დღეს, 10 დეკემბერს, ალფრედ ნობელის გარდაცვალების დღეს, ტრადიციულად, ნობელის პრემიის ლურეატებს დააჯილდოებენ.
წელს ნობელის პრემია მედიცინის დარგში გაუნაწილდა სამ მეცნიერს, თანდაყოლილი იმუნიტეტის აქტივიზაციის შესწავლაში შეტანილი წვლილისთვის. ნობელის პრემიის ლაურეატები გახდნენ ბრუს ბეტლერი (აშშ), ჟიულ ჰოფმანი (ლუქსემბურგი) და რალფ სტაინმენი (კანადა). მაგრამ მოგვიანებით გავრცელდა ცნობა, რომ კანადელი მეცნიერი რალფ სტაინმენი ცოცხალი აღარ არის. მეცნიერი 30 სექტემბერს გარდაიცვალა. ნობელის პრემიის გაცემის წესებით, პრემია არ ენიჭება გარდაცვლილებს, მაგრამ ნობელის კომიტეტი საგანგებო შეხვედრაზე შეთანხმდა, რომ არ შეცვლიდა გადაწყვეტილებას.
ქიმიის დარგში 2011 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატად გამოცხადდა დანიელ შეხტმანი ისრაელიდან. შვედეთის მეცნიერებათა სამეფო აკადემიამ ლაურეატის გამოცხადებისას აღნიშნა, რომ შეხტმანმა აღმოაჩინა „კვაზიკრისტალები", რომელთა არსებობა მანამდე შეუძლებლად იყო მიჩნეული და ამით „ძირეულად შეიცვალა ქიმიკოსთა წარმოდგენა მყარ მატერიაზე". ქიმიის დარგში ნობელის კომიტეტის თავმჯდომარემ, ლარს თელანდერმა თქვა, რომ აღმოჩენამ მეცნიერების მრავალი დარგი გაამდიდრა.
ფიზიკაში ნობელის პრემია სამყაროს დაჩქარებული გაფართოების აღმოჩენისთვის სამმა მეცნიერმა მიიღო: საულ პერლმუტერმა (ბერკლი) კალიფორნიის უნივერსიტეტიდან, ადამ რისმა (ბალტიმორი) ჯონ ჰოპკინსის უნივერსიტეტიდან და ბრაიან შმიდტმა ავსტრალიის ნაციონალური უნივერსიტეტიდან "დისტანცირებულ ზეახლებზე დაკვირვების გზით სამყაროს გაფართოების აჩქარების აღმოჩენისთვის". ამ საკითხის გარშემო სამეