სახალხო დამცველმა უჩა ნანუაშვილმა წარმოადგინა საქართველოს სახალხო დამცველთან შექმნილი საზოგადოებრივი საბჭოს მიერ გაწეული სამუშაოს ანგარიში, რომელშიც 2012 წლის 28-29 აგვისტოს სოფელ ლაფანყურთან, ლოპოტას ხეობაში ჩატარებული სპეციალური ოპერაციის დროს განვითარებული მოვლენებია დოკუმენტირებული.
სახალხო დამცველის აპარატის ინფორმაციით, საზოგადოებრივი საბჭოს მიზანს არ წარმოადგენდა საქართველოს საგამოძიებო უწყებების მიღმა, ალტერნატიული გამოძიების წარმოება. შესაბამისად, ანგარიშში არ არის შემოთავაზებული 2012 წლის აგვისტოში სოფელ ლაფანყურში მოვლენების განვითარების ესა თუ ის ვერსია ან/და დასკვნები. საზოგადოებრივი საბჭოს წევრებს შესაძლოა გააჩნდეთ ლოპოტას ხეობაში განვითარებული მოვლენების შესახებ ინდივიდუალური ხედვა, თუმცა, საქართველოს სახალხო დამცველის მიერ საბჭოს შექმნის მიზნის გათვალისწინებით, ეს მომზადებულ ანგარიშში ასახული არ არის. ანგარიშში არ არის განხილული სოფელ ლაფანყურში განვითარებული მოვლენები გეოპოლიტიკურ და გეოსტრატეგიულ (სამხედრო-პოლიტიკურ) კონტექსტში, რადგან საბჭოს აზრით, აღნიშნული საქართველოს სახელმწიფოს შესაბამისი უწყებების კომპეტენციაა და მათი მხრიდან უნდა გახდეს შესწავლის და ანალიზის საგანი.
საბჭომ ერთწლიანი მუშაობის შედეგად გამოკითხა არაერთი პირი, მათ შორის, სპეციალური ოპერაციის შედეგად გარდაცვლილი პირების ოჯახის წევრები, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ყოფილი თანამშრომელი, სოფელ ლაფანყურის მცხოვრებლები, მათ შორის მძევლად მყოფი პირი, აგრეთვე, ის პირები, ვისაც, მათი განცხადებით, გააჩნდათ ინფორმაცია 2012 წლის 28-29 აგვისტოს სოფელ ლაფანყურთან განვითარებული მოვლენების შესახებ. საქართველოს სახალხო დამცველი 2014 წლის 16 მაისს იმყოფებოდა სოფელ ლაფანყურში, სადაც გამოძიების ოფიციალური ვერსიით, მოხდა დაპირისპირება სამართალდამცავებსა და უკანონო შეიარაღებული ჯგუფების წევრებს შორის.
ანგარიში ასახავს და ეყრდნობა საზოგადოებრივი საბჭოს მიერ მოპოვებულ მხოლოდ იმ ინფორმაციას, რომელიც, ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად, რამდენიმე სხვადასხვა წყაროს მიერ იქნა მოწოდებული ან/და კონკრეტული ფაქტის შესახებ ინფორმაცია გავრცელდა ღია წყაროებითაც.
ანგარიშში მოცემულ, ფაქტობრივ გარემოებებზე დაყრდნობით, საზოგადოებრივმა საბჭომ გამოკვეთა საკითხები, რაზეც საქართველოს საგამოძიებო ორგანოებმა პასუხი უნდა გასცენ. საზოგადოებრივი საბჭოს აზრით, ამ საკითხებზე ინფორმაციის მიღება აუცილებელია, როგორც 2012 წლის 28-29 აგვისტოს ჩატარებული სპეცოპერაციის შედეგად გარდაცვლილი პირების ოჯახის წევრებისათვის, ასევე მთელი საზოგადოებისთვის. კერძოდ:იმ დროს საქართველოს სახელმწიფო ხელისუფლების წარმომადგენლები აცხადებდნენ, რომ უკანონო შეიარაღებული ჯგუფის წევრები საქართველოში ჩრდილო კავკასიიდან შემოვიდნენ. ანგარიშში წარმოდგენილი ფაქტები საპირისპირო გარემოებებს წარმოაჩენს. შესაბამისად, მნიშვნელოვანია გაირკვეს, რა მიზანს ემსახურებოდა საქართველოს ხელისუფლების წარმომადგენელთა მიერ არაერთი დღის განმავლობაში საზოგადოებისათვის არასწორი ინფორმაციის მიწოდება.უცნობია როდის და როგორ მოხვდნენ საქართველოში უკანონო შეიარაღებული ჯგუფის წევრები და როგორ დატოვეს (ან დატოვეს თუ არა) ჯგუფის გადარჩენილმა წევრებმა საქართველოს ტერიტორია.
