პანდემიით გამოწვეული კრიზისი რომ მოქალაქეთა ფსიქიკაზე სხვადასხვა ფორმით აისახა, სპეციალისტები ხშირად საუბრობენ. ადამიანები კოვიდის შემდგომ დეპრესიას ებრძვიან, ზოგიერთი ჩაკეტილობამ და არასტაბილურობამ ძალიან გადაღალა, ზოგი ოჯახის წევრის, ახლობლის დაღუპვამ ისეთ მძიმე სტრესულ მდგომარეობაში ჩააგდო, რომ სპეციალისტის დახმარებაც დასჭირდა. როგორც ფსიქოთერაპევტი ილია ნიკაჭაძე ამბობს, ამ პანდემიის დროს საგრძნობლად იმატა ოჯახურმა კონფლიქტებმა, განქორწინებებმაც. გაზრდილია ფსიქოლოგებთან მიმართვიანობაც. 

ფსიქოთერაპევტი ილია ნიკაჭაძე:

- კოვიდპანდემია ადამიანების ფსიქიკაზე აისახა, რადგან ერთმანეთთან ურთიერთობებს ვეღარ ვახერხებთ. ასეთ ვითარებაში მნიშვნელოვანია სოციალური ურთიერთობების შენარჩუნება, თუნდაც ვირტუალური სახით. მეგობრებთან, საყვარელ ადამიანებთან კომუნიკაცია აუცილებელია. კოვიდგადატანილებისთვის ფსიქოთერაპია, ფიზიკური აქტივობები, ვარჯიში, იოგა და ა.შ. ძალიან მნიშვნელოვანია.

- ამ რთული ეპიდვითარების ფონზე ადამიანები რომ არ იცრებიან, ეს რატომ ხდება?

- ჯერ უნდა გავიგოთ მათი ემოციები, მათი ქვეტექსტები. ადამიანს აქვს ემოცია, რომელიც არ აძლევს საშუალებას, რომ ის კონკრეტული გადაწყვეტილება, რაც სხვისი გადასახედიდან ძალიან რაციონალური და სწორია, მიიღოს. ეს ყველაფერი მისი პოზიციიდან ცოტა სხვანაირად ჩანს. ემოციები სურათის სრულფასოვნად აღქმას აფერხებს. 

უმთავრესი ემოცია, რომელიც კოვიდპანდემიის პირობებში აქვს ადამიანს, არის შიში - „არ ვიცი, ამას რა შედეგები მოჰყვება და ამიტომ თავს შევიკავებ აცრისგან“. ეს იმიტომ ხდება, რომ კოვიდვაქცინა ახალია და ბევრი კითხვის ნიშანი არსებობს იმ სხვა ვაქცინებისგან განსხვავებით, რომლებზეც დიდი ხანია კვლევები ტარდება. 
ხშირად ეს ბუნდოვანება ადამიანში იწვევს უნდობლობის, დაურწმუნებლობის განცდას. ამაზე აგრესიულ („უპასუხისმგებლო ხარ“ და ა.შ.) ან დირექტიულ („ვალდებული ხარ, აიცრა“) რეაქციას უკურეაქცია მოჰყვება ხოლმე: „თუ მაიძულებ, მაშინ არ მოგცემ უფლებას, ეს გამაკეთებინო“. 

ასეთი დამოკიდებულება ადამიანებში დიდწილად წინააღმდეგობას ქმნის და ადამიანმა, რომელიც შეიძლება კიდეც აპირებდა აცრას, ამ დირექტიული ან განმსჯელი დამოკიდებულების შემდეგ უარი თქვას აცრაზე. „მე აღარ ავიცრები“; „არ მინდა და არ ავიცრები“. ერთი მხრივ, დირექტივა აგრესიას აჩენს და, მეორეს მხრივ, სკეპტიციზმს აძლიერებს. ადამიანის ქცევა დიდწილად ირაციონალურია, ამიტომ ჩვენ უნდა ვცადოთ გარემოში ისეთი ემოციების შექმნა, რომელიც ამ პროცესს წაახალისებს.

- რა სახის მიდგომაა საჭირო, რომ მეტი ადამიანი აიცრას?

- მეტი თანაგრძნობა, მეტი ემპათია, გვერდში დგომა და არავითარი შეფასება. რაც შეიძლება ნაკლები დირექტიულობა.

„შენ გაქვს უფლება, თუ არ გინდა, არ აიცრა, მაგრამ მე ავიცერი“. - ასეთი მიდგომით მე შენ კი არ გაძალებ და არ გიბიძგებ აცრისკენ, მაგალითს გაძლევ და გიტოვებ არჩევანის შესაძლებლობას. ასეთი დამოკიდებულება ადამიანის პიროვნულ ზრდასაც შეუწყობს ხელს და აცრების მაჩვენებელსაც გაზრდის.

ფაქტია, არ იმუშავა პირდაპირმა მოწოდებამ. სახელმწიფოს მხრიდან საჭიროა მიზანმიმართული და დაგეგმილი კამპანია, რომ ადამიანებმა გაიგონ აცრის მნიშვნელობა. ფსიქოლოგებმა, პიარისა და მარკეტინგის სპეციალისტებმა უნდა შეიმუშავონ სტრატეგია, სადაც მაქსიმალურად იქნება გათვალისწინებული ის ფაქტორები, რაზეც ზემოთ ვისაუბრეთ. 

მე უნდა ვაჩვენო, რომ აცრა პრესტიჟულია და დავუტოვო მას არჩევანის საშუალება. ცნობილი სახეები იცრებიან, ყვებიან ამ საკითხებზე, პროფესიონალები კომპეტენტურ აზრს გამოხატავენ, არა - მოწოდებით. 

 მე კი ნუ მასწავლი, რა ვქნა, შენს თავზე ისაუბრე, შენ რა და როგორ გააკეთე. ისაუბრე იმაზე, როგორ მიიღო ეს გადაწყვეტილება, რომ მე არ დამრჩეს ჩემი საზღვრების დარღვევის განცდა. როდესაც მეუბნები, შენ ვალდებული ხარ, აიცრა, შენი უპასუხისმგებლობით ამდენი და ამდენი ადამიანი დაიღუპაო, - ამ მიდგომით თავდაცვის პოზიციაში მაყენებ, რაც ნიშნავს, რომ ჩვენ პარტნიორები კი არ ვართ კოვიდთან ბრძოლაში, არამედ - დაპირისპირებული მხარეები.