(ნაწილი I )
საქართვეოს კონსერვატიული პარტია
პარტიის მოკლე ისტორია
საქართველოს კონსერვატიული პარტია დაფუძნდა 2001 წელს. მოკლე ხანში ნაციონალურ მოძრაობასთან ერთად ჩამოაყალიბდა "დემოკრატიული ფრონტი", რომელიც 2002 წლის თბილისის თვითმმართველობის არჩევნებში გამარჯვება მოიპოვა. 2003 წლის 2 ნოემბერს იგივე ბლოკმა გაიმარჯვა საპარლამენტო არჩევნებში. პირველი ბზარი მმართველ კოალიციაში 2004 წლის გაზაფხულზე. პროტესტის ნიშნად ზვიად ძიძიგურმა და კონსერვატიული პარტიის დეპუტაციამ დატოვა საპარლამენტო უმრავლესობა. 2005 წელს ჩატარდა კონსერვატიული პარტიის მე-2 ყრილობა, პარტიამ პრაიმერული დემოკრატიის სისტემაზე გადასვლა გამოაცხადა. კონსერვატიული პარტიის ძირითადი ხედვა ჩამოყალიბებულია 2007 წლის 17 ოქტომბრის საგურამოს მანიფესტში. ქვეყნის საპარლამენტო რესპუბლიკის სისტემაზე გადასვლა, არჩეული თვითმმართველობის დაწესება, დამოუკიდებელი სასამართლო, საკუთრების და ინვესტიციების გარანტიების შემოღება, თავისუფალი მედია, ევროპული ინტეგრაცია და ტერიტორიული კონფლიქტების მშვიდობიანი გზით მოწესრიგება - ეს კონსერვატიული პარტიის პროგრამის ძირითადი მიმართულებებია.
საქართველოს კონსერვატიული პარტია, ქვეყნის პოლიტიკურ სპექტრში ის ერთ-ერთი (თუ ერთადერთი არა) გამონაკლისია იმ პოლიტიკურ გაერთიანებებს შორის, რომელმაც ქვეყნის საგარეო პოლიტიკური კურსის შესახებ ხედვები დოკუმენტად აქცია (,,პროქართული საგარეო პოლიტიკა და ეროვნული უსაფრთხოება" - სტრატეგიის სახელწოდება) და ფართო საზოადოებას, პარტიის ვებ-გევრდის საშუალებით მასზე წვდომის საშუალება მისცა.
5 გვერდიან დოკუმენტში, საქართველოს მომავალი საგარეო პოლიტიკური კურსი დიდწილად რუსეთთან დიალოგის ფორმატს ემყარება, ხოლო საქართველო განხილულია, როგორც ამერიკის შეერთებული შტატების გავლენის ქვეშ მყოფი სახელმწიფო. დოკუმენტის მიხედვით ეს პროცესი ქვეყანაში სსრკს-ს დაშლის შემდეგ დაიწყო, ხოლო 2003 წლის "ვარდების რევოლუციამ" აღნიშნული მდგომარეობა კიდევ უფრო გაამყარა.
პარტიის საგარეო პოლიტიკის პრიორიტეტები შეიძლება შემდეგნაირად ჩამოვაყალიბოთ:
1. ევროპის საბჭო - მის წინაშე აღებული ვაკდებულებების ერთი წლის ვადაში შესრულება და კანონმდებლობაში ცვლილებების განხორციელება.
2. ევროკავშირი - კვლავ საუბარია კანონმდებლობის ჰარმონიზაციაზე
3. ნატო - IPAP-ის ფარგლებში თანამშრომლობა და დემოკრატიული რეფორმები
ზემოთ ჩამოთვლილი პრიორიტეტების მიხედვით თუ ვიმსჯელებთ "პარტიისთვის" უცხო არ არის და უფრო მეტიც, მისაღებია საქართველოს ევრო-ატლანტიკური ინტეგრაცია.
ამავე დოკუმენტში გატარებულია მოსაზრება იმის შესახებ, რომ საქართველოს სახელმწიფო პოლიტიკა - რაც შეიძლება მალე იხილოს საკუთარი თავი ევრო-ატლანტიკურ ორგანიზაციებში -მტკივნეულად აღიქმება ჩრდილოელი მეზობლის, რუსეთის მხრიდან. სავარაუდოდ ეს ასეცაა, თუმცა კონსერვატორები რატომღაც არ გვთავაზობენ იმ სამოქმედო გეგმას, რომლის განხორციელებაც მათივე დასახული მიზნის მიღწევის შესაძლებლობას მოგვცემს - შენარჩუნდეს საქართველოს პრო-დასავლური კურსი ისე, რომ მეზობელი სახელმწიფოს გაღიზიანება არ გამოვიწვიოთ.
პარტიების მხრიდან, 2008 წლის აგვისტოს მოვლენების შეფასება მკვლევარებისთვის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი დეტალი იყო. კონსერვატიული პარტიის მიერ მომზადებულ სტრატეგიაში აგვისტოს მოვლენების შეფასებისას, ასეთ ფორმულირებას ვხვდებით:
"რუსეთმა განახორციელა სამხედრო ჩარევა სეპარატისტული ტერიტორიების მხარდასაჭერად და აღიარა მათი დამოუკიდებლობა".
თუმცა, დოკუმენტში არ არის მოცემული განსაზვრება ("სტატუსი") იმ ძალისა, რომელმაც აღნიშნული "სამხედრო ჩარევა" განახორციელა და რამაც ქვეყნის შიგნით ახალ რეალობებს ჩაუყარა საფუძველი.
პარტია სტრატეგიაში გვთავაზობს მეზობლებთან თანამშრომლობის მექანიზმებსა და ფორმებს. ამონარიდი დოკუმენტიდან:
"2.2. გადაწყვეტილება ისეთ კარდინალურ საკითხებზე, როგორებიცაა რომელიმე სამხედრო ბლოკში, მაგალითად, ნატოში გაწევრიანება, ნეიტრალიტეტის გამოცხადება და სხვა, მიღებულ უნდა იქნას საამისოდ რეალური პირობების შექმნის შემდეგ, მეზობელ სახელმწიფოებთან კონსულტაციების საფუძველზე, ქვეყნის პოლიტიკურ ძალებს შორის კომპრომისის და საზოგადოებაში კონსენსუსის მიღწევის გზით;"
როგორც ზემოთ მოცემული ამონარიდიდან ირკვევა, პარტია ქვეყნის საგარეო პოლიტიკური კურსისა და ორიენტაციის განსაზღვრისას მნიშვნელოვან როლს ანიჭებს საერთო კონსენსუს, რომელიც მიიღწეულ უნდა იქნეს მეზობელ სახელმწიფოებთან კონსულტაციების გზით. ასეთი ტიპის კონსულტაციები კი სავარაუდოდ, უმეტესწილად, ქვეყნის უსაფრთხოების უზრუნველყოფის საკითხებს შეეხება.
ასეთ, შემთხვევაში ძნელია იმის დადგენა, თუ რომელ მეზობელ სახელმწიფოსთან, ან რომელ პოლიტიკურ ჯგუფთანა შეთანხმებული კონსერვატიული პარტიის საგარეო პოლიტიკური პრიორიტეტების ის ნუსხა, რომელიც დოკუმენტში უკვე ჩაწერილია და ხელმისაწვდომია ამომრჩევლებისთვის.
დასავლეთის (სამწუხაროდ დოკუმენტში არ არის განმარტებული დასავლეთში ამერიკის შეერთებული შტატები მოიაზრება თუ ევროკავშირი) კრიტიკის პარალელურად, კონსერვატიული პარტია ცდილობს ამომრჩეველს აუხსნას, ის მთავარი პრონციპები, რომლის საფუძველზეც შესაძლებელია იმ საგარეო საფრთხეების განეიტრალება, რომელიც დღეს საქართველოს რუსეთის სახელმწიფოსგან ემუქრება.
დოკუმენტში ნათქვამია, რომ პარტია შეძლებს რუსეთის იმ სტრატეგიული ინტერესების გათვალისწინებას, რომელიც საფრთხეს არ უქმნის საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოებას. აქვე, მოცემულია იმ სავარაუდო თემებისა და საკითხების ჩამონათვალიც, რომელიც შესაძლებელია გამოტანილ იქნას დიალოგისა და ურთიერთშეთანხმების საგნად:
1. ინტენსიური დიალოგი რუსეთთან პოლიტიკური პარტიების, ეკლესიის, სამოქალაქო საზოგადოების დონეზე.
2. სამხედრო ბლოკში გაწევრიანებისა და ნეიტრალიტეტის შესაძლო გამოცხადების შესახებ საბოლოო გადაწყვეტილების მიღება რეფერენდუმის და საერთო კონსესუსის საფუძველზე.
3. სამხრეთ კავკასიაში უსაფრთხოების მისაღწევად "საქართველო აცხადებს მზადყოფნას მოხდეს მისი მთელი ტერიტორიების დემილიტარიზაცია", თუ ამაზე გარანტიას მოგვცემენ მეზობლები, გამორიცხული უნდა იყოს "უცხო სახელმწიფოს" სამხედრო ბაზების განლაგება საქართველოში.
კონსერვატორები მათ მიერ მომზადებულ სტრატეგიაში კონფლიქტების გამომწვევ მიზეზებზეც საუბრობენ. საკითხს, რამოდენიმე წინადადება ეთმობა და მიზეზად დასახელებულია ქართულ-რუსული ურთიერთობების გაუარესება "სსრკ-ს დაშლის შედეგ ახალი გეოპოლიტიკურ რეალობაში" . სამწუხაროდ, ჩვენ ვერ ვხვდებით "ახალი გეოპოლიტიკური რეალობის" განმარტებას. სავარაუდოდ, საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ ახალი გეოპოლიტიკური რეალობა ამავე დოკუმენტში უნდა იყოს მოცემული და ვფიქრობთ ავტორები ამ კონკრეტულ რეალიას უნდა გულისხმობდნენ, მაგალითად,
"სსრკს-ს დაშლის შემდეგ საქართველო რუსეთის გავლენის სფეროდან აშშ-ს გავლენის სფეროში მოექცა" - ამონარიდი სტრატეგიიდან.
კონფლიქტების მოგვარება რუსეთთან დიალოგის გარეშე პარტიაში შეუძლებლად მიაჩნიათ, რადგან "რუსეთი ინარჩუნებს არამარტო სამხედრო ბაზებს ამ რეგიონში, არამედ კონტროლის სხვა უმნიშვნელოვანეს ბერკეტებს".
რაც შეეხება კონფლიქტური რეგიონების სტატუსს, კონსერვატორთა თვალთახედვით "სტატუსის საკითხი განიხილება სხვა საკითხების პარალელურად და არ წარმოადგენს წინაპირობას სხვა საკითხის განხილვისას." ასევე, მხარს უჭერს ამ რეგიონების, კოსოვოს და სხვა კონფლიქტების საერთაშორისო დონეზე მოწესრიგებას, ერთიანი პრინციპებისა და მექანიზმების გამოყენებით. მუხლი 3.2. - ში დოკუმენტში გაზიარებულია უკრაინის ახალი პრეზიდენტის გაცხადების შინაარსი:
"მივესალმებით უკრაინის პრეზიდენტის, ვიქტორ იანუკოვიჩის ინიციატივას აფხაზეთის, ცხინვალის რეგიონის, კოსოვოს და სხვა კონფლიქტების საერთაშორისო დონეზე მოწესრიგებასთან დაკავშირებით, ერთიანი პრინციპების და მექანიზმების გამოყენებით;"
პარტია, სურვილს გამოთქვამს ეკონომიკური დახმარება გაუწიოს კონფლიქტურ ტერიტორიებზე დარჩენილ მოსახლეობას, თუმცა არსებული პოლიტიკური რეალიების გათვალისწინებით როგორ მოახერხებს ამას განხილული არ არის. მაგალითისთვის, რა პოლიტიკის შედეგად შეძლებს პარტია უზრუნველყოს კონფლიქტური ტერიტორიების ე.წ. საზღვრებზე ადამიანთა თავისუფალ გადაადგილებას.
დოკუმენტის მიხედვით საქართველოს ეკონომიკური წარმატების წინაპირობა ეს, რუსეთია. ესწრაფვიან კულტურული და ეკოომიკური ურთიერთობების აღდგენას, კერძოდ:
1. ადამიანების თავისუფალი გადაადგილება
2. რუსეთში საქართველოს დიასპორასთან ურთიერთობების გააქტიურება
3. სარკინიგზო და სხვა სატრანსპორტო საშუალებების აღდგენა
თუმცა, როგორც უმრავლეს შემთხვევებში აღნიშნული მუხლიც მოკლებულია კონკრეტიკას. არ არის გაწერილი ზემოთ ჩამოთვლილი პუნქტების მიღწევის ზუსტი გზები. ანალოგიური წარმატებით იგივე შეიძლება ითქვას პარტიის სურვილზე, სეპარატისტულ მხარეებთან ერთად განახორციელონ ომის დანაშაულებათა ერთობლივი გამოძიება.
ტექნიკური ხარვეზი:
სტრატეგიაში გამოყენებულია გრაფიკი, რომლის წყარო მითითებული არ არის და შეუძლებელია მისი გადამოწმება.
ლეიბორისტული პარტია
ლეიბორისტული პარტიის საგარეო-პოლიტიკური სტრატეგიის დოკუმენტი, კვლევის წარმოების პროცესში პარტიას არ წარმოუდგენია. შესაბამისად მკველავართა ჯგუფთან ინტერვიუ პარტიის სახელით ნესტან კირთაძემ ჩაწერა, რომელიც პარტიაში საგარეო პოლიტიკის მიმართულებას ხელმძღვანელობს. პარტიის ვებ-გვერდზე კირთაძე ლიდერთა სიაშია შეყვანილი და მისი თანამდებობა საერთაშორისო ურთიერთობების მდივანია. პარტიის საგარეო სტრატეგიის შემუშავებისას ინტერვიუს გარდა გამოყენებულია სხვადსახვა პარტიის ლიდერის მიერ მედიაში სხვადასხვა დროს გაკეთებული ოფიციალური განცხადებები, კომენტარები, ინტერვიუები.
