1945 წლის 13 თებერვალს, მეორე მსოფლიო ომის მიწურულს, ბრიტანულმა თვითმფრინავებმა შეტევა დაიწყეს აღმოსავლეთ გერმანიის ქალაქ დრეზდენზე.
მომდევნო დღეებში ბრიტანელმა და მათმა ამერიკელმა მოკავშირეებმა თითქმის 4000 ტონა ბომბი ჩამოაგდეს ქალაქის თავზე.
დაბომბვისა და მისგან გამოწვეული ხანძრის შედეგად დაიღუპა 25,000-მდე ადამიანი, აოხრდა და მიწასთან გასწორდა ქალაქის ცენტრი და შემოგარენი.
დრეზდენის დაბომბვა მეორე მსოფლიო ომის დროს მოკავშირეთა მიერ განხორციელებულ ქმედებათა შორის ერთ-ერთ ყველაზე საკამათოდ რჩება.
ზოგიერთმა ექსპერტმა მოგვიანებით ეჭვქვეშ დააყენა დრეზდენის დაბომბვის სამხედრო მნიშვნელობა და მისი აუცილებლობა.
აღნიშნულთან დაკავშირებით ბრიტანეთის პრემიერ მინისტრმა უინსტონ ჩერჩილმაც კი გამოთქვა ეჭვი თავის მემუარებში.
* * *
დრეზდენი გერმანიის ფედერალური მიწის, საქსონიის დედაქალაქია. ის მდინარე ელბაზე მდეობარეობს. უნიკალური არქიტექტურისა და უჩვეულოდ რბილი კლიმატის გამო დრეზდენს მეორე ფლორენციას ეძახდნენ.
1945 წლის თებერვალში, დრეზდენი მხოლოდ 250 კილომეტრში იყო აღმოსავლეთის ფრონტიდან, სადაც ნაცისტური გერმანია საბჭოთა კავშირის არმიას უკანასკნელი ძალებით წინააღმდეგობას უწევდა.
ქალაქი იყო მთავარი სამრეწველო და სატრანსპორტო კერა. დრეზდენში განლაგებული ქარხნების დიდი ნაწილი ნაცისტების არმიას საბრძოლო მასალები, თვითმფრინავების ნაწილებითა და სხვა აღჭურვილობით ამარაგებდა.
ბრიტანეთის სამეფო საჰაერო ძალები (RAF) დრეზდენის დაბომბვის ოპერაციის დაგეგმვისას, ეფუძნებოდნენ რწმენას, რომ თავდასხმა დაეხმარებოდა საბჭოელ მოკავშირეებს აღმოსავლეთ ფორნტზე მძლავრი წინააღმდეგობა გაეწიათ ნაცისტური არმიისათვის.
დრეზდენის განადგურება ნაცისტებს უკან დახევის გზასაც მოუჭრიდა.
დრეზდენზე თავდასხმისას უჩვეულოდ მშრალმა და ცხელმა ამინდმა ძლიერი ხანძარი გამოიწვია, რომელსაც მოგვიანებით ცეცხლოვანი შტორმი უწოდეს. დაბომბვას გადარჩენილი ქალაქის ნაწილი ცეცხლმა შთანთქა.
ნაცისტურმა გერმანიამ მაშინვე გამოიყენა დაბომბვა მოკავშირეებზე შეტევისთვის.
პროპაგანდის სამინისტრო ირწმუნებოდა, რომ დრეზდენს არ გააჩნდა ომის ინდუსტრია და მხოლოდ კულტურის ქალაქი იყო. ნაცისტები ავრცელებდნენ პროპაგანდისტულ ინფორმაციას, რომ თავდასხმას 200 000-მდე მშვიდობიანი მოქალაქე ემსხვერპლა.
დებატები მოკავშირეთა დაბომბვის კამპანიასა და დრეზდენზე თავდასხმის შესახებ, დღემდე გრძელდება. ზოგიერთი ისტორიკოსი კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებს დრეზდენის დაბომბვის სამხედრო მნიშვნელობას და ფიქრობს, რომ ომის მოგებაში ამას მნიშვნელოვანი წვლილი არ შეუტანია.
ზოგი ამტკიცებს, რომ დრეზდენის დაბომბვა ომის დანაშაულია. სამოცდათხუთმეტი წლის შემდეგ დრეზდენის დაბომბვა ერთ-ერთ ყველაზე საკამათო მოქმედებად რჩება.
დრეზდენი, დაბომბვიდან 75 წლის შემდეგ, კვლავაც იპყრობს მნახველთა გულს თავისი უნიკალური და თვალწარმტაცი არქიტექტურით.
მომზადებულია BBC-ზე დაყრდნობით.
