეს დიალოგი იმართება თანამშრომლობის 4 პრინციპზე დაყრდნობით - 1. საქართველოს დემოკრატიული ინსტიტუტების შემდგომი გაძლიერება. 2. თანამშრომლობა რეგიონალური და გლობალური უსაფრთხოების საკითხებში; 3. ეკონომიკური ურთიერთობების განვითარება. 4. ხალხებს შორის დიალოგი და კულტურული გაცვლითი პროგრამები.
ნება მომეცით, ცალკეულ საკითხებთან დაკავშირებით დავკონკრეტდე. უნდა აღვნიშნო, რომ ჩვენ ყველა მიმართულები აქტიურად ვითანამშრომლებთ. ჩვენ ვგეგმავთ მომავალი თვიდან შეხვედრებს ახალი მთავრობის წევრებთან, ასევე, რეგულარული შეხვედრების გამართვას კომისიის სამუშაო ჯგუფების ფარგლებში.
წინასაარჩევნო პერიოდში დემოკრატიული ინსტიტუტებისა და პროცესები განვითარება იყო ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი საქართველოსთან ჩვენი თანამშრომლობის. საქართველოს ხელისუფლების წარმომადგენლებთან , ოპოზიციის ლიდერებთან, სამოქალაქო საზოგადოებასთან შეხვედრისას პრეზიდენტი ობამა, სახელმწიფო მდივანი კლინტონი და სხვა ამერიკელი თანამდებობის პირები მუდმივად აღნიშნავდნენ დემოკრატიული პროცესების აუცილებლობას საქართველოს მომავლისთვის. არჩევნებამდე ორი კვირით ადრე, ჩემს კოლეგას ტომას მელიასთან ერთად საქართველოში ჩავიდა დამკვირვებელთა 4 დელეგაცია. დელეგაციის შემადგენლობაში შევიდნენ, იუსტიციის და თავდაცვის სამინისტროების, "USAID"-ის მაღალი თანამდებობის პირები, რომლებიც მუდმივად აღნიშნავდნენ, რომ სამართლიანი არჩევნები ხელს შეუწყობს ქართულ -ამერიკულ ურთიერთობებს სხვადასხვა პრიორიტეტულ საკითხებთან მიმართულებით.
მართალია არჩევნები არის მნიშვნელოვანი, მაგრამ დემოკრატიული პოტენციალის თვალსაზრისით ყველაფერი იწყება ბევრად ადრე და ეს საბოლოოდ მჟღავნდება არჩევნების დღეს. ამასთან კავშირშია დემოკრატიისთვის ასევე აუცილებელი სასამართლო სისტემა, კანონის უზენაესობისადმი პატივისცემა და სხვა თანმხლები პროცედურები. მათ შორის, მასობრივი ინფორმაციის საშუალებების ხელმისაწვდომობა. როგორც უკვე აღვნიშნე პირველი ოქტომბრის არჩევნები იყო კარგი, მაგრამ არა იდეალური. ჩვენ დიალოგს ახალ მთავრობასთან დავიწყებთ იმითაც , რომ გაუმჯობესდეს ბევრი საკითხი, მათ შორის, რაც დაფიქსირებული აქვთ საერთაშორისო სადამკვირვებლო ჯგუფებს. ასევე, საუბარი იქნება, დაბალანსებულ მედიაზე. საარჩევნო პერიოდში ფინანსების გამოყენების კანონიერებაზე, საარჩევნო კამპანიისას დაშინებისა და მუქარის ფაქტებზე, ადმინისტრაციული რესურსის არამართლზომიერ გამოყენებზე . აშშ მზადაა გასწიოს მნიშვნელოვანი ძალისხმევა ამ პრობლემის აღმოსაფხვრელად 2013 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებისთვის.
საქართველოში ვერ თანხმდებიან ბევრ საკითხთან დაკავშირებით, მაგრამ არის ერთი საკითხი, რომელსაც აქვს ძალიან დიდი მხარდაჭერა. როგორც პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი, ასევე პრემიერ-მინისტრი ივანიშვილი და მისი გუნდი ნათლად აცხადებენ, რომ მხარს უჭერენ საქართველოს ევროატლანტიკურ ინტეგრაციას და სურთ ნატოში გაწევრიანება.
აშშ მხარ უჭერს საქართველოს სწრაფვას ნატოსკენ. როგორც ალიანსმა ბუქარესტში დაადასტურა და ეს აღინიშნა შემდგომ სამიტებზე - საქართველოს გახდება ნატოს წევრი და ჩვენ ხელს შევუწყობთ ამ მიზნისკენ საქართველოს სწრაფვას. ჩვენ მჭიდროდ ვთანამშრომლობთ საქართველოსთან, რათა მან გაატაროს შესაბამისი რეფორმები, რომელიც აუცილებელია ნატოს წევრობის სტანდარტებისთვის.
საქართველოს უკვე შეაქვს მნიშვნელოვანი წვლილი ალიანსში, ავღანეთში საერთაშორისო უსაფრთხოების ძალების ფარგლებში. იქ, ავღანეთში მეორე ლეგიონის გაგზავნით საქართველო გახდა ნატოს არაწევრი ქვეყანა , რომელსაც ყველაზე დიდი კონტიგენტი ჰყავს წარმოდგენილი "ISAF"-ის მისიაში.
ნატოს ფარგლებში თანამშრომლობის გარდა ჩვენ ვთანამშრომლობთ სტრატეგიული თანამშრომლობის კომისიის ფარგლებში უსაფრთხოების საკითხებზე. იანვარში შეხვედრის დროს პრეზიდენტი ობამა და პრეზიდენტი სააკაშვილი, არსებული წარმატებული პროგრამების საფუძველზე შეთანხმდნენ , რომ გაგრძელდება საქართველოს სამხედრო რეფორმის მხარდაჭერა და თავდაცვის სფეროს მოდერნიზაციის ხელშეწყობა, რაც საქართველოს თავდაცვისუნარიანობას მნიშვნელოვნად გაზრდის. ასევე ხელს შეუწყობს მის ეფექტურ საქმიანობას ავღანეთში " ISAF " ფარგლებსა და ნატოსთან ეფექტურ ურთიერთობაში. ჩვენ მოუთმენლად ველოდებით შეხვედრას საქართველოს თავდაცვის უწყების ხელმძღვანელებთან, რათა მოვისმინოთ მათი პოზიცია უსაფრთხოების სფეროში თანამშრომლობის საკითხებზე.
მე დავამატებ რამდენიმე სიტყვას საქართველოსა და რუსეთის ურთიერთობებზე. ჩვენი მხარდაჭერა საქართველოს სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობის მიმართ მის საერთაშორისოდ აღიარებულ საზღვრებში რჩება უცვლელი და არ შეიცვლება . ჩვენ კვლავ მოვუწოდებთ რუსეთის ფედერაციას, შეასრულოს 2008 წელს ნაკისრი ვალდებულებები - სამხედრო ძალები გაიყვანოს ომამდელ პოზიციაზე და დაუშვას საერთაშორისო დამკვირვებლები ადმინისტრაციულ საზღვრის ორივე მხარეს.
ამავე დროს, ჩვენ მტკიცედ ვუჭერთ მხარს საქართველოსა და რუსეთს შორის ურთიერთობების გაუმჯობესებას. ვხედავთ, რომ ქართული და ამერიკული ურთიერთობები არ ეწინააღმდეგება და საქართველოსა და რუსეთს შორის ურთიერთობების გაუმჯობესება.
ჩვენ საკმაოდ ბევრი ვიმუშავეთ გასულ წელს იმ წინააღმდეგობების დასაძლევად, რომელის არსებობდა საქართველოსა და რუსეთს შორის, რათა საქართველო დათანხმებულიყო რუსეთის გაწევრიანებას ვმო-ში .
შეთანხმებას საფუძვლად დაედო ჩვენი შვეიცარიელი კოლეგების ძალისხმევით გაფორმებული სავაჭრო ურთიერთობების ნორმალიზაციის ხელშეკრულება. სასაზღვრო პუნქტების კონტროლი, ასევე პირდაპირი ავიამიმოსვლის აღდგენა, საქართველოს მიერ რუსეთის მოქალაქეებისთვის სავიზო შეზღუდვების მოხსნა დადებითი ნაბიჯებია ორმხრივი ნდობის გაძლიერებისა და ორივე მხრიდან დაძაბულობის შესამცირებლად. ჩვენ გვჯერა, რომ შესაძლებელია კიდევ უფრო მეტის გაკეთება და ჩვენ მხარს დავუჭერთ საქართველოს ახალი მთავრობის ძალისხმევას, რათა გაუმჯობესდეს და გაღრმავდეს ურთიერთობები მის მეზობელთან.
ეკონომიკის სფეროში, ჩვენ ვიმედოვნებთ, რომ გაგრძელდება იანვარში ჩვენი ორი ქვეყნის პრეზიდენტების შეთანხმება - ძალისხმევა სავაჭრო კავშირების გაუმჯობესებისა და თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმების მიღწევის შესახებ. ასევე, გაგრძელდება საინვესტიციო დიალოგი, რომელიც მხარეებს შორის მაისში დაიწყო და ხელს შეუწყობს ჩვენს ქვეყნებს შორის სავაჭრო ურთიერთობების გაღრმავებასა და ინვესტიციების ზრდას. ჩვენ მოუთმენლად ველოდებით ამ დიალოგის დაწყებას ახალ ხელისუფლებასთან.
ჩვენ ასევე ვიმედოვნებთ თანამშრომლობის გაღრმავებას შრომითი უფლებების დაცვის კუთხით. ჩვენ მოხარული ვიქნებით თუ ახლადარჩეული ხელისუფლება თავის ერთ-ერთ პრიორიტეტად აქცევს შორმის კოდექსის გადახედვას, რაც იქნება მნიშვნელოვანი ნაბიჯი, რათა შემცირდეს დაქირავებული ადამიანების უფლებების დარღვევა.
აშშ-სა და საქართველოს შორის ურთიერთობის 20 წლის განმავლობაში გაღრმავდა კავშირები ჩვენს ქვეყნებს შორის, რაც მნიშვნელოვნად განპირობებულია საქართველოს მოქალაქეების პროფესიული და აკადემიური ცოდნის გაღრმავებით, რომელიც მათ მიეცათ გაცვლითი პროგრამების საფუძველზე.
ახალ მთავრობაში ამ პროგრამების არაერთი მონაწილეა. მინისტრებისა და პარლამენტის თანამდებობზე წარდგენილებიდან 14 აშშ-ის მთავრობის პროგრამის კურსდამთავრებულია.
ჩვენ ვნახეთ, რომ ჩვენი გაცვლითი პროგრამის კურსდამთავრებულები ყოველთვის არ გვეთანხმებიან. თუმცა, ზოგადად იზიარებენ ერთგულებას დემოკრატიის ხელშეწყობის, კანონის უზენაესობისა და ადამიანის უფლებების დაცვის, ასევე, ხელისუფლების პასუხისმგებლობისა და თავისუფლების ძირითადი პრინიციპების, მათ შორის სიტყვისა და შეკრების თავისუფლების საკითხებზე.
მოკლედ, კურსდამთავრებულები არიან კარგი პარტნიორები და ჩვენ ველით კიდევ უფრო გავაფართოვოთ ჩვენი კულტურული გაცვლითი პროგრამები, რათა მაში მეტი ადამიანი იყოს ჩართული, რაზედაც საუბარი იქნება ნოემბრის ბოლოს თბილისში დაგეგმილ სამუშაო ჯგუფის სხდომაზე.
ნება მომეცით დავასრულო იმით, რითიც დავიწყე. სამი კვირის წინ გამართული არჩევნები და ხელისუფლების გადაცემა, რომელიც ამჟამად მიმდინარეობს არის მნიშვნელოვანი მიღწევა ქართველი ხალხისთვის. აშშ ამაყობს იმით, რომ მან მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა საქართველოს დემოკრატიული სისტემის მშენებლობის მხარდაჭერაში და გაკეთდა დიდი ნაბიჯი ღია დემოკრატიული საზოგადოების ჩამოსაყალიბებლად. ჩვენ ვიცით, რომ შესაძლოა ეს გზა არ იყოს მუდმივად სწორი და დემოკრატია თავისი ბუნებიდან გამომდინარე მოითხოვს წესრიგს. ჩვენ მხარს ვუჭერთ ქართველ ხალხს და მათ ლიდერებს და ვიმედოვნებთ, რომ ისინი დაუპირისპირდებიან გამოწვევებს .
დარწმუნებული ვარ, რომ ჩვენ გვაქვს ოპტიმიზმის დიდი საფუძველი საქართველოს მომავალსა და აშშ-საქართველოს ურთიერთობასთან დაკავშირებით".