რუსეთთან პირდაპირი დიალოგი ლეიბორისტებისთვის ერთ-ერთი მთავარი პრიორიტეტია. პარტიაში აცხადებენ, რომ დილოაგს ალტერნატივა არ გააჩნია, რადგან რუსეთი არ წარმოადგენს "ჩვენი მეზობლის მეზობელს, არამედ რუსეთი ჩვენი მეზობელია".
ზემოთ ჩამოყალიბებული ფორმულის გათვალისწინებით ამომრჩევლისთვის მოულოდნელი არ უნდა იყოს კონფლიქტების მოგვარების პროცესში რუსეთის, როგორც ფაქტორის ლეიბორისტული წარმოდგენა. მათი სტრატეგიული ხედვა კონფლიქტური ტერიტორიების საქართველოს სახელმწიფო საზღვრებში დაბრუნების შესახებ რუსეთზე გადის და მას ალტერნატივა არ გააჩნია.
დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობას პარტიაში ასე ხედავენ - სავაჭრო-ეკონომიკური და სოციალური მიმართულებების გაძლიერების და მასში შემავალ ქვეყნებთან ორმხრივი ურთიერთობების დარეგულირების საშუალება - თუმცა საქართველოს გადაწვეტილება დსთ - ეს დატოვების შესახებ შეფასების გარეშე რჩება.
სამაგიეროდ, დასკვნების გამოტანა შედარებით მარტივია ჩრდილო ატლანტიკური ალიანსის ლეიბორისტული ხედვის შემთხვევაში. თუ დავსვამთ შეკითხვას, არის თუ არა ნატო ფაქტორი რუსულ ქართულ ურთიერთობებში? საქართველოს მშრომელთა პასუხია "კი". პარტიაში მიაჩნიათ რომ საქართველოს ნატოში გაწევრიანება გაურკვეველი ვადით გადაიდო.
რაც შეეხება 2008 წლის აგვისტოს მოვლენებს, ლეიბორისტულ პარტიის საერთაშორისო ურთიერთობების მდივანი მიიჩნევს, რომ ეს ავანტიურა, რომელიც ქვეყნის ტერიტორიაზე განახორციელა ქვეყნის მმართველმა პოლიტიკურმა ჯგუფმა. ნესტან კირთაძე: ომის ფორმალური ავტორი იყო სააკაშვილი, ხოლო ფაქტობრიცი - "სხვა დიდი სახელმწიფოები".
მოძრაობა სამართლიანი საქართველოსათვის
მოძრაობის პროგრამული დოკუმენტის საგარეო პოლიტიკური ნაწილი ძალიან ზოგად ხასიათს ატარებს და გარკვეულწილად ლოზუნგებადაა ჩამოყალიბებული. მასში საგარეო პოლიტიკის "პირველი რიგის ამოცანად" ნდობის აღდგენაა დასახული. საგარეო და შიდა პოლიტიკის სწორი წარმართვით მოძრაობა გეგმავს მოკავშირეების ნდობის მოპოვებასა და პოლიტიკური, ეკონომიკური და კულტურული კავშირების გაფართოებასა და გაღრმავებას. ავტორები პირდაპირ მიუთითებენ, რომ საქართველოსადმი ნდობა არ არსებობს. ეხება რა საქართველოსადმი ნდობის აღდგენის აუცილებლობის საკითხს, დოკუმენტში არაფერია ნათქვამი რუსეთისადმი ნდობის საკითხზე. ამდენად ჩნდება შთაბეჭდილება, რომ "მოკავშირეების" ქვეშ მხოლოდ რუსეთი იგულისხმება.
ევროპაში და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის საკითხს მოძრაობა კონტრპროდუქტიულ სპეკულაციად თვლის. "ჩვენ არ დავუშვებთ ინტეგრაციის თემით კონტრპროდუქტიულ სპეკულაციას" - გამოტანილია დოკუმენტის საგარეო პოლიტიკური ნაწილის კიდევ ერთ საპროგრამო ლოზუნგად.
პროგრამის მიხედვით, "საგარეო პოლიტიკის მთავარი ამოცანაა მეზობლებთან დიალოგის წარმართვა, რასაც გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს ჩვენი სხელმწიფოს არსებობისათვის, საქართველოს გაერთიანებისთვის, საერთაშორისო სისტემაში უსაფრთხო და ღირსეული ადგილის დამკვიდრებისათვის". მოძრაობა იძლევა პირობას, რომ:
- კონტრპროდუქტიული ულტიმატუმების წამოყენების გარეშე დაიწყებს დიალოგს რუსეთთან. როგორც ჩანს, პარტია არ იზიარებს ხელისუფლების პოზიციას და მზადაა ულტიმატუმებისა და რუსეთის მხრიდან დადებული ხელშეკრულებების სრულად შესრულების და ოკუპირებული ტერიტორიების დატოვების გარეშე დაიწყოს მოლაპარაკებები.
- აწარმოებს რეალისტურ, დაბალანსებულ პოლიტიკას და აღადგენს ეკონომიკურ და კულტურულ კავშირებს. ამ პუნქტში რუსეთის ფედერაცია იგულისმება.
- აღადგენს ნდობასა და ურთიერთობას ჩრდილო კავკასიის ხალხებთან, ვინაიდან მოძრაობა სრულად აცნობიერებს ამ ფაქტორის უდიდეს მნიშვნელობას ჩვენთვის და კავკასიის მთელი რეგიონისთვის. ამ შემთხვევაში ორაზროვანია ამ ხალხებთან კავშირების დამყარების ფორმატი. რუსეთთან ურთიერთობების აღდგენა თავისთავად გულისხმობს მის ავტონომიებსაც. საინტერესოა, რამდენად შესაძლებელია ჩრდილოეთ კავკასიელებთან თანამშრომლობის გაღრმავება მოსკოვთან შეთანხმების გარეშე. რუსეთის ფედერაციისთვის ტრადიციულად მიუღებელია მოსკოვის გვერდის ავლით მათთან კავშირების დამყარება.
საბოლოო ჯამში, მოძრაობა სამართლიანი საქართველოსთვის პროგრამის საგარეო პოლიტიკის ნაწილი სულ ორ არსობრივ პუნქტს მოიცავს: ა) რუსეთთან კავშირების აღდგენას და ბ) ევროპულ და ევროატლანტიკურ ინტეგრაციაზე უარის თქმას. სტრატეგიაში ეჭვქვეშაა დაყენებული დასავლური კურსი. სამაგიეროდ, ემხრობა ჩრდილოელ მეზობელთან ურთიერთობების უპირობო აღდგენას.
ზემოაღნიშნული დოკუმენტის არსისა და სულისკვეთების დასტურია მოძრაობის ლიდერის ზ.ნოღაიდელის ხშირი ვიზიტები მოსკოვში. მოძრაობას სამართლიანი საქართველოსთვის პარტიათშორისი შეთანხმება გააჩნია "ედინაია როსიასთან", რომლის ლიდერები ნოღაიდელს, ამ უკანასკნეკის განცხადებით, სამხრეთ ოსეთში ქართველი დევნილების დაბრუნებას დაპირდნენ. 2010 წლის მარტში რადიო "ამერიკის ხმისთვის" მიცემულ ინტერვიუში ნოღაიდელმა მოსკოვში თავის ვიზიტებს რთული და პროდუქტიული უწოდა. პროდუქტიულობის მაგალითად მან თბილისსა და მოსკოვს შორის საავიაციო მიმოსვლის აღდგენის საკითხის პრინციპული გადაჭრა დაასახელა. (როგორც ცნობილია, საავიაციო მიმოსვლის აღდგენა არ მომხდარა. შედგა რამდენიმე ჩარტერული რეისი, რომელთა დანიშვნასთან ნოღაიდელს არ შეიძლება ჰქონდეს რაიმე საერთო. იგი ქვეყანაში ვერ მიიღებს ამგვარ გადაწყვეტილებას).
მეორე მნიშვნელოვანი საკითხი, რომელზეც ნოღაიდელი ამ ინტერვიუში საუბრობს ქართული საქონლისთვის რუსული ბაზრის გახსნაა. აქ, მისი აზრით, მხოლოდ რუსული მხარის პრინციპული თანხმობა არაა საკმარისი, საჭიროა მთავრობათშორისი მოლაპარაკებები, თუმცა ედინაია როსიასთან მისი პარტიათშორისი შეთანხმება ქართული ინტერესების ლობირების საშუალებას იძლევა. ნოღაიდელი დარწმუნებულია, რომ მისი თბილისში ხელისუფლებაში მოსვლის შემთხვევაში ეს საკითხი პირველივე დღეს გადაწყდება. ეს ნოღაიდელის მხრიდან მისი მნიშვნელობის ჩვენებად შეიძლება ჩაითვალოს. თუმცა, უცნობია მისი დაპირებათა განხორციელების გზები. თანაც, ცნობილია, რომ ქართული საქონლის რუსულ ბაზარზე მოხვედრა პოლიტიკური საკითხია.
სტრატეგიის გაცნობიშ შემდეგ ჩნდება კითხვები, თუ როგორ აპირებს პარტია აღნიშნული დაპირებების განხორციელებას. ხელისუფლება რუსეთთან კავშირების აღდგენას ვერ ახერხებს. აღნიშნული პარტია კი მხოლოდ პოპულისტური დაპირებებით შემოიფარგლება. არ გვთავაზობს კონკრეტულ გზას და საშუალებას ორ ქვეყანას შორის ურთიერთობების აღსადგენად. გამოჩნდა, რომ პარტიის ძირითადი საგარეო პოლიტიკური კურსი დიდად განსხვავდება ხელისუფლებისგან.
