ბიზნესი მთავრობასთან თავის პრობლემებზე ჩივის და პოზიციების გამყარებას ცდილობს. "საერთაშორისო ინვესტორთა ასოციაციამ" კერძო სექტორის წინაშე არსებული პრობლემების შესახებ ფინანსთა მინისტრს უკვე ოფიციალურად აცნობა და მთავრობისგან საბანკო გარანტიის გაუქმება ითხოვა. კერძო სექტორი ამბობს, რომ საბანკო გარანტიებთან, საბაჟო გაფორმებიდან გამომდინარე სპეციფიკურობასთან, ტვირთზე კოდების მინიჭებასა და საჯარიმო ზომების გამოყენებასთან დაკავშირებით პრობლემებია.
რეგიონის ბიზნესმენებს ოპერირებისთვის, რომ გარკვეული პრობლემები ექმნებათ, ამას მთავრობის კანცელარიის კერძო სექტორის ხელშეწყობის საკითხებში მრჩეველთა ჯგუფის უფროსიც ადასტურებს. გიორგი პერტაიას განმარტებით, ბიზნესის მოთხოვნა აბსოლუტურად ლოგიკურია, თუმცა საბანკო გარანტიის გაუქმებას გარკვეული რისკებიც გააჩნია.
არსებული კანონმდებლობით, საბაჟო გადამუშავების რეჟიმში შემოსული, საქონლის საბაჟო გაფორმებისას, შემოსავლების სამსახურში საბანკო გარანტიის წარდგენა აუცილებელია. როგორც "საერთაშორისო ინვესტორთა ასოციაციაში" განმარტავენ, 2010 წლის ზაფხულიდან შემოსავლების სამსახური ყველა დეკლარაციაზე ახალ გარანტიას ითხოვს. მეწარმეს წაერთვა შესაძლებლობა ჰქონოდა ერთი საბანკო გარანტია და ის გამოეყენებინა მრავალჯერადად. ამასთან, საბაჟო სამსახური ითხოვს საბანკო გარანტიის ორიგინალს და არ იღებს ადგილობრივი ფილიალის მიერ დამოწმებულ სათაო ოფისის მიერ გაცემულ საბაკო გარანტიას.
"ობიქტური მიზეზების გამო, გარკვეულ შემთხვევებში შეუძლებელია დადგინდეს ტვირთის (სატრანსპორტო საშუალებით თუ გემით) მიღების ზუსტი დღე, მით უმეტეს, თუ საქმე ეხება მსხვილ წარმოებას. ხშირია შემთხვევა, როცა ტვირთს მიღების დღე ემთხვევა შაბათს ან კვირას. შაბათსა და კვირას ბანკი არ მუშაობს. შესაბამისად, შეუძლებელია საბანკო გარანტიის აღება. გემის მიღების შემთხვევაში არსებული წესებიდან გამომდინარე, დადაგენილია დრო, რომლის განმავლობაშიც უნდა მოხდეს მისი საბაჟო გაფორმება და გადმოტვირთვა. საბანკო გარანტიის გარეშე შეუძლებელია საბაჟო გაფორმება, რაც თავის მხრივ აჩერებს სხვა მოქმედებებს", _ აცხადებენ სააგენტო "ჯი-ეიჩ-ენთან" საუბრისას "საერთაშორისო ინვესტორთა ასოციაციაში".
მთავრობის კანცელარიის კერძო სექტორის ხელშეწყობის საკითხებში მრჩეველთა ჯგუფის უფროსი კი აცხადებს, რომ როდესაც საბაჟოზე გადამუშავების რეჟიმში საქონელი შემოდის, მეწარმე გარანტიის სანაცვლოდ საბაჟო გადასახადისგან თავისუფლდება.
"მეწარმეს შემოსავლების სამახური ეუბნება _ შემოტანე პროდუქცია, გადაამუშავე და ქვეყნიდან მზა პროდუქცია გაიტანე. თანაც, ეს ყველაფერი მოხდება საბაჟო გადასახდელების გარეშე. ოღონდ იმისათვის, რომ მთავრობას ჰქონდეს გარანტია, რომ ეს პრდუქცია თავისფალ ვაჭრობაში არ მოხვდება, როგორც კონტრაბანდა, ამისათვის წარმომიდგინე იმპორტის გადასახადელების ოდენობის გარანტია. თუ გარანტია გაუქმდება, მაშინ რჩება ღია რისკი, რომ საქონელი თავისუფალ ვაჭრობაში მოხვდეს, ანუ წარმოიქმნას კონტრაბადა. თუმცა ეს რისკები მცირდება იმის პარალელურად, რაც შემოსავლების სამსახურის მხრიდან ადმინისტრირების ხარისხი იზრდება", _ აცხადებს "ჯი-ეიჩ-ენთან" საუბარში გიორგი პერტაია.
ბიზნესგაერთიანებაში ამბობენ, რომ ეს ყველაფერი კი საბოლოოდ ბიზნეს აზარალებს, რადგანაც კერძო სექტორს დამატებითი ხარჯის გაწევა უწევს.
"თუ საბანკო გარანტიის თანხა არ იქნება ამოწურული სრულად და არ გაუქმდება საბანკო გარანტია, მის გაუქმებამდე მომსახურებისთვის გადახდას ექვემდებარება საკომისიო სრული თანხიდან. თვალსაჩინოებისათვის მოვიყვან მაგალითს: 300 000-იანი საბანკო გარანტიის მოქმედების შემთხვევაში, თუ გატანილია საქონელი და დარჩენილია საქონელი, რომლის ღირებულების გამო მოქმედებაშია 2000 ლარი, ბანკის სასარგებლოდ გადახდას დაქვემდებარებული საკომისიო თანხა დაითვლება 300 000 ლარიდან და არა 2000 ლარიდან (ფაქტიურად ვსარგებლობთ 2000 ლარს, მაგრამ ვიხდით 300 000 ლარის საკომისიოს)"- განმარტავენ "საერთაშორისო ინვესტორთა ასოციაციაში".
პრობლემის აღმოსაფხვრელად ბიზნესმენთა ნაწილი მთავრობას საბანკო გარანტიის გაუქმებას, ან არაერთჯერადად სარგებლობის შესაძლებლობას სთხოვს. "ყოველი გაზრდილი ხარჯი პროდუქციის ფასს ზრდის, რაც თავის მხრივ საწარმოს კონკურენტუნარიანობას ასუსტებს. ხარჯების შემცირება კი მეწარმეს პროდუქციის ფასის შემცირების შესაძლებლობასა და კონკურენტუნარიანობის ამაღლების საშუალებას მისცემს", _ განმარტავენ ბიზნესმენები.
მთავრობის კანცელარიის კერძო სექტორის ხელშეწყობის საკითხებში მრჩეველთა ჯგუფის უფროსის განმარტებით, მთავრობა მზადაა ბიზნესის საჩივრები და წინადადებები მოისმინოს და შეძლებისდაგრავად გაითვალისწინოს კიდეც.
"3-4 წლის უკან გარანტიების გაუქმებაზე საუბარიც კი ზედმეტი იყო, თუმცა დღეს როდესაც ადმინისტრირება მაღალ დონეზეა, შესაძლოა ამ რისკების შესუსტებაზე ვისაუბროთ და მჯერა, რომ ამ ნაწილში არის გარკველი ფანჯარა და შესაძლებელია ისეთი კონესუსის მიღწეა, სადაც ორივე მხარე იქნება დაკმაყოფილებული", _ აცხადებს საინფორმაციო სააგენტო "ჯი-ეიჩ-ენთან" საუბრისას პერტაია.
მისი განმარტებით, შემოსავლების სამსახური მზადაა საკითხის გადამუშავება დაიწყოს.
"ამ თემაზე შემოსავლების სამსახურთან საუბარი მქონდა და ის მზადა ამ საკითხის დამუშავება დაიწყოს. შემოსავლების სამსახურს აღარ აქვს ისეთი მიდგომები, როცა მიიჩნევდნენ, რომ ადმინისტრირება იყო მთავარი. დღეს ყველაფერი კეთდება იმისათვის, რომ ბიზნესს ოპერირება გაუადვილდეს.
საქართველოში გადამუშავება ნიშნავს ძალიან ბევრ სამუშაო ადგილს და დასაქმებულ მოსახლეობას. როდესაც ადმინისტრირება უმჯობესდება უფრო მარტივია ისეთი ნაბიჯების გადადგმა, როგორიცაა გარანტიების წარდგენა გარკვეულ დონეზე შეცირდეს. იმის ილუზია არ არის, რომ დღეს ან ხვალ ეს გარანტიები საერთოდ გაუქმდეს, თუმცა, შესაძლოა, ერთიანი გარანტია შემოვიდეს. შემოსავების სამსახური პროცესებს დააკვირდება და ამის შემდეგ შესაძლა გარანტების გაუქმებაზეც მიდგეს საუბარი", _ აცხადებს პერტაია.
მთავრობის კანცელარიის კერძო სექტორის ხელშეწყობის საკითხებში მრჩეველთა ჯგუფის უფროსი ამბობს, რომ ყველაფერი გაკეთდება პროცედურების გამარტივებისათვის, მაგრამ არა რისკების გაზრდის ხარჯზე.
გარანტიებთან დაკავშირებით წარმოქმნილ პრობლემას ართულებენ თვად კომერციული ბანკებიც, რადგანაც ბანკების რეგიონალურ ოფისებს არ აქვთ საბანკო გარანტიების გაცემის უფლება. საბანკო გარანტიებს გასცემს მხოლოდ ცენტრალური ოფისები. შესაბამისად გარანტიის მოთხოვნის შემთხვევაში ადგილობრივი ფილიალი იწყებს შეთანხმებას ცენტრალურ ფილიალთან. საბოლოოდ შეთანხმებისა და საბანკო გარანტიის ადრესატამდე მიღწევა საჭიროებს საკმაოდ დიდ დროს.
"აღნიშნული პრობლემიდან გამოსავალს ვხედავთ იმაში, რომ საბაჟო სამსახურმა მიიღოს ადგილობრივი ფილიალის მიერ დამოწმებული სათავო ოფისის მიერ გაცემული საბანკო გარანტია. ეს არანაირ რისკის ქვეშ არ აყენებს საბაჟო სამსახურებს, რადგანაც ფილიალი მოქმედებს სათავო ოფისის ბაზაზე, ის წარმოადგენს სათავო ოფისის ტერიტორიულ ქვედანაყოფს და სათავო ოფისი სრულად პასუხისმგებელია ფილიალის საქმიანობაზე. გამომდინარე აქედან, დამოწმებული საბანკო გარანტიას იურიდიულად აქვს ისეთივე ძალა, როგორც ორიგინალს. ასეთი მიდგომა მეწარმისთვის არის მომგებიანი იმით, რომ ბანკებს შიდა ელექტრონული ქსელის მეშვეობით შეუძლიათ ნებისმიერი ინფორმაცია, მათ შორის ასეთი დოკუმენტაცია თავიანთ ფილიალებს მიაწოდონ დაუყოვნებლივ და რეგიონში მომუშავე მეწარმეს აღარ ეკარგება დრო მისი მიღებისათვის. ასეთი გზით თავიდან აცილებული იქნება გაუმართლებელი დროის კარგვა საბაჟო გაფორმებისას", _ განმარტავენ "საერთაშორისო ინვესტორთა ასოციაციაში.
ექსპრტთა ნაწილი "ჯი-ეიჩ-ენთან" საუბრისას აცხადებს, რომ გარანტიების გაცემა რეგიონალურ დონეზეც უნდა ხდებოდეს. ექსპერტი ეკონომიკის საკითხებში ირაკლი ლექვინაძე ამბობს, რომ ბიზნესის მოთხოვნა სამართლიანია და მის დასარეგულირებლად ხელისუფლების მხრიდან შესაბამისი ზომების გატარებაც უნდა მოხდეს.
