„ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა" საყდრისთან დაკავშირებით სპეციალურ განცხადებას ავრცელებს, რომელსაც უცვლელად გთავაზობთ:

მთელი წლის განმავლობაში მიმდინარეობდა დისკუსია ისტორიული ძეგლის, საყდრისი-ყაჩაღიანის უძველესი მაღაროსა და შპს „RMG Gold"-ის მიერ მიმდინარე სამუშაოების გარშემო. თუმცა არის მნიშვნელოვანი ასპექტები, რომლებზეც ყურადღება ჯერ არ გამახვილებულა. კერძოდ, თუ რა კანონდარღვევებს ქონდა ადგილი ამ პროცესში და როგორ მოექცა კომპანია „RMG Gold" და მისი საქმიანობა ბიძინა ივანიშვილის ოლიგარქიული კლანის ინტერესთა სფეროში.
პირველი კანონდარღვევა ეხებოდა მაღაროსთვის ისტორიული ძეგლის სტატუსის ჩამორთვევის პროცესს. ამ ყოველივეს გათვალიწინებით, გასაგები ხდება, თუ ვის ინტერესებს ემსახურებოდა ის კანონდარღვევები, რომლითაც მოხდა ფირმისათვის ლიცენზიის გაგრძელება და საყდრისი-ყაჩაღიანითვის ისტორიული ძეგლის სტატუსის ჩამორთმევა.
2013 წლის 6 ივლისს, საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრმა მირიანე ოდიშარიამ, თავის #03/108 ბრძანებით, გააუქმა 2006 წლის 30 მარტის #3/133 ბრძანების ნაწილი, რომელიც ეხებოდა საყდრისი-ყაჩაღიანის მაღაროსთვის კულტურის უძრავი ძეგლის სტატუსის მინიჭებას. 2013 წლის 10 ივლისს, შესაბამისი ცვლილება შევიდა პრეზიდენტის ბრძანებულებაშიც.

სტატუსის ცვლილება მოხდა კომისიის დასკვნის საფუძველზე. კომისიის შემადგენლობის უმეტესობა, კერძოდ: ალექსანდრე თავლჭრელიძე, ომარ ქუცნაშვილი, დავით ლომიტაშვილი, გურამ ყიფიანი, გურამ გრიგოლია და ვახტანგ ლიჩელი პირდაპირ ან არაპირდაპირ იღებდა დაფინანსებას კომპანია „RMG Gold". ამის გათვალისწინებით, არ უნდა იყოს მოულოდნელი, რომ ჯგუფმა მხოლოდ ორი თვის მუშაობის თავზე ზუსტად ისეთი დასკვნა დადო, რაც თავიდანვე იყო განსაზღვრული, - სტატუსის მოხსნისა და გადატანის რეკომენდაციები.

მეორე კანონდარღვევა ეხება კომპანიისთვის ლიცენზიის მინიჭების საკითხს. საქმე იმაშია, 2012 წელს გაცემული ლიცენზია არ შეიცავდა სამუშაოების უფლებას საყდრისის საბადოს ყაჩაღიანის უბნის იმ ტერიტორიაზე, რომელსაც კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსი აქვს.

სტატუსის გაუქმების შემდეგ შეიქმნა მდგომარეობა, რომლის მიხედვითაც ყოფილი ძეგლის ტერიტორიაზე მუშაობის ჩატარების უფლება არავის ჰქონდა. პრემიერ მინისტრი ირაკლი ღარიბაშვილის გადაწყვეტილებით სრულიად უსასყიდლოდ გაუგრძელა შპს „RMG Gold"-ზე გაცემული წიაღით სარგებლობის ლიცენზიის (სერია 53, №0010, ტიპი VI A B C) მოქმედების ვადა 2015 წლის 1 იანვრამდე. ამასთან, ლიცენზია გაუგრძელდა 2006 წლამდე პერიოდის პირობებით. ანუ, ლიცენზია ისევ მოიცავდა სამუშაოების უფლებას საყდრისის საბადოს ყაჩაღიანის უბნის იმ ტერიტორიაზე, რომელიც გამოცხადებული იყო ისტორიულ ძეგლად.

ამ უკანონო გარიგებების შედეგად, სახელმწიფომ მილიონობით ზარალი ნახა, მას შემდეგ, რაც უფასოდ გასცა ლიცენზია ტერიტორიაზე, რომელიც ექსპერტ ალექსანდრე თვალჭრელიძის განცხადებით, 1 მილიარდ ლარ მოგებას მოუტანს მის მფლობელს. შედარებისთვის ვიტყვით, რომ მხოლოდ 2011წლის შემოდგომიდან 2012 წლის გაზაფხულამდე, კომპანიებმა დანარჩენ ზემოთაღნიშნულ ლიცენზიებში, საერთო ჯამში, 204 მილიონი ლარი გადაიხადეს.