დემოკრატიული მოძრაობა ერთიანი საქართველოსთვის
ნინო ბურჯანაძე მეორე ქართველი პოლიტიკოსია, რომელიც 2008 წლის რუსეთის მიერ განხორციელებული სამხედრო აგრესიის შემდეგ ვლადიმირ პუტინს შეხვდა. 4 მარტს მან შეხვედრა გამართა როგორც რუსეთის პრემიერ-მინისტრთან ასევე რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრ სერგეი ლავროვთან. ორივე შეხვედრის ძირითადი სასაუბრო თემა რუსეთ-საქართველოს შორის ნორმალური ურთიერთობების აღდგენა იყო. სწორედ ნორმალური ურთიერთობები და დიალოგი იქნა დასახელებული როგორც სახელმწიფოთაშორისი ასევე რეგიონალური სტაბილურობის მთავარ ხელშემწყობ საშუალებად.
დემოკრატიულ მოძრაობა - ერთიან საქართველოს პროგრამული დოკუმენტებიდან რუსეთის ფედერაციასთან ურთიერთობებზე საუბარი უსაფრთხოების კონცეფციად სახელდებულ დოკუმენტშია. თავს "რუსეთთან ურთიერთობების ნორმალიზაცია" ჰქვია და ექვს პუნქტს მოიცავს. მოძრაობის აზრით რუსეთთან ურთიერთობების ნორმალიზაცია საგარეო და უსაფრთხოების პოლიტიკის ერთ-ერთი უმთავრესი პრიორიტეტია. დოკუმენტის მიხედვით დიპლომატიური ურთიერთობების აღდგენის თანამდევი პროცესი უნდა იყოს დეოკუპაცია, ტერიტორიული მთლიანობის, სუვერენიტეტისა და ერთმანეთის კანონიერი ინტერესების პატივისცემა. "ნორმალიზაცია ეფუძნება სამეზობლო და რიგ მნიშვნელოვან სფეროებში საერთო ინტერესების არსებობას".
მომდევნო სამ პუნქტში დოკუმენტი აყალიბებს პირობებს, რომლებთა დაცვა, მოძრაობის აზრით, აუცილებელია ქართული მხარისთვის: საქართველო ნატოში გაერთიანების შემთხვევაშიც არ შეუწყობს ხელს რუსეთის ეროვნული ინტერესებისთვის საფრთხის შექმნას; საქართველო მიუღებლად მიიჩნევს მეზობელი სახელმწიფოების პოლიტიკურ ცხოვრებაში ნებისმიერი ფომებით ჩარევასა და კანონიერი ინტერესების უგულვებელყოფას; საქართველო ყოველმხრივ ეცდება ხელი შეუწყოს ნორმალიზაციის პროცესს ჩრდილო კავკასიაში. ამ ორი პუნქტის ურთიერთგამომრიხცავ ხასიათზე საუბარი იყო ,,მოძრაობა ერთიანი საქართველოს" შემთხვევაშიც. ჩანს, რომ ბუნდოვანია როგორ მოხდება ამის განხორციელება: რუსეთის გვერდის ავლით თუ მასთან კავშირების დამყარების პარარელურად.
გარდა ამისა, ტერმინი უცხო ქვეყნის "კანონიერი ინტერესები" ხსენება ზოგად-სტრატეგიულ დოკუმენტში არაკომპეტენტურობის გამოხატულებაა. საერთაშორისო ურთიერთობების თეორია და, მითუმეტეს, საერთაშორისო სამართალი არ იცნობს რაიმე ნორმატიულ ბაზას, რომლის მიხედვით ამა თუ იმ ქვეყნის ინტერესების კანონიერება შეიძლება შეფასდეს.
პარტია კონცეფციის დასაწყისში გვთავაზობს 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის მისეულ ხედვას. მასში აღნიშნულია, რომ აგვისტოს ომი გარკვეულწილად რუსული პოლიტიკის ერთ-ერთი გამოვლინება იყო, ანუ მისი სურვილი და მცდელობა განევრცო გავლენის სფეროების გეოგრაფიული არეალი. თუმცა დოკუმენტში მოგვიანებით ვკითხულობთ რომ ტერიტორიების დაკარგვა "არაფრისშემცველი საფრხის პირობებში" მოხდა. რაც ერთგავრ წინააღმდეგობაში მოდის ზემოთ გატარებულ მოსაზრებასთან რუსეთის გავლენის სფეროების გაფართოების შესახებ.
პარტიის სტრატეგიაში საგარეო პრიორიტეტებში ევრო-ატლანტიკურ ინტეგრაციასაც ასახელებს. პარარელულად კი პარტია რუსეთთან დაბალანსებული პოლიტიკის აუცილებლობაზე მიუთითებს. რაც შეეხება პოლიტიკურ თანამშრომლობას ამერიკის შეერთებულ შტატებთან - "ურთიერთობა აშშ-სთან - საქართველოს ეროვნული უსაფრთხოების უზრუნველყოფის ერთ-ერთი უმთავრესი ფაქტორია" - ნათქვამია პარტიის კონცეფციაში და იქვე მითითებულია, რომ " სტრატეგიული ურთიერთობები აშშ-სთან ასევე ეფუძნება ქართულ-ამერიკული ქარტიის პრინციპების განუხრელ დაცვასა და მათ რეალიაზაციას, ქარტიის ვალდებულებათა დროულ შესრულებას.
