საქართველოს სახალხო დამცველმა საქართველოს პარლამენტის ეროვნულ ბიბლიოთეკასთან ერთად პირველი საჯარო დებატი გამართა თემაზე, ხუდონჰესი: „სახელმწიფო მნიშვნელობის პროექტები" და მათი ზეგავლენა ადამიანის უფლებებზე.
მოხსენებით გამოვიდნენ ენერგეტიკის მინისტრის მოადგილემ ილია ელოშვილი, გარემოს დაცვის სამინისტროს იურიდიული სამსახურის უფროსი მაია ბითაძე, სახალხო დამცველის აპარატის წარმომადგენელი მაია ლიპარტელიანი და არასამთავრობო ორგანიზაცია „მწვანე ალტარნატივას" ხელმძღვანელი მანანა ქოჩლაძე. ღონისძიებას დაესწრნენ და დებატებში აქტიურად ჩაერთნენ ხაიშის მოსახლეობისა და ხუდონჰესის საკითხით დაინტერესებული საზოგადოების ნაწილი. ასევე, არასამთავრობო ორგანიზაციათა წარმომადგენლები და სტუდენტები.
დებატებს მოდერატორობა სახალხო დამცველმა უჩა ნანუაშვილმა გაუწია.
ერთი მხრივ, სვანეთის საზოგადოებისა და ხაიშის თემის, ხოლო მეორე მხრივ, საქართველოს ენერგეტიკის სამინისტროსა და ინვესტორი კომპანიის პოზიციები რადიკალურად განსხვავდება ერთმანეთისგან. დაპირისპირების თავიდან აცილების მიზნით, მიმდინარე წლის თებერვალში სახალხო დამცველმა გამოთქვა ინიციატივა, ხუდონჰესის პროექტი განხორციელდეს ადამიანის უფლებათა სრული დაცვითა და მხარეთა შორის კონსტრუქციული დიალოგით. აღნიშნულიდან გამომდინარე, სახალხო დამცველმა ენერგეტიკის სამინისტროსა და ინვესტორის წარმომადგენლებს ხაიშის მოსახლეობასთან შეხვედრის თხოვნით მიმართა, თუმცა, აღნიშნული შეხვედრა არ შედგა. სწორედ ამ გაურკვევლობის შესამცირებლად და საკითხის სიმწვავიდან გამომდინარე აირჩია სახალხო დამცველმა ხუდონჰესი თავისი პირველი დებატის თემად.
შეხვედრაზე სახალხო დამცველის აპარატის თანამშრომელმა მაია ლიპარტელიანმა წარმოადგინა ვრცელი დასკვნა ხუდონჰესის მშენებლობის კანონიერებასა და ადამიანის უფლებების შესახებ. აღნიშნა, რომ ჰიდროელექტროსადგურის მშენებლობის დაწყებამდე საჭიროა რამდენიმე არსებითი მნიშვნელობის საკითხის შესწავლა და მოწესრიგება, რათა არ დაირღვეს მესტიის რაიონის ხაიშის თემში მაცხოვრებელთა უფლებები. კერძოდ: საქართველოს მთავრობამ და შესაბამისმა სამინისტროებმა მაქსიმალურად უნდა უზრუნველყონ საზოგადოების ადეკვატური, დროული და ეფექტური ინფორმირება გარემოს დაცვასთან დაკავშირებული გადაწყვეტილების მიღების პროცესის ყველა ეტაპზე; ჰესის მშენებლობისათვის საჭირო ნებართვების გაცემისას დაცული უნდა იყოს საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსით დადგენილი გადაწყვეტილების მომზადებისა და მიღების წესი; ადგილობრივ მაცხოვრებელთა განსახლების გეგმის შემუშავება და დამტკიცება უნდა მოხდეს მოსახლეობასთან შეთანხმებით; შეფასდეს ხუდონის ჰიდროელექტროსადგურის პროექტი ქვეყნის უსაფრთხოების თვალსაზრისით და მომზადდეს საკანონმდებლო ცვლილებები ჰესის მშენებლობასთან დაკავშირებული გადაწყვეტილების მიღების სამართლებრივი პროცედურის დახვეწის მიზნით; ქვეყნის ენერგეტიკული და ეკონომიკური სტრატეგია უნდა შემუშავდეს საზოგადოებისა და დამოუკიდებელი ექსპერტების მონაწილეობით; ასევე, დამოუკიდებელი ექსპერტების მონაწილეობით შეფასდეს ინვესტიციის მიმზიდველობა და შემუშავდეს ეკონომიკური ანალიზი.
შეხვედრამ ხმაურიან ვითარებაში ჩაიარა. გამოიკვეთა ენერგეტიკის სამინისტოსა და მოსახლეობას შორის დიალოგის აუცილებლობა. მინისტრის მოადგილემ კიდევ ერთხელ მოუწოდა ხაიშის თემის წარმომადგენლებს, შედგეს მცირე ჯგუფი, რომელიც უშუალოდ ჩაერთვება ჰესის მშენებლობასთან დაკავშირებით წარმოშობილი საკითხების განხილვის პროცესში.