ლოგიკურია, გავიხსენოთ 90-იანი წლები, როდესაც კორუფციული გარიგებების შედეგად, თანხები ბიუჯეტის ნაცვლად სახელმწიფო ბიუროკრატიის, ამ შემთხვევაში „ქართული ოცნების" მიერ ჩამოყალიბებული ქვეყნის მართვის ოლიგარქიულ/კორუფციული სქემის წარმომადგენელ არაუფლებამოსილ პირების ჯიბეში მიდის.

დანართი
კულტურის ძეგლის ისტორია
საქართველოს კულტურის, ძეგლთა დაცვისა და სპორტის მინისტრმა, გიორგი გაბაშვილმა, 2006 წლის 30 მარტის #3/133 ბრძანებით, კულტურის უძრავი ძეგლის სტატუსი მიანიჭა 4075 ობიექტს. ობიექტების სიის შედგენისას სამინისტრო ეყრდნობოდა საქართველოს სსრ 1977 წლის კანონის „ისტორიისა და კულტურის ძეგლების დაცვისა და გამოყენების შესახებ" მოქმედების პერიოდში (1977-1999) აღიარებულ სიას. მინისტრის ბრძანების დანართში ჩამონათვალ ობიექტთა სიაში ნომერით 2042, მითითებული იყო საყდრისი-ყაჩაღიანის უძველესი მაღარო. მოგვინებით, პრეზიდენტმა მიხეილ სააკაშვილმა, თავის 2006 წლის 7 ნომებრის #665 ბრძანებულებით, ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის კულტურის უძრავი ძეგლის კატეგორია მიანიჭა 500-მდე ობიექტს, მათ შორის საყდრისი-ყაჩაღიანის უძველესი მაღაროს.
2013 წლის 6 ივლისს, საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრმა მირიანე ოდიშარიამ, თავის #03/108 ბრძანებით, გააუქმა 2006 წლის 30 მარტის #3/133 ბრძანების ნაწილი, რომელიც ეხებოდა საყდრისი-ყაჩაღიანის მაღაროს. 2013 წლის 10 ივლისს, შესაბამისი ცვლილება შევიდა პრეზიდენტის ბრძანებულებაშიც.

აღსანიშნავია, რომ კულტურის და ძეგლთა დაცვის სამინისტრო საყდრისი-ყაჩაღიანის საკითხს მიუბრუნდა მას შემდეგ, რაც 2013 წლის 2 მაისს, სამინისტროში შევიდა საქართველოს პრემიერ-მინისტრის, ბიძინა ივანიშვილის რეზოლუცია, რომელიც სამინისტროს ავალებდა განეხილა „კომპანია RMG Gold"-ის მიერ საქართველოს პრემიერ-მინისტრის სახელზე გაგზავნილი წერილი და მოეხდინა შესაბამისი რეაგირება.

მოგვინებით, კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრის გადაწყვეტილება არასამთავრობო სექტორის ნაწილის მიერ ადმინისტრაციული წესით გასაჩივრდა საქართველოს მთავრობაში. საქართველოს მთავრობის კანცელარიის იურიდიული დეპარტამენტის მიერ, ადმინისტრაციული წარმოების ჩატარების შემდეგ, პრემიერ მინისტრის, ბიძინა ივანიშვილის ხელმოწერით, გამოიცა განკარგულება საჩივრის არ დაკმაყოფილების შესახებ.

კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრის გადაწყვეტილებაში საყურადღებოა რამდენიმე გარემოება:

1. პრემიერ მინისტრის ზემოაღნიშნულ წერილამდე, კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტრო იზიარებდა დიამეტრალურად საწინააღმდეგო პოზიციას და საყდრისი-ყაჩაღიანის მაღაროს მიიჩნევდა უძველეს ისტორიულ ძეგლად. ამაზე მიუთითებს საქართველოს კულტურული მემკვიდრობის დაცვის ეროვნული სააგენტოს მიერ შპს RMG-სთვის გაგზავნილი გაფრთხილება (წერილი #12/09/4, თარიღი 09.01.2013), რომელშიც სააგენტო მოუწოდებს კომპანიას, შეეჩეროს საბადოს ტერიტორიაზე მიმდინარე სამუშაოები.