საუბარია ასევე ჩრდილო ატლანტიკურ ალიანსზეც. პოლიტიკური გაერთიანების სტრატეგიაში ნათქვამია: "საქართველოს გაწევრიანება ჩრდილო ატლანტიკურ ალიანსში - როგორც ეროვნული ინტერესებისა და მიზნების რეალიზაციის
ერთ-ერთი საშუალება". თუმცა ამ ორგანიზაციაში გაწევრიანებას შორეულ პერსპექტივად მიაჩნიათ. ხელისუფლებას კი მოსახლეობისთვის ფუჭი მოლოდინებისა და ილუზიების შექმნაში ადანაშაულებენ. კონცეფციაში ხაზგასმითაა აღნიშნული, რომ სამხედრო ალიანში გაწევრიანება არ გულისხმობს რომელიმე სახელმწიფოს უსაფრთხოების ინტერესებისთვის საფრთხის შექმნას - "აქტი რომელიც მხოლოდ საქართველოს გაძლიერებას ემსახურება" - ნათქვამია დოკუმენტში.
ბოლოს, სტრატეგიაში გარკვეული ადგილი უკავია კონფლიქტების მოგვარები. პირველ რიგში, მათი გადაჭრის სამხედრო გზას მიუღებლად მიიჩნევენ. პარტიაში ემხრობიან კონფლიქტების მოგვარებას არა ნულოვანი ჯამის თამაშის, არამედ ყველა მხარის ინტერესების გათვალისწინებით.
პარტიის სტრატეგიაში ჩამოყალიბებულია კონფლიქტის მშვიდობიანი გზით მოგვარების ძირითადი გზები:
1. სახალხო დიპლომატია 2. პირდაპირი დიალოგი 3. მედიასაშუალებების ხელშეწყობა კორექტული და ტოლერანტული დამოკიდებულების უზრუნველსაყოფად 4. ორიენტაციის მოხდენა ერთმანეთის დამაკავშირებელ და არა დამაშორებელ საკითხებზე.
მთლიანობაში უნდა ითქვას, რომ დემოკრატიულ მოძრაობის - ერთიანი საქართველოს "უსაფრთხოების კონცეფცია" სტილისტურად ძლიერ ჰგავს სამართლიანი საქართველოსთვის მოძრაობის პროგრამას და გარკვეულ შინაარსობრივ მსგავსებასაც ამჟღავნებს.
საინტერესოა პარტიის ინტერნეტ-გვერდზე გამოქვეყნებულია პარტიის გენერალური მდივნის ვ.ყოლბაიას სტატია, პროგრამული ხასიათის სათაურით: "ახალი" მიდგომა რუსეთისადმი, რომელიც უკვე ძველია". სტატია არ პასუხობს სათაურს, და, უფრო მეტად, აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის პრობლემებში რუსეთის როლზეა ორიენტირებული. ყოლბაიას აზრით "რუსეთი ჯერჯერობით ერთადერთი ქვეყანაა, რომელიც რეალურად ფლობს ე.წ. სამხრეთ ოსეთისა და აფხაზეთზე ზეგავლენის ბერკეტებს - ეს არის ის ძირითადი უპირატესობა, რომელიც საქმეს კი არ ართულებს, არამედ აიოლებს, თუ ჩვენ რუსეთთან დიალოგის რეჟიმში გადავალთ". ავტორს მრავლად მოჰყავს არგუმენტები, რომლებიც, მისი აზრით, ამგვარი დიალოგის აუცილებელ და გადაუდებელ ხასიათს ადასტურებენ. სამწუხაროდ, არცერთი სიტყვა არაა ნახსენები თუ რა თემებს შეიძლება ეხებოდეს ასეთი დიალოგი.
მოძრაობის საგარეოპოლიტიკური აქტივობიდან ძალზე მნიშვნელოვანია მისი ლიდერის ნ.ბურჯანაძის ვიზიტები მოსკოვში. როგორც თავად ბურჯანაძემ განაცხადა ვიზიტის წინ, იგი მოსკოვში "დიდი პოლიტიკის" საკეთებლად წავიდა. მას თავისივე თხოვნით შეხვედრები ჰქონდა პრემიერ პუტინთან, საგარეო საქმეთა მინისტრ ლავროვთან და მის მოადგილე კარასინთან. ეს ვიზიტი მას ქართველი ხალხის კეთილდღეობისთვის გადადგმულ ნაბიჯად მიაჩნია და აღნიშნა, რომ შეხვედრები კონსტრუქციული და შედეგიანი იყო.
