თბილისში, პარლამენტის შენობის წინ, 2 ივლისს. აქცია გაიმართა, რომლის მთავარი გზავნილი იყო: „დაბინძურებული ჰაერი - უხილავი მკვლელი!“ „გვასუნთქეთ ჰაერი და არა საწამლავი!“
ადამიანის ეკოლოგიური უფლების საკითხი საქართველოში კიდევ ერთხელ გააქტიურება მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ, რამდენიმე დღის წინ გამოქვეყნებულმა 2012 წლის მონაცემებმა გამოიწვია, რომლის მიხედვითაც, დაბინძურებული ჰაერით გამოწვეული დაავადებებით საქართველოში პროცენტულად ყველაზე მეტი ადამიანი კვდება. უფრო ზუსტად კი, გამოკვლევის შედეგების თანახმად, საქართველო პირველ ადგილზეა ჰაერის დაბინძურებით გამოწვეული სიკვდილიანობით 100 ათას მოსახლეზე. სიის მეორე და მესამე ადგილს ბულგარეთი და ჩინეთი იკავებენ.
აქციის მონაწილეებმა საქართველოს პრემიერ-მინისტრის სახელზე პეტიციაც შეადგინეს. ისინი მიიჩნევენ, რომ ხელისუფლებამ უნდა აღიაროს საქართველოს დიდ ქალაქებში ჰაერის დაბინძურების სახიფათო ხარისხი და ამ სიტუაციის გამოსასწორებლად ქმედითი ნაბიჯები გადადგას. აქციის მონაწილეთათვის გაუგებარია ხელისუფლების დამოკიდებულება აღნიშნული საკითხის მიმართ, რადგან კვლევის გამოქვეყნების შემდეგ, არცერთი ოფიციალური სტრუქტურის მიერ არ იქნა გამოხატული ადეკვატური შეშფოთება. მთავრობის წარმომადგენლები ირიბად, არ ეთანხმებიან კვლევიის შედეგებს და აცხადებენ, რომ მდგომარეობა არცთუ ისეთი მძიმეა.
რაც შეეხება, ჰაერის დაბინძურების მთავარ მიზეზებს, აქციის მონაწილეები თვლიან, რომ მთავარი პრობლემა ქვეყანაში მომრავლებული ძველი მანქანებია, რადგან ტექნიკური დათვალიერება უკვე 12 წელია სავალდებულო არ არის.
საქართველოსა და განსაკუთრებით თბილისში, ატმოსფერული ჰაერის დაბინძურების ხარისხი რომ საკმაოდ მაღალია, ამას მოწმობს გარემოს ეროვნული სააგენტოს მიერ, მიმდინარე წლის აპრილში გამოქვეყნებული გამოკვლევის შედეგებიც. თუმცა, სააგენტოში ასევე აცხადებენ, რომ ჰაერის დაბინძურების ხარისხი კრიტიკულ ზღვართან არაა მიახლოებული.
არასამთავრობო ორგანიზაციები, მათ შორის „ეკო ტრანსპორტ ცენტრიც“, ჰაერის დაბინძურების დონის შემცირების ერთ-ერთ გზად სახავს საქართველოში ავტომობილების სავალდებულო ტექდათვალიერების დროულ აღდგენას. მაშინ „საგზაო უსაფრთხოების შესახებ“ კანონში გაკეთდა ჩანაწერი, რომლის მიხედვითაც, ,ავტომანქანების ტექდათვალიერება 2013 წლის პირველი იანვრიდან უნდა განახლებულიყო, მაგრამ ფაქტია, ამ პროცესის აღდგენა ამ დრომდე ვერ მოხერხდა. თუკი კვლევების შედეგებით ვიმსჯელებთ, ამას ემსხვერპლა არაერთი ადამინის სიცოცხლე და დღემდე თითოეული მოქალაქე არის პოტენციური დაზარალებული.