2. თავად კომპანია "RMG GOLD"-ს თავის ვებ-გვერდზე 2013 წლის აგვისტომდე განთავსებული ჰქონდა შემდეგი ინფორმაცია: „2004-2007 წწ მცირე კავკასიონზე, საქართველოს სამხრეთ პროვინცია ქვემო ქართლში, ადგილ საყდრისის სენსაციურმა აღმოჩენამ, საქართველო იმ უძველესი ოქროს მწარმოებელი ქვეყნის გვერდით დააყენა, როგორც ეგვიპტეა, სადაც მადნეული ოქროს მოპოვება სამთო წესით ხდებოდა. თუკი აქამდე ცნობილი იყო, რომ ბრინჯაოს ხანის ადრეული პერიოდი ოქროს მოპოვება რეცხვით იწარმოებოდა, ახლა უკვე ცხადი გახდა, რომ ძვ. წ. III ათასწ. დასაწყისში ოქროს მოპოვების ტექმონოლოგიაში უფრო შრომატევადი პროცესი ფიქსირდება, ვიდრე მდინარეში მისი რეცხვაა. დღევანდელი არქეოლოგიური მონაცემების საფუძველზე საქართველოში ოქროს მოპოვება პირდაპირ სამთო წესით დაიწყო. ამდენად ცოდნა იმისა, თუ როგორ და რა მეთოდებით შეიძლებოდა ძვ.წ. IV- III ათასწ. მიჯნაზე, ოქროს შემცველი ძარღვის პოვნა და მისი მოპოვება, ამყარებს მოსაზრებას, რომ უძველესი სამთოელები უკვე IV ათასწლეულში სრულად ფლობდნენ ოქროს წარმოების რთულ ტექნოლოგიებს...".

3. 2013 წლის 28 მაისს, მინისტრმა თავისი ბრძანებით #03/82, „ბოლნისის მუნიციპალიტეტის დაბა საყდრისის უძველესი სამთამადნო მრეწველობის კულტურილი მემკვიდრეობის ძეგლისთვის სტატუსის მინიჭების დოკუმენტაციის შესწავლისა და მისი გადატანისთვის საჭირო რეკომენდაციების შემუშავების მიზნით" შექმნა კომისია, რომლის შემადგენლობაშიც შევიდნენ: ალექსანდრე თავლჭრელიძე, ომარ ქუცნაშვილი, დავით ლომიტაშვილი, ვახტანგ ლიჩელი, გურამ მირცხულავა, ბესიკ მაცაბერიძე, თემურ ჩიხრაძე, ლალი ახაქლაია, პაატა გაფრინდაშილი, გურამ ყიფიანი და გურამ გრიგოლია.

4. როგორც ვხედავთ, ამ ჯგუფის დავალებაში წინასწარ იყო განსაზღვრული ამოცანა, - ძეგლის გადატანისთვის საჭირო რეკომენდაციების მომზადება, რაც თავისთავად გულისხმობდა საბადოსათვის უძრავი ძეგლის სტატუსის მოხსნას.

5. პარალელურად, RMG Gold-მა გააფორმა ხელშეკრულება შპს „არქიოლოგთა გაერთიანებისთან", რომლის 100% მფლობელი და დირექტორი გიორგი გაგიშვილია. აღსანიშნავია, რომ კომპანია სპეციალურად ამ მიზნით დაფუძნდა 2013 წლის 30 აპრილს და 2 მაისს გაფორმდა ორი ხელშეკრულება კომპანია RMG Gold-თან. ერთი - არქეოლოგიურ სამუშაობზე, სადაც პირდაპირ წერია, რომ იგი ვადლებულია „წარადგინოს საბადოს შემდგომი დამუშავებისთვის საჭირო საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს დადებითი დასკვნა". მეორე - ხელშეკრულების მიხედვით, გაერთიანებას უნდა შეემუშავებინა და საჯაროდ დაეცვა საბადოს შემდგომი დამუშავების კონცეფცია. სულ RMG Gold და შპს „არქიოლოგთა გაერთიანებისთვის" შორის გაფორმდა 4 ხელშეკრულება, საერთო თანხით 1 მილონზე მეტი ლარი.

6. ზემოაღნიშნულ არქეოლიურ სამუშაობს ხელმძღვანელობდა კომისიის წევრი ვახტანგ ლიჩელი. (იხ. საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრისათვის RMG Gold-ის გენერალური დირექტორის მიერ 2013 წლის 27 მაისის გაგზავნილი წერილი (#341)).

7. ზემოაღნიშნულ კონცეფციის დამუშავებაზე მუშაობდნენ კომისიის წევრები: დავით ლომიტაშვილი, გურამ ყიფიანი და გურამ გრიგოლია.

8. კომისიის კიდევ ერთი წევრმა, ალექსანდრე თვალჭრელიძემ, RMG ჯგუფში შემავალი კომპანია შპს „კავკასიის სამთო ჯგუფისგან" მიიღო 170 000-ზე მეტი ლარი. ორივე ორგანიზაციის სამეთვალყურეო საბჭოს თავჯდომარე ზურაბ ქუთელიაა.

9. კომისიის კიდევ ერთი წევრი, ომარ ქუცნაშვილი, შპს „ჯეოინჟინირინგის" 39% წილის მფლობელია. შპს-ს ლიცენზიის მფლობელის დაკვეთით, ჩატარებული აქვს სამთო-გეოლეოგიური კველევები საყდრისის ტერიტორიაზე;

ამ ყოველივეს გათვალისწინებით, არ უნდა იყოს მოულოდნელი, რომ ჯგუფმა მხოლოდ ორი თვის მუშაობის თავზე ზუსტად ისეთი დასკვნა დადო, რაც თავიდანვე იყო განსაზღვრული, - სტატუსის მოხსნისა და გადატანის რეკომენდაციები.

აღსანიშნავია საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის პრეზიდენტის, აკადემიკოს კვესიტაძის ორი ურთიერთგამომრიცხავი აზრის მატარებელი წერილიც. პირველი 2013 წლის 3 დეკემბრით თარიღდება და მასში დადასტურებულია „არქეოლოგიური გაერთიანების" დასკვნა, რომ ჩატარებული კვლევების შედეგად „არ დასტურდება კულტურული ფენების არსებობა". იმავე წერილში აღნიშნულია: მიუხედავად იმისა, „რომ საკვლევი სამუშაოები მხოლოდ ორი თვის მანძილზე მიმდინარეობდა ... დასკვნა სრულფასოვნად უნდა ჩაითვალოს". ამის საწინააღმდეგოდ, 2013 წლის 23 დეკემბრით დათარიღებულ წერილში, მეცნიერებათა აკადემია აღნიშნავს, რომ „საქართველოს ეროვნულ მუზეუმთან ერთად, რვა წლის განმავლობაში ... კვლევას ატარებდა გერმანიის არქეოლოგიის ინსტიტუტი ... რვა წლის განმავლობაში ... გამოტანილი დასკვნების (ის, რომ საყდრისი-ყაჩაღიანი უძველესი საბადოა) ეჭვქვეშ დაყენება ... არაეთიკურ საქციელად მიგვაჩნია. ... ამასთანავე, მიგვაჩნია, რომ ორი თვე ასეთი ტიპის სამუშაოს ჩატარებისთვის საკმარისი არაა".

ყოველივე ზემოთ თქმული ცალსახად მოწმობს, რომ ადგილი ქონდა ბიძინა ივანიშვილისა და მისი მარიონეტების, ირაკლი ღარიბაშვილისა და უჩა მამაცაშვილის ინტერესებიდან გამომოდინარე, RMG Gold-ის მიერ, სახელმწიფო სტრუქტურების ხელშეყობით, კომისიის წევრების მოსყიდვას, რათა უძველეს საბადოსთვის მოეხსნათ ეროვნული მნიშვნელობის უძრავი ძეგლის სტატუსი.

ლიცენზიის ისტორია
საყდრისის უძველესი ოქროს სამთამადნო მრეწველობის ძეგლის სტატუსის მინიჭებამდე, ეს ტერიტორია 1994 წლის 7 აპრილიდან Ltd Trans Georgian Resources-ზე 20 წლის ვადით გაცემულიწიაღისეულის შესწავლა-მოპოვების ლიცენზით განსაზღვრული ფართობის ნაწილი იყო. 2005 წელს Ltd Trans Georgian Resources, მადნეულთან ერთად გაიყიდა; ხოლო, 2009 წელს კვარციტსშეერწყა. შესაბამისად, ლიცენზია დღეს RMG Gold-ის (ყოფილი „კვარციტის") საკუთრებაა.
2006 წელს, საბადოს ისტორიულ ძეგლად გამოცხადების შემდეგ, საყდრისი-ყაჩაღიანის ტერიტორიაზე სამუშაოები შეწყდა. 2012 წლის 18 იანვარის მთავრობის #18 განკარგულებისსაფუძველზე გამოცხადა სასარგებლო წიაღისეულის (ფერადი, კეთილშობილი, იშვიათი მეტალები და ბარიტი) შესწავლა-მოპოვების ლიცენზიის გაცემისათვის აუქციონის სალიცენზიოპირობები. აუქციონის საწყის ფასად 110 000 000 ლარი, ლიცენზიის მოქმედების ვადად 27 წელი, ხოლო ლიცენზიის ძალაში შესვლის თარიღი 2014 წლის 15 აპრილით განისაზღვრა.გარდა ამისა, პირობებში საგანგებოდ იყო აღნიშნული, რომ „აუქციონი არ მოიცავს (ლიცენზია არ გაიცემა) საყდრისის საბადოს ყაჩაღიანის უბნის იმ ტერიტორიას, რომელსაც კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსი აქვს".
აუქციონი 2012 წლის 29 თებერვალს გაიმართა და მასში გაიმარჯვა შპს „მაინინგ ინვესთმენთსმა" და მიიღო წიაღით სარგებლობაზე ლიცენზიები (სერია 53, ნომერი 0010, ლიცენზიის ტიპი VI A B C; სერია 53 ნომერი 0011, ლიცენზიის ტიპი II A C) და არსებული სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვების №1000281. თუმცა, ვიმეორებთ, ეს ლიცენზია არ მოიცავდა სამუშაოების უფლებას საყდრისის საბადოს ყაჩაღიანის უბნის იმ ტერიტორიაზე, რომელსაც კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსი აქვს.