მან ფაქტობრივად გაიმეორა რუსეთის ხელისუფლების მტკიცება, თითქოს, ეს უკანასკნელი საქართველოსადმი მეგობრულადაა განწყობილი. "მოსკოვში იმიტომ ჩავედი, რომ მიმეღო კონკრეტული ინფორმაცია, რას ფიქრობენ რუსეთში სააკაშვილის ხელისუფლებიდან წასვლის შემდეგ ჩვენი ქვეყნების ურთიერთობების დარეგულირებაზე და დავრწმუნდი, რომ შეიძლება რუსეთთან მოლაპარაკება და ქვეყნის საგარეო იზოლაციიდან გამოყვანა, ოღონდ ეს შესაძლებელი გახდება სააკაშვილის ხელისუფლებიდან წასვლის შემდეგ".
მისი ინფორმაციით საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენასთან დაკავშირებით პუტინმა განაცხადა, რომ არ არსებობს საკითხი, რომლის განხილვა და გადაწყვეტა შეუძლებელია, თუკი მოლაპარაკების მაგიდასთან პასუხისმგებელი პირები იქნებიან. მაშინ როცა რუსეთისა და საფრანგეთის პრეზიდენტების მოლაპარაკებების მაგიდასთან საქართველოსთან დაკავშირებით შეთანხმებული პირობები არ სრულდება, ძნელია ვისაუბროთ რუსეთის უმაღლესი პირების სანდოობაზე.
"კვირის პალიტრამ" 2010 წლის 8 მარტის ნომერში გამოაქქვეყნა ბურჯანაძის ერთი მრავლისმთქმელი ფრაზა, რომელიც შესაძლოა მისი შეხედულებების წინააღმდეგობრიობაზე მიანიშნებდეს: "შეცდომაა ანტირუსული ისტერია, რითაც რეალურად რუსულ საქმეს აკეთებ და კეტავ ყველა გზას ამ ქვეყანასთან ურთიერთობების ნორმალიზებისთვის". ბურჯანაძის აზრით არსებობს "რუსული საქმე", რომელიც უსათუოდ ქართულის საწინააღმდეგოა. თუკი "ანტირუსული ისტერია" (ამ ტერმინით აფასებენ კრემლის მესვეურები საქართველოს ხელისუფლების რიტორიკას) რუსული საქმის ნაწილია, მისი შედეგიც - ამ ქვეყანასთან ურთიერთობების ნორმალიზებისთვის ყველა გზის დაკეტვაც - ამ საქმის ერთერთი მიზანი გამოდის.
საინტერესოა, რომ ბურჯანაძე დარწმუნებულია, რომ "სააკაშვილს თანამდებობა და რანგი აქვს, მაგრამ არავინ ელაპარაკება, არავინ სცემს პატივს და მისი არ სჯერათ. მე კი თანამდებობის გარეშეც მაქვს რანგი და მელაპარაკებიან. მე მაქვს გავლენა ქვეყნის შიგნით და გარეთ გადაწყვეტილების მიღებაზე".
როგორც ჩანს, სწორედ ამ ამბიციით უნდა აიხსნას ის გარემოება, რომ ბურჯანაძე საკუთარ პოლიტიკურ კურსს "რუსული საქმის" გარეთ მოიაზრებს. არადა, როგორც კიდევ ერთმა ოპოზიციურმა პოლიტიკოსმა ს.ზურაბიშვილმა აღნიშნა: "ოპოზიციის სახელით ვინმეს რუსეთში წასვლა არ არის მართებული. პუტინს შეუძლია ამით მსოფლიოს დაანახოს, რომ საქართველოში არიან პოლიტიკური ძალები, რომლებიც მზად არიან ყოველგვარი წინა პირობის გარეშე მოლაპარაკებისთვისო... იმ ქვეყნის ხელმძღვანელობასთან, რომელიც შემოიჭრა ჩვენს ქვეყანაში, არ შეასრულა პირობები, რომელზეც ხელი აქვს მოწერილი, აღიარა ჩვენი ტერიტორიების დამოუკიდებლობა და არ ცნობს ჩვენს ტერიტორიულ მთლიანობას, ყოველგვარი პირობების გარეშე როგორ უნდა ვილაპარაკოთ?!"
ბურჯანაძეს კი საკუთარი თავი, არათუ რომელიმე პოლიტიკური ძალის, არამედ საქართველოს წარმომადგენლად მიაჩნია: "მოსკოვში ჩასვლის მიზანი იყო პატივი მიმეგო იმ ადამიანებისთვის, ვინც ფაშიზმთან ბრძოლას შესწირა თავი... მიმაჩნია, რომ ფაშიზმზე გამარჯვების 65-ე წლისთავზე, რომელსაც მთელი მსოფლიო აღნიშნავდა, საქართველოც უნდა ყოფილიყო წარმოდგენილი".
(გაგრძელება )