მიუხედავად იმისა, რომ ოფიციალური ინფორმაციით, ჯგუფის გარდაცვლილი წევრებიდან ყველას (ბაჰაუდინ ქავთარაშვილის გარდა) დატოვებული ჰქონდა საქართველოს ტერტორია 2012 წლის 28 აგვისტოს, საზოგადოებრივი საბჭოს მიერ მოძიებული ინფორმაციით, საპირისპირო დასტურდება.რატომ განსხვავდება უკანონო შეიარაღებული ჯგუფის გარდაცვლილი წევრების რაოდენობის შესახებ თავდაპირველად გავრცელებული ინფორმაცია (11 პირის შესახებ) ამჟამად არსებული მონაცემებისგან (7 პირი). რატომ ასაიდუმლოებდა საქართველოს ხელისუფლება უკანონო შეირაღებული ჯგუფის წევრებს შორის საქართველოს მოქალაქეების ყოფნას, მაშინ როცა დადასტურებულია, რომ სპეცოპერაციის ჩატარებამდე სამართალდამცავი ორგანოებისათვის ცნობილი იყო ჯგუფის წევრების უმრავლესობის ვინაობა.საქართველოს საგამოძიებო ორგანოები ადასტურებენ, რომ სპეცოპერაციის შედეგად გარდაცვლილთა (არც შეიარაღებული ჯგუფის წევრების და არც საქართველოს სამართალდამცავ უწყებათა წარმომადგენლების) სასამართლო-სამედიცინო ექსპერტიზები არ ჩატარებულა. საქართველოს სახალხო დამცველს მიეწოდა ექსჰუმაციის შედეგად ჩატარებული ყველა ექსპერტიზის ასლი, თუმცა, საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის შესაბამისად, სისხლის სამართლის საქმის მასალები არ არის საჯარო და საქართველოს სახალხო დამცველი არ არის უფლებამოსილი გაასაჯაროოს ამ დოკუმენტების შინაარსი. ამასთან, უნდა აღინიშნოს, რომ საქართველოს სახალხო დამცველისათვის გადმოცემული მასალების შესწავლა ცხადყოფს, რომ შესაძლოა იკვეთებოდეს ლაფანყურის სპეცოპერაციის დროს სამართალდამცავთა მიერ არასათანადო და არაპროპორციული ძალის გამოყენების ფაქტები, რაც გამოძიების ამ მხრივ წარმართვის აუცილებლობას კიდევ ერთხელ უსვამს ხაზს.საზოგადოებრივმა საბჭომ და სახალხო დამცველის აპარატმა ვერ მოიპოვა ინფორმაცია, ჩატარდა თუ არა, როდის და რომელი უწყების მიერ შემთხვევის ადგილის დათვალიერება და ნივთმტკიცებათა ამოღება. 2014 წლის 16 მაისს ადგილზე გასვლის შედეგად, დადგინდა, რომ ადგილზე კვლავ არაერთი სავარაუდო ნივთმტკიცება მოიპოვება.საქართველოს შს სამინისტროს მიერ წარმოებულ გამოძიებაში დღემდე არის არაერთი ხარვეზი. საქმეზე ეფექტიანი, ობიექტური და დამოუკიდებელი გამოძიების ჩატარების მიზნით კვლავ აუცილებელია დაიწყოს გამოძიება სამართალდამცავთა მიერ ლეტალური ძალის გამოყენების მართლზომიერების და პროპორციულობის შესასწავლად; გამოძიებული უნდა იყოს სპეცოპერაციის დაგეგმვისა და განხორციელების გარემოებები. გამოძიება წარიმართოს (მათ შორის, საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე საგამოძიებო მოქმედებები ჩატარდეს) საქართველოს პროკურატურის მიერ. გარდაცვლილთა ოჯახის წევრებს მიენიჭოთ დაზარალებულის უფლებამონაცვლის სტატუსი და უზრუნველყოფილი იყოს გამოძიების პროცესში მათი ეფექტური მონაწილეობა.
საზოგადოებრივი საბჭოს აზრით, მნიშვნელოვანია საქართველოს პარლამენტმა საქართველოს მთავარი პროკურატურისგან მოითხოვოს შემდეგი ინფორმაციის წარმოდგენა: რა საფუძვლით აწარმოებს გამოძიებას საქართველოს შს სამინისტროს კონტრდაზვერვის დეპარტამენტი და რატომ არ ხდება საქართველოს მთავარი პროკურატურს მიერ საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 33-ე მუხლის მე-6 პუნქტის შესაბამისად, საქმის ამოღება საქართველოს შს სამინისტროს ქვემდებარეობიდან; რა ეტაპზეა გამოძიება და რატომ ჭიანურდება საქმეზე შემაჯამებელი გადაწყვეტილების მიღება; რატომ არ ენიჭებათ სპეცოპერაციის შედეგად გარდაცვლილი პირების ოჯახის წევრებს დაზარალებულის სტატუსი და რატომ არ მიეწოდებათ ინფორმაცია გამოძიების მიმდინარეობის შესახებ. ამასთან, გარდაცვლილ პირთა ოჯახის წევრებისათვის უცნობია ექსჰუმაციის შედეგად სასამართლო-სამედიცინო ექსპერტიზის შედეგები.
საზოგადოებრივი საბჭო მიიჩნევს, რომ წინამდებარე ანგარიშში დასმულ საკითხებზე პასუხის გაცემა და საზოგადოების ინფორმირება არსებითია, იმისთვის, რათა 2012 წლის 28-29 აგვისტოს სოფელ ლაფანყურთან ჩატარებული სპეცოპერაციის გარშემო არსებულ ლეგიტიმურ კითხვებს პასუხი გაეცეს.
