ისრაელის კვირეულისა და ორ ქვეყანას შორის 35 წლის იუბილეს ფარგლებში, საქართველო-ისრაელის ბიზნესპალატა ყოველწლიური ეკონომიკური ფორუმისთვის ემზადება და დაგროვილი პრობლემების მოგვარებას იწყებს. ბიზნესპალატა აანალიზებს სიტუაციას 7/10-ის შემდეგ, ბიზნესს რეკომენდაციას უწევს, შეასრულოს ეკონომიკური ელჩის ფუნქცია; მეორე მხრივ, მიუხედავად გლობალური კრიზისისა, საქართველო პირველად გადის ძვირადღირებული უძრავი ქონების ბაზარზე.
„ჩვენ უნდა ვისწავლოთ ცურვა ახალ ეკონომიკურ ზღვაში“, - ამბობს იციკ მოშე, საქართველო-ისრაელის ბიზნესპალატის პრეზიდენტი. ის გამოთქვამს იმედს, რომ სინუსოიდული ბიბლიური ისტორია განმეორდება და იმედია ჩვენ ვართ იმ შვიდი რთული წლის ბოლოს, რომელიც დაიწყო 2019 წელს კორონავირუსის კრიზისით და გაგრძელდა ომებით, მსოფლიოში ანტისემიტიზმის გამოვლინებებით, სოციალური, პოლიტიკური და ეკონომიკური კრიზისებით.
ახლა მთავარი კითხვაა, დაიწყება თუ არა 2026 წელს ახალი, კარგი შვიდწლიანი ციკლი, იქნება თუ არა იმპულსი როგორც ორმხრივ ეკონომიკურ აქტივობაში, ასევე ქვეყნის საზღვრებს გარეთ?!
საქართველო-ისრაელის ბიზნესპალატას, ტრადიციულად, სურს გავლენა მოახდინოს ახალი რეალობის შექმნაზე და ემზადება ყოველწლიური ეკონომიკური ფორუმისთვის - რომელიც გაიმართება ისრაელისა და მსოფლიო ებრაელების პოსტსაბჭოთა ქვეყნებში შესვლის 35 წლის იუბილესა და ფაქტობრივად, მსოფლიო ებრაული სააგენტოს ოფიციალური შესვლისა და საბჭოთა კავშირიდან დიდი იმიგრაციის დაწყების ფარგლებში.
ბიზნესფორუმისთვის მზადებაზე ანტისემიტური მედიის გამოხმაურებამ არ დააყოვნა და საქართველოში ფორუმის შესახებ პირველ პუბლიკაციასთან ერთად, ალ ჯაზირამ მოამზადა კიდევ ერთი სტატია ისრაელის, ბიზნესფორუმისა და იციკ მოშეს წინააღმდეგ და მას "ისრაელის მიერ საქართველოს ხელში ჩაგდება" უწოდა.
საპასუხოდ იციკ მოშე აცხადებს, რომ ალ ჯაზირა ეძებს ყველა შესაძლებლობას, ხელი შეუშალოს ისრაელის ორმხრივ აქტივობებს მთელ მსოფლიოში. იციკ მოშე, რომელიც სამი ათეული წელია ორგანიზებას უკეთებს ბიზნესფორუმებს საქართველოსა და ცნობილია, როგორც „ისრაელის სახლის“ ხელმძღვანელი, რომლის ფიზიკურ ლიკვიდაციას აპირებდა ირანის რევოლუციური გვარდია. მიზეზი კი ისრაელის სახლის ორმხრივ ურთიერთობებსა და მისი საერთაშორისო ასპარეზზე, კერძოდ 25 ქვეყანაში აქტიურობაა.
„სამყარო შეიცვალა, ჩვენ რთულ პერიოდში ვართ და ისრაელში ქვეყნის შიგნით დაუყოვნებლივ გადატვირთვის პარალელურად, უნდა გავაგრძელოთ მოქმედება ქვეყნის გარეთ, როგორც ეკონომიკურმა ელჩებმა, დავძლიოთ ზოგადი დეგრადაცია და პატიოსნად წარმოვადგინოთ ისრაელი“, - ამბობს მოშე.
მისივე თქმით, ფორუმების მიზანია ისრაელსა და მის მეგობარ საქართველოს შორის ეკონომიკური კავშირების ხელშეწყობა და განსხვავებულ ბიზნეს კულტურის გარემოში ზრუნვა ისრაელის ბიზნეს საზოგადოების ამჟამინდელ საჭიროებებზე. ამჯერად, უპირველესი მიზანი იქნება შვიდი მძიმე წლის განმავლობაში დაგროვილი კონკრეტული პრობლემების მოგვარება, საქართველოს ხელისუფლების უმაღლეს ხელმძღვანელობასთან თანამშრომლობით.
მოშე ხაზს უსვამს, რომ ისრაელის წვლილი საქართველოს ტურიზმის ინდუსტრიაში და ინვესტიციებში $2 მილიარდს შეადგენს. ბიზნესფორუმზე ამჯერადაც, საერთაშორისო ორგანიზაციებთან ერთად, სავარაუდოდ, 100-ზე მეტი ბიზნესმენი ჩავა თბილისში, ისრაელის კვირეულში კი 1,000-ზე მეტი ადამიანი მიიღებს მონაწილეობას.
საქართველო-ისრაელის ბიზნესპალატა პირველი იყო, რომელმაც დაიწყო ორ ქვეყანას შორის ეკონომიკური ხიდების მშენებლობა და ამ მიმართულებით საკითხები დიდწილად მისი ინიცირებულია. ამასთან, ბიზნესპალატამ ქნესეთის წევრებთან თანამშრომლობით, 2018 წელს, პირველმა დასვა ისრაელსა და საქართველოს შორის თავისუფალი ვაჭრობისა და ინვესტიციების დაცვის ორმხრივი შეთანხმების მომზადების საკითხი.
ბიზნესფორუმზე დაგეგმილია სხვადასხვა საკითხის განხილვა. ბიზნესპალატა დღეიდან, ისრაელელი ინვესტორებისგან მოისმენს მიმართვებს, მიიღებს ინფორმაციას პრობლემების შესახებ, რათა შემდეგ ერთობლივი ძალისხმევით მოხდეს საკითხების მოგვარება.
იციკ მოშეს პარალელური საქმიანობაა საერთაშორისო ასპარეზზე ისრაელის მხარდაჭერა და ზრუნვა მის კანონიერ ინტერესებზე. მოშე მიიჩნევს, რომ მას, როგორც ისრაელელს, აქვს ბუნებრივი პასუხისმგებლობა საკუთარი ქვეყნის წინაშე, ამიტომ ის, პირველ რიგში, არის ისრაელელიი, სიონისტი და ებრაელი.
„ჩემს საქმიანობაში ნამდვილად არის გარკვეული ზრუნვა მეორე მხარის მიმართაც და ისიც ისრაელის ინტერესებიდან გამომდინარეობს. მეორეც, მართალია, ჩვენ არ ვართ მოსამართლეები და ძირითადად ისრაელის მხარეზე უნდა ვიფიქროთ, მაგრამ არის რამდენიმე შემთხვევა, როდესაც ისრაელის მხარის არასათანადო ქცევა ზიანს აყენებს არა მხოლოდ მეორე მხარეს, არამედ ეკონომიკურ იმიჯისაც და ანგრევს ნდობას ისრაელის კომპანიების მიმართ. ისრაელელებს საქართველოში დიდ პატივს სცემენ, საქმიანი საზოგადოების მუშაობის გამო ბოლო 35 წლის განმავლობაში, როგორც ინვესტიციებში, ასევე ჰუმანიტარულ საქმიანობაში ქართული საზოგადოების საკეთილდღეოდ.
საქართველომ შეინარჩუნა სტაბილურობა ყველა ასპექტში, მიუხედავად რეგიონული ომებისა, რომლებმაც გაანადგურეს წამყვანი ეკონომიკა პოსტსაბჭოთა სივრცეში. კორონავირუსის შემდეგ დაუყოვნებლივ, ის დაუბრუნდა რეკორდულ მიღწევებს, განსაკუთრებით ტურიზმში.
