ჩუბინიშვილის ცენტრმა გელათის მონასტერზე დასკვნა მოამზადა. ცენტრის ექსპერტებმა შეისწავლეს კონსერვაციის დოკუმენტაცია და მიმდინარე წლის 20 იანვარს, პირადად იმყოფებოდნენ გელათში.
დოკუმენტში, რომის ძეგლთან დაკავშირებული ფუნდაური პრობლემები მრავალმხრივია, გადაწყვეტილებების შესწავლის პროცესში, ცენტრალიზებული და გაუმჭვირვალეა.
ანგარიშში აღნიშნულია, რომ მსოფლიოს წამყვანი ექსპერტების მოსაზრება, მოხატულობის მდგომარეობა მეტია მძიმე და დამატებითი ცხოველების ჯგუფში, იტალიური იტალიური შემოთავაზებების შეთავაზება და დასახული გეგმის თავიდან შეცვლა იყო საჭირო.
„გელათის მოხატულ ტაძრებთან ერთად ირიცხება, რომელიც არაერთია წელია გრძელდება, მიუხედავად სახელმწიფო სტრუქტურების მცდელობებისა, კვლავაც მოუგვარებელი პრობლემაა. მეტიც, წარსულში გამოყენება განვითარებული მოვლენები და დარგის მესურთა განსხვავებული ბოლო ორი წლის განხორციელებული ქმედებები აცხადებს, რომ ფუნდამენტური სისტემური განახლების აუცილებლობას.
გადაწყვეტილებებისა და შეფასების პროცესის სამეცნიერო სფეროს გათიშვა, ერთიანი გეგმის, ვითარების გააზრების და მწყობრი მექანიზმოლოგიის გარეშე, მწირიკვლევითი და საანგარიშო დოკუმენტაციით წარმართული ფიზიკური სამუშაოები განცხადებად, რომ მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლის „გელათის მონასტერი“ მართვის ხარისხის შორს არის თანამედროვე საერთაშორისო წინააღმდეგისგან.
მთავარი ტაძრის დასავლეთი მკლავის მხატვრობის არასწორი კონსერვაცია, მისი საქმიანობის პროცესის აქტივიზაცია მოყვა და თვითნებური ტონირება-რესტავრაცია, რომელიც მხატვრობის ავთენტურობის განსაზღვრავს, სცილდება პროფესიულ ეთიკისა და საერთაშორისო სტანდარტების ნორმებს.
ცვლილების გამოსასწორებლად საჭირო დარგის მესურთა საშუალებით უგულებელყოფილი მაღალკვალიფიციური ექსპერტების შექმნა შესრულება: გელათის ტაძრების მოხატულობებისა და სტრუქტურების უსაფრთხო და გრძელვადიანი უკეთესი გარემოს უზრუნველმყოფი ერთიანი დროებითი გადახურვის მოწყობა; ყველა სივრცეში პირობებისა და მოხატულობების უწყვეტი მონიტორინგი; აუცილებლობის შემთხვევა, დასაბუთებული, ანალიზის დაფუძნებული და კონკრეტული ვითარების შესაბამისი მეთოდოლოგიისა და მასალების შესრულებით ფიზიკური სამუშაოები; მომსახურების გეგმის შემუშავება და მასზე კონშემდგომი სამუშაოების ეტაპობრივი გეგმა.
გადაუდებელი აუცილებლობად გვესახება გელათის ძეგლის მართვისა და კონსერვაციის პრობლემების ანალიზის მკაფიო გადაწყვეტილებების ინიცირება მიღება; პროცესი არსებითი კორექტირების თანამედროვეობა საერთაშორისო სტანდარტების კვალად და მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლთა მართვის თანამედროვე სტანდარტების დანერგვა“, - წერია დასკვნაში.
2020 წელს კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლთა დაცვის სააგენტომ გელათის მონასტერი დროებით თუნუქით გადახურა. სპეციალისტები ამბობდნენ, რომ ეს პროექტი ზამტარში გელათის ფრესკებს ვერ დაიცავდა. ამასთან, იტალიის რესტავრატორმა შეიმუშავა დასკვნა, რომლის მიხედვითაც, გელათის სარესტავრაციო „დაშვებულია მძიმე მექანიზმები, რაც ძეგლზე უმძიმესად იმოქმედებს“.
იუნესკოს შეფასებით, ღვთისმშობლის ტაძარზე ცოტა ხნის წინ კრამიტის და წმინდა გიორგის ტაძარში ტენიანობის მუდმივმა მკურნალობამა დააზიანა მხატვრული და მოზაიკა სახლის შიგნით, რაც მის უნივერსალურ ღირებულებაზე უარყოფითად გამოიყურება.
გადახურვის შემსრულებელმა კომპანიამ და კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის სააგენტომ დაშვებული შეცდომები მას შემდეგ აღიარა, შაბათის ფორმულაში ამ თემაზე სიუჟეტი გავიდა. გელათის რესტავრაცია რამდენიმე წელია, მიმდინარეობს, თუმცა, სახურავის ნაწილი დაზიანებულია და ფრესკებს წვიმის წყალი აფუჭებს.
