ამერიკელმა და ბრიტანელმა ლინგვისტებმა მსოფლიოს 80 ენის მარტივი სიტყვების მნიშვნელობა ერთმანეთს შეადარეს და მივიდნენ დასკვნამდე, რომ ყველა მათგანს საერთო სემანტიკა აქვს, რაც კაცობრიობის მეტყველების საერთო მახასიათებელზე მიანიშნებს.
ჟურნალ Proceedings of the National Academy of Sciences-ში გამოქვეყნებულ სტატიაში აღნიშნულია, რომ ლინგვისტებმა ოქსფორდის უნივერსიტეტის მათემატიკოსების დახმარებით შეიმუშავეს მეთოდი, რომლის საფიუძველზეც, ადვილია, განისაზღვროს რამდენად ახლოა ცალკეული ენებში ამა თუ იმ სიტყვის მნიშვნელობა.
სტატიაში აღნიშნულია, რომ ეს მეთოდი ჰგავს, ერთგვარად, ყველასათვის ცნობილ თამაშს - „გაფუჭებული ტელეფონი“. ამ მეთოდის მიხედვით, ერთი ტექსტი, შესაბამისი აზრით, „თარჯიმანთა“ მეშვეობით, ჯაჭვურად გადაეცემა ერთმანეთს. ამ მეთოდის მიხედვით, მეცნიერები იღებდნენ მარტივ ტექსტს და მას შემთხვევით შერჩეულ 80 ენაზე გადასცემდნენ, შემდეგ ტექსტის გადაცემას კვლავ იმეორებდნენ.
სხვადასხვა ენაზე გაჟღერებული ფრაზების აზრს ერთად აგროვებდნენ, რამაც მეცნიერებს საშუალება მისცა განესაზღვრათ, რამდენად განსხვავდებიან ან ჰგვანან ერთმანეთს ცალკეული ენები.
სიტყვებისა თუ ფრაზების შერჩევა ხდებოდა მარტივი მნიშვნელობის მოლენების აღწერიდან - ციური სხეულები, რელიეფის ფორმა, დღის ცალკეული მონაკვეთი, რასთანაც შეხება აუცილებლად უნდა ჰქონოდათ ადრეულ ადამიანებს.
როგორც კვლევისას დადგინდა, მსოფლიოს ყველა ენაში არის სამი უმთავრესი მახასიათებელი. პირველი მოიცავს სიტყვებს, რომელიც აღწერს ამა თუ იმ ფენომენს დაკავშირებულს წყალთან, მეორე - სიტყვები, რომელიც უკვაშირდება მთას ან მყარ საგნებს, მესამე - რელიეფის სხვადასხვა ფორმა, დრო და ციური სხეულები. ამ მახასიათებლების არსებობა, მეცნიერების ზრით, მეტყველებს იმაზე, რომ მსოფლიოს ხალხების ენებს ერთი ფუძე ჰქონდა. მეცნიერები არც იმას უარყოფენ, რომ ეს მოსაზრება, შესაძლოა, ერთგვარად ტრივიალურადაც ჟღერდეს, თუმცა მიიჩნევენ, რომ ამ მახასიათებლების აღმოჩენა მნიშვნელოვან კვლევებსა და აღმოჩენებს დაუდებს საფუძველს.