საქართველოს ტურიზმში მთელი მსოფლიოდან წელიწადში 5 მილიონზე მეტი ტურისტია, ხოლო ისრაელიდან 310 ათასზე მეტი, რაც ნიშნავს წლიურ ზრდას 200%-ით გლობალურ საშუალო მაჩვენებელთან შედარებით და ისრაელის შემთხვევაში საშუალო წლიურ ზრდასთან შედარებით. ის 3-ჯერ აღემატება გლობალურ საშუალოს და აღწევს 20%-ს. მაგალითად, პირველ კვარტალში ისრაელი ლიდერობს 73.7%-ის ზრდით ტურიზმიდან და შეადგენს 114.2 მილიონ დოლარს.
„პროგრესი 90-იანი წლების ბოლოს დაიწყო. ორმხრივი შეთანხმების საფუძველზე ისრაელში გავხსენით საქართველოს ტურიზმის სამინისტროს პირველი ოფიციალური წარმომადგენლობა, ტურიზმის მინისტრების მონაწილეობით, რამაც ტურიზმის სფეროში ცვლილება მოიტანა. პროგრესი კიდევ გაგრძელდება და პოტენციალი დიდია, რადგან ისრაელელ ტურისტები ჯერ ნაკლებად არიან ჩართული საქართველოს კულტურულ ტურიზმში. ამ მხრივ ქვეყანა მსოფლიოში ერთ-ერთი ლიდერია კლასიკური კულტურის სფეროში.
მეორე მხრივ, ასევე შესაძლებელია გაიზარდოს ისრაელში ტურისტული ნაკადი პოსტსაბჭოთა სივრციდან. ამისთვის ბიზნესპალატამ მოამზადა გეგმა და იმედია, ტურიზმის სამინისტროები ერთობლივად გადალახავენ თავიანთ ეგოს და დაინტერესდებიან მესამე სექტორის რეკომენდაციებით, რაც ისრაელს მოუტანს ასობით მილიონის შემოსავალს“, აცხადებს იციკ მოშე.
აღსანიშნავია, რომ „ბიზნესის კეთების სიმარტივით“, მსოფლიო ბანკის მონაცემებით, საქართველო ევროპის ქვეყნებთან ერთად, ლიდერობს.
ეკონომიკურმა ზრდამ მიაღწია დაახლოებით 10%-ს, ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი ევროპაში და ვალუტის გაცვლითი კურსი სტაბილური დარჩა, მიუხედავად რეგიონის ბევრ ქვეყანაში საშუალოდ დაახლოებით 30%-იანი კლებისა.
ისრაელის ინვესტიციები ტურიზმის ინდუსტრიაში არ შეჩერებულა, ძირითადად, სასტუმროებში საოპერაციო მოგების (GOP) მაჩვენებლის გამო, რომელიც 50%-ზე მეტია, რაც ორჯერ მეტია, ვიდრე ევროპის ქვეყნებში.
ამავდროულად, განვითარდა თანამშრომლობა IT, პროგრამული უზრუნველყოფის, სასოფლო-სამეურნეო ინდუსტრიაში ქოშერის პროდუქციის წარმოებაში და გაიზარდა ორმხრივი ვაჭრობის მონაცემები 50%-ზე მეტად. ბოლო წლებში მზარდია მოთხოვნა უძრავი ქონებაზე და განსაკუთრებით, ძვირადღირებულ ბინებზე საერთაშორისო მენეჯმენტის მმართველობით.
განვითარების ნამდვილი სიურპრიზია მაღალ სეგმენტში ძვირადღირებული უძრავი ქონება.
მყიდველების ზედა 10%-ის ბაზარი უკავია ძირითადად კომპანია EUROPEAN VILLAGE, რომელსაც ისრაელის მოქალაქე პაველ ბროიდე ხელმძღვანელობს.
უძრავი ქონების, კერძოდ სასტუმრო აპარტამენტების ფასები, რომლებსაც მართავს საერთაშორისო ქსელები, განსაკუთრებით WYNDHAM, აღწევს მსოფლიოს წამყვანი ბაზრების ფასებს, კვადრატულ მეტრზე 5,000-12,000 აშშ დოლარის ფარგლებში. ჩვენს წინაშე არის ახალი საქართველო, ახალი ფენომენი და თუ პროგრესს შევაჯამებთ, შეგვიძლია აღვნიშნოთ, რომ დღეს 1 კვადრატულ მეტრის ფასად წარსულში მთელი ბინა იყიდებოდა.
მოშე ესაუბრა კომპანიის ხელმძღვანელს, რომელიც მართავს 100 რეალტორისგან შემდგარ გუნდს, რომელიც ამბობს: „ქართული ბაზარი ყოველთვის იყო ოლიგარქებისა და პოსტსაბჭოთა სივრცის მდიდრებისთვის მიზიდულობის წყარო და თუ გავითვალისწინებთ ტურიზმის ინდუსტრიაში შემოსული საერთაშორისო კომპანიების რიგს, ადვილი დასაჯერებელია, რომ ბაზარი შეიძლება გაიზარდოს როგორც მეზობელი ქვეყნებიდან, ისე მთელი მსოფლიოდან, დიდი მოთხოვნის გამო - მათ შორის განცხადებული ინვესტიციები ემირატებიდან 6 მილიარდის ოდენობით.
პაველ ბროიდე, რომელსაც აქვს მაღალი დონის სეგმენტთან მუშაობის დიდი გამოცდილება, ამბობს, რომ ბიზნესის თვალსაზრისით, არ აქვს მნიშვნელობა 1,000 დოლარს კვადრატულ მეტრზე გადაიხდით თუ 10,000 დოლარს, რადგან ადამიანების უმეტესობა არ გეგმავს მათ მიერ შეძენილ ქონებაში ცხოვრებას, არამედ ელოდება წლიურ შემოსავალს 5-8%. მაშასადამე, მომგებიანობა პროცენტული თვალსაზრისით იგივეა. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, 50-ათასიანი 10 ბინის და 500-ათასიანი 1 ბინის მოგება ერთი და იგივეა პროცენტულად.
ძვირადღირებული შესყიდვით ინვესტორი უფრო უსაფრთხოა, რადგან ქონებას მართავს საერთაშორისო ქსელი, ხოლო მესაკუთრეს არ უწევს პრობლემებთან გამკლავება, არ ერთვება ქონების მოვლის, რემონტის თუ სამეზობლოსთან ურთიერთობის საკითხებში.
მოლოდინი არის, რომ უახლოეს წლებში ბაზარი კიდევ უფრო გაიზრდება და საქართველო დაუახლოვდება დასავლეთს ფასებისა და დაბეგვრის კუთხით და შესაბამისად, პრესტიჟული პროექტები შეინარჩუნებენ სტაბილურობას ხარისხის, მოვლისა და გადასახადების დაფარვის კუთხით.
თუ გავითვალისწინებთ პიროვნულ და ფსიქოლოგიურ ასპექტს, როგორც ეს გამოხატულია მეწარმეების ქცევაში, შეგვიძლია მივიღოთ იგავი - არიან ადამიანები, რომლებიც Seiko-ს საათს 100 დოლარად ყიდულობენ, ძირითადად დროის შესახებ ზუსტი ინფორმაციის მისაღებად. მეორე მხრივ, არიან ისეთებიც, რომლებიც ყიდულობენ ძვირადღირებულ საათს 100,000 დოლარად და ისინი არ ეძებენ ინფორმაციას მხოლოდ დროის შესახებ, რადგან Seiko საათი არანაკლებად მუშაობს - ისინი ეძებენ სტატუსს და ხარისხს. გარდა ამისა, ძვირადღირებულ საათს ყოველ დილით მექანიკურად მორგება სჭირდება, წინააღმდეგ შემთხვევაში, განსხვავებით Seiko-სგან, მუშაობას შეწყვეტს და მიუხედავად ამისა, მაღალ სეგმენტში ძვირად ღირებული საათი უფრო მოთხოვნადი, პრესტიჟული და 1,000-ჯერ ძვირია.
არიან სხვადასხვა ტიპის მეწარმეები და ბიზნესმენები, არიან ისეთებიც, რომლებიც ეძებენ სტატუსს, პრესტიჟულ პროექტებს და ბრწყინვალე, მაღალი ხარისხის ცხოვრების წესს. საქართველოს ამჟამინდელი სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობის მიუხედავად, მის 5-ვარსკვლავიან სასტუმროებში ჩვეულებრივ 1,000$-ზე მეტი ნომერი სისტემატიურად დაკავებული.
ბიზნესის საკითხების გარდა, იციკ მოშე ეხმიანება იდეოლოგიურ საკითხებს და ისრაელს გარეთ მუშაობის საკითხზე საკუთარ პოზიციას გამოხატავს:
„უპირველეს ყოვლისა, ხაზგასმით უნდა აღინიშნოს, რომ ყველა ისრაელელის საცხოვრებელი იერუსალიმშია და ესაა მისი ძლიერების მთავარი წყარო, რისთვისაც მათ პატივს სცემენ საქართველოშიც. მიუხედავად მსოფლიოში მზარდი ანტისემიტიზმისა, ისრაელი მაინც წარმატებული ბრენდის სახელმწიფოა და ანტიისრაელის ქვეყნებშიც კი არსებობს ეკონომიკური თანამშრომლობის სურვილი.
მეორეც, რეკომენდებულია სახლიდან მომზადებული მოსაზრებებით არ ჩამოხვიდეთ, არამედ ისწავლოთ ბაზრის ანალიზი და შესაბამისად იმოქმედოთ.
მესამე, უნდა ისწავლოთ და გაიგოთ ადგილობრივი ბიზნეს კულტურა. ისრაელელებისთვის ნომერ პირველ პრობლემად რჩება ბიზნეს კულტურის ცოდნის ნაკლებობა და ქვეყნის გაგების ნაკლებობა. პრობლემის გადასაჭრელად საქართველო-ისრაელის ბიზნესპალატა დაახლოებით სამი ათეული წელია მუშაობს ისრაელის სათაო სავაჭრო პალატასთან.
თბილისში 20 კაციანი გუნდით, ისრაელის ბიზნესპალატა ისრაელელებს სთავაზობს უფასო მომსახურებას ფინანსური კონსულტაციის, ბაზრის კვლევის საქმეში. ქვეყნაში აქტივობის დაწყებამდე სასურველია ბიზნესკულტურის გაცნობა და კონსულტაციის მიღება.
„მთავარია სამშობლო, დანარჩენი კი მეორეხარისხოვანია“.
მოშე მიუთითებს სხვა ასპექტზე, რომელიც თან ახლავს საქმიანობას: როგორც აღვნიშნე, სწორედ მაშინ, როცა აქტიურობ ქვეყნის ფარგლებს გარეთ, გესმის ამ ტერმინის შინაარსი და ნამდვილი მნიშვნელობა.
ამიტომ, ბიზნესის აუცილებელი პარამეტრების ზრუნვის გარდა, სხვა პარამეტრი, რომელიც მნიშვნელოვანია ჩვენი წარმატებისთვის, არის ისრაელის სახელმწიფოს სიძლიერე და გამძლეობა. 7/10-ის მოვლენებმა და შემდგომმა ანტისემიტიზმმა მთელს მსოფლიოში აანთო წითელი შუქი და გავლენა მოახდინა აზროვნებაზე ყველა სფეროში. ამიტომ, წინ ბევრი გამოწვევა და პასუხისმგებლობა გვაქვს.
მძიმე ტვირთი ეკისრება როგორც ბიზნეს საზოგადოებას ისრაელის საზღვრებს გარეთ, ასევე მესამე სექტორს - იმოქმედონ სახალხო დიპლომატიაში, როგორც ეკონომიკური ელჩები და მსოფლიო ებრაელებთან ერთად ხელი შეუწყონ ისარელის სახელმწიფოს გაძლიერებას ყველა დონეზე.
ყოველწლიური ბიზნეფორუმი, ისრაელის კვირეულის ფარგლებში, ასევე მოიცავს ისრაელის საერთაშორისო ასპარეზზე წარდგენის მეთოდოლოგიის პრეზენტაციას.
„ჩვენ ვიცით, როგორ გავუმკლავდეთ პრობლემის განსაზღვრის დიდ გამოწვევას, გამოსავალი არის სიცოცხლის და საქმეების კეთების გაგრძელება შიშისა და გაჩერების გარეშე. ჩვენ გავაგრძელებთ მუშაობას, რომელიც წარმოადგენს ეკონომიკურ დიპლომატიას და ამიერიდან მოვემზადებით შვიდი კარგი წლისთვის“, - ამბობს იციკ მოშე და საუბრის დასასრულს, ულოცავს ისრაელს დამოუკიდებლობის 77-ე წელს და წარმატებულ თანამშრომლობას მეგობარ ქვეყნებთან!