,,სახელმძღვანელოში ადამიანის უფლებათა განათლების სფეროში ახალგაზრდების მონაწილეობით” - საუბარია ეკოლოგიურ საკითხებზეც. მაგ. ,,ზოგიერთის აზრით, ეკოლოგიური საკითხები უკვე საკმარისად არის მოცული ადამიანის უფლებების არსებული კანონმდებლობით (საკუთრების უფლების, ჯანმრთელობისა და სიცოცხლის უფლების საშუალებით). სხვები კი გამოთქვამენ მოსაზრებებს ახალი ან ,,განვითარებადი’’ ეკოლოგიური უფლებების შესახებ. ერთ-ერთი მოსაზრების მიხედვით, ადამიანის უფლებების არსებულ სიას უნდა დაემატოს ადამიანის ეკოლოგიური უფლება. 1994 წლის ადამიანის უფლებების და გარემოს შესახებ დეკლარაციის პროექტი აცხადებს: „ყველა პიროვნებას აქვს უფლება უსაფრთხო, ჯანმრთელ და ეკოლოგიურად მდგრად გარემოზე. ეს უფლება და ადამიანის სხვა უფლებები სამოქალაქო, კულტურული, ეკონომიკური, პოლიტიკური და სოციალური უფლებების ჩათვლით არის საყოველთაო, ურთერთდამოკიდებული და განუყოფელი.”
ადამიანის უფლებებზე საუბრისას, ეკოლოგიურ უფლებებთან დაკავშირებით არსებობს განსხვავებული მოსაზრებებიც. ეს საკითხი არაერთი სახელმწიფოს ,,თავის ტკივილია’’. ქვეყნის მმართველი სტრუქტურებისთვის რთულად გასაგებია, თუ როგორ შეიძლება გადაიჭრას მოსახლეობის ეკონომიკური პრობლემები ისე, რომ არ დაზიანდეს გარემო.
21-ე საუკუნეში, როდესაც ტექნიკამ თავისი განვითარების მაქსიმალურ ნიშნულს მიაღწია, ეკოლოგიური პრობლემების რამდენიმე ძირითად ფაქტორს გამოყოფენ. კერძოდ: მანქანის გამონაბოლქვი, საჰაერო ტრანსპორტის გამონაბოლქვი, ფაბრიკა-ქარხნების მუშაობა, ნიადაგის დაბინძურება, მჟავური წვიმები.
სახვადასხვა სუბიექტური, თუ ობიექტური მიზეზების გამო, საქართველოსთვის ყველაზე პრობლემური ამ ჩამონათვალიდან, სწორედ ის ფაქტორია, რომლის გადაჭრაც, ფაქტიურად ხელისუფალთა კეთილ ნებაზე და ადამიანთა აქტიურობაზეა დამოკიდებული
ავტომობილების ტექდათვალიერების აღდგენის აუცილებლობაზე, კვლევების გამოქვეყნების შემდეგ, საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა გიორგი კვირიკაშვილმა განაცხადა, რომ მთავრობას აქვს გეგმა, მოიწვიოს საერთაშორისო კომპანიები და ტექდათვალიერების ისეთი სისტემა დანერგოს, რომელშიც გამორიცხული იქნება კორუფცია და დაცული იქნება ყველა საერთაშორისო სტანდარტი. საქართველოში ტექდათვალიერების შემოღების მოთხოვნით შექმნილია მანიფესტიც, რომლის ადრესატებიც არიან საქართველოს პარლამენტი, მთავრობა და პრეზიდენტი. ამ დროისათვის მანიფესტს 6 000-მდე ადამიანი აწერს ხელს.
,,მხოლოდ თავისუფალ ადამიანებს, ადამიანებს, რომლებსაც აქვთ უფლებები, მომწიფებულ და პასუხისმგებლობის გრძნობით განმსჭვალულ მოქალაქეებს, ექნებათ უფლება მიიღონ მონაწილეობა გარემოს განვითარებაში და დაცვაში.” – გაეროს ბუნებისა და განვითარების საერთაშორისო კომისია 1986 წლის 23 სექტემბერი.