სტატუსის გაუქმების შემდეგ შეიქმნა მდგომარეობა, რომლის მიხედვითაც ყოფილი ძეგლის ტერიტორიაზე მუშაობის ჩატარების უფლება არავის ჰქონდა. გამოსავალი მდგომარეობდა შემდეგში: ა. ჩატარებულიყო ახალი აუქციონი და გამოვლენილიყო გამარჯვებული და ბ. სახელმწიფოს ერთ პირთან მოლაპარაკების საფუძველზე, გარკვეული თანხის სანაცვლოდ, გადაეცა დამატებითი ლიცენზია კომპანია „მაინინგ ინვესმეტისთვის".

მთავრობამ აირჩია მესამე გზა. მან სრულიად უსასყიდლოდ გაუგრძელა შპს „RMG Gold"-ზე გაცემული წიაღით სარგებლობის ლიცენზიის (სერია 53, №0010, ტიპი VI A B C) მოქმედების ვადა 2015 წლის 1 იანვრამდე. ამასთან, ლიცენზია გაუგრძელდა 2006 წლამდე პერიოდის პირობებით. ანუ, ლიცენზია ისევ მოიცავდა სამუშაოების უფლებას საყდრისის საბადოს ყაჩაღიანის უბნის იმ ტერიტორიაზე, რომელიც გამოცხადებული იყო ისტორიულ ძეგლად.

2014 წლის 7 თებერვალს, კომპანია Mining Investment Gold-ის გენერალურ დირექტორმა სოლომონ ცაბაძემ, აცნობა შპს „RMG Gold"-ის გენ. დირექტორ სერგეი ეგანოვს, რომ Mining Investment Gold-ი თანახმა იყო მისი სალიცენზიო ვადა ერთი წლით შეჩერებულიყო და მის ადგილას, Rich Metals Gold-ის ლიცენზია გაგრძელებულიყო. ანუ, შეიქმნა საოცარი სიტუაცია, როდესაც კომპანიამ, რომელმაც ლიცენზიისთვის გადაიხადა 100 მილიონზე მეტი ლარი ერთი წლით, თანახმაა, რომ არ აწარმოოს სამუშაობი და არ მიიღოს კომერციული მოგება

ყველაფერი გასაგები გახდება, თუ გავითვალისწინებთ, რომ შპს „მაინინგ ინვესთმენთსის" გენერალური დირექტორი RMG ჯგუფის მრჩეველი გარემოსადცვით საკითხებში, სოლომონ ცაბაძეა. შესაბამისად, აუქციონში მონაწილეობამდე 2 კვირით ადრე დაფუძნებული შპს „მაინინგ ინვესთმენთსი", პირდაპირი სახით დაკავშირებულია RMG ჯგუფის ინტერესებთან. შესაბამისად, ეს ჯგუფი ფინანსურ ზარალს ვერ ნახავს. აქ საინტერესოა სხვაა.

სახელმწიფომ უფასოდ გასცა ლიცენზია ტერიტორიაზე, რომელიც ექსპერტ ალექსანდრე თვალჭრელიძის განცხადებით, 1 მილიარდ ლარ მოგებას მოუტანს მის მფლობელს. შედარებისთვის ვიტყვით, რომ მხოლოდ 2011 წლის შემოდგომიდან 2012 წლის გაზაფხულამდე კომპანიებმა დანარჩენ ზემოთაღნიშნულ ლიცენზიებში საერთო ჯამში 204 მილიონო ლარი გადაიხადეს.