საქართველოს სახალხო დამცველმა საქართველოს პარლამენტის ეროვნულ ბიბლიოთეკასთან ერთად პირველი საჯარო დებატი გამართა თემაზე, ხუდონჰესი: „სახელმწიფო მნიშვნელობის პროექტები" და მათი ზეგავლენა ადამიანის უფლებებზე.
მოხსენებით გამოვიდნენ ენერგეტიკის მინისტრის მოადგილემ ილია ელოშვილი, გარემოს დაცვის სამინისტროს იურიდიული სამსახურის უფროსი მაია ბითაძე, სახალხო დამცველის აპარატის წარმომადგენელი მაია ლიპარტელიანი და არასამთავრობო ორგანიზაცია „მწვანე ალტარნატივას" ხელმძღვანელი მანანა ქოჩლაძე. ღონისძიებას დაესწრნენ და დებატებში აქტიურად ჩაერთნენ ხაიშის მოსახლეობისა და ხუდონჰესის საკითხით დაინტერესებული საზოგადოების ნაწილი. ასევე, არასამთავრობო ორგანიზაციათა წარმომადგენლები და სტუდენტები.
დებატებს მოდერატორობა სახალხო დამცველმა უჩა ნანუაშვილმა გაუწია.
ერთი მხრივ, სვანეთის საზოგადოებისა და ხაიშის თემის, ხოლო მეორე მხრივ, საქართველოს ენერგეტიკის სამინისტროსა და ინვესტორი კომპანიის პოზიციები რადიკალურად განსხვავდება ერთმანეთისგან. დაპირისპირების თავიდან აცილების მიზნით, მიმდინარე წლის თებერვალში სახალხო დამცველმა გამოთქვა ინიციატივა, ხუდონჰესის პროექტი განხორციელდეს ადამიანის უფლებათა სრული დაცვითა და მხარეთა შორის კონსტრუქციული დიალოგით. აღნიშნულიდან გამომდინარე, სახალხო დამცველმა ენერგეტიკის სამინისტროსა და ინვესტორის წარმომადგენლებს ხაიშის მოსახლეობასთან შეხვედრის თხოვნით მიმართა, თუმცა, აღნიშნული შეხვედრა არ შედგა. სწორედ ამ გაურკვევლობის შესამცირებლად და საკითხის სიმწვავიდან გამომდინარე აირჩია სახალხო დამცველმა ხუდონჰესი თავისი პირველი დებატის თემად.
შეხვედრაზე სახალხო დამცველის აპარატის თანამშრომელმა მაია ლიპარტელიანმა წარმოადგინა ვრცელი დასკვნა ხუდონჰესის მშენებლობის კანონიერებასა და ადამიანის უფლებების შესახებ. აღნიშნა, რომ ჰიდროელექტროსადგურის მშენებლობის დაწყებამდე საჭიროა რამდენიმე არსებითი მნიშვნელობის საკითხის შესწავლა და მოწესრიგება, რათა არ დაირღვეს მესტიის რაიონის ხაიშის თემში მაცხოვრებელთა უფლებები. კერძოდ: საქართველოს მთავრობამ და შესაბამისმა სამინისტროებმა მაქსიმალურად უნდა უზრუნველყონ საზოგადოების ადეკვატური, დროული და ეფექტური ინფორმირება გარემოს დაცვასთან დაკავშირებული გადაწყვეტილების მიღების პროცესის ყველა ეტაპზე; ჰესის მშენებლობისათვის საჭირო ნებართვების გაცემისას დაცული უნდა იყოს საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსით დადგენილი გადაწყვეტილების მომზადებისა და მიღების წესი; ადგილობრივ მაცხოვრებელთა განსახლების გეგმის შემუშავება და დამტკიცება უნდა მოხდეს მოსახლეობასთან შეთანხმებით; შეფასდეს ხუდონის ჰიდროელექტროსადგურის პროექტი ქვეყნის უსაფრთხოების თვალსაზრისით და მომზადდეს საკანონმდებლო ცვლილებები ჰესის მშენებლობასთან დაკავშირებული გადაწყვეტილების მიღების სამართლებრივი პროცედურის დახვეწის მიზნით; ქვეყნის ენერგეტიკული და ეკონომიკური სტრატეგია უნდა შემუშავდეს საზოგადოებისა და დამოუკიდებელი ექსპერტების მონაწილეობით; ასევე, დამოუკიდებელი ექსპერტების მონაწილეობით შეფასდეს ინვესტიციის მიმზიდველობა და შემუშავდეს ეკონომიკური ანალიზი.
შეხვედრამ ხმაურიან ვითარებაში ჩაიარა. გამოიკვეთა ენერგეტიკის სამინისტოსა და მოსახლეობას შორის დიალოგის აუცილებლობა. მინისტრის მოადგილემ კიდევ ერთხელ მოუწოდა ხაიშის თემის წარმომადგენლებს, შედგეს მცირე ჯგუფი, რომელიც უშუალოდ ჩაერთვება ჰესის მშენებლობასთან დაკავშირებით წარმოშობილი საკითხების განხილვის პროცესში.