"მეწარმეებისთვის საბანკო გარანტიები, მისი ერთჯერადობა და საბაჟო სამსახურის მხრიდან მოთხოვნა, რომ საბანკო გარანტიები იყოს გაცემული მხოლოდ ბანკების სათაო ოფისის მიერ რა თქმა უნდა ქმნის პრობლემებს დროის თვალსაზრისით, ამიტომ მეწარმეთა მოთხოვნები ამ პრობლემური საკითხების გადაჭრასთან დაკავშირებით არის სამართლიანი, გამომდინარე იქედან რომ საბაჟო გაფორმების დროში გაჭიანურება მეწარმეებს უზრდის დანახარჯებს, განსაკუთრებით ეს მცირე მეწარმეებისთვის არის პრობლემური. ეს აისახება პროდუქციის ფასში და აძვირებს მას, მცირე მეწარმეების კონკურენტუნარიანობა და შემოსავალი კი მცირდება. საბაჟო სამსახურის სტრატეგია, საბაჟო პროცედურების მაქსიმალურ სიმარტივესთან დაკავშირებით უნდა იყოს რეალიზებული, მეწარმეებისთვის სერვისები იყოს კომფორტული, რაც გამორიცხავს ბევრი სპეციფიკური საკითხის მოგვარებას, რომლებიც მეწარმებს უზრდის როგორ დროის ასევე ფინანსურ ხარჯებს. უნდა აღიკვეთოს უსაფუძვლოდ მეწარმეთა დაჯარიმების პრეცენდენტები, მეწარმეებმა ხშირ შემთხვევაში არ არიან ინფორმირებულები სანქციების შესახებ და ძალიან ხშირია მათი დაჯარიმების ფაქტები, რაც ბუნებრივია, აძვირებს განბაჟების ხარჯებს. ვფიქრობ, რომ საბაჟო სექტორში გატარებული რეფორმებისა და ბევრი პროცედურის გამარტივებისა, მაინც რჩება ბევრი სპეციფიური და ტექნიკური საკითხი რომელიც მეწარმეებისთვის და ფიზიკური პირებისთვისაც დისკომფორტს ქმნის. ძალიან მნიშვნელოვანია იმპორტირების და ექსპორტიორების მხრიდან შენიშვნების მოსმენა და გაზიარება არსებულ პრობლემებთან დაკავშირებით და მათი ეფექტურად გადაჭრა", _ აცხადებს ექსპერტი ეკონომიკის საკითხებში ირაკლი ლექვინაძე.
პრობლემის აქტუალობაზე და მისი განხილვის აუცილებლობაზე საუბრობს კავკასიის ეკონომიკური და სოციალური კვლევითი ინსტიტუტის აღმასრულებელი დირექტორი დავით ნარმანიაც.
"საბაჟო გარანტიების შემოღება 2007 წლიდან მოხდა, როდესაც მაშინდელი ახალი საბაჟო კოდექსი მიიღეს. მაშინაც ბიზნესი საკმაოდ სამართლიანად ითხოვდა გარანტიების მოცულობის შემცირებას ან საერთოდ გაუქმებას. როდესაც იმპორტიორებზე თუ სხვა რეჟიმით საქონლის განმკარგავ ბიზნესზე დაწესებულია საბაჟო გარანტია, რასაკვირველია, ეს დამატებით ხარჯებთან არის დაკავშირებული. საბოლოოდ კი ეს ყველაფერი საქონლის თვითღირებულების გაზრდას იწვევს და ფასების საერთო დონეზე უარყოფითად მოქმედებს. ამდენად, სასწორის ერთ მხარეს ფინანსური რისკების შემცირება დევს, ხოლო მეორე მხრივ, ბიზნესის ტვირთის და ბაზარზე ფასების ზრდა. ისეთ პირობებში, როდესაც შემოსავლების სამსახური ძალიან მკაცრ ადმინისტრირებას ახორციელებს, ფინანსური რისკები მნიშვნელოვნად მცირეა და სრულიად შესაძლებელია ხელისუფლებამ საბაჟო გარატიები დათმოს. ვფიქრობ, ბიზნესმენთა პრობლემები და მოსაზრებები ბიზნესომბუდსმენთან უნდა განიხილოს და ფასილიტაციისათვის მას დამოუკიდებელი ექსპერტები უნდა ესწრებოდნენ. ფინანსთა სამინისტრომ კი თავის მხრივ, უნდა დაასაბუთოს ის პრობლემები/რისკები, რის წიაშეც დადგება მათი სტრუქტურა საბაჟო გარანტიების გაუქმების შედეგად. საბოლოოდ გონივრული გადაწყვეტილება უნდა იქნას მიღებული - თუნდაც გაიზარდოს სანქციების მოცულობა საბაჟო სამართალდარღვევებზე საბაჟო გარანტიების გაუქმების ხარჯზე, რათა მოხდეს სამართალდარღვევათა პრევენცია და ამითაც გაივლოს ზღვარი კეთილსინდისიერ გადამხდელებსა და არაკეთილსინდისიერ გადამხდელებს შორის", - აცხადებს "ჯი-ეიჩ-ენთან" საუბრისას დავით ნარმანია.
"ჯი-ეიჩ-ენი", მაია არაბიძე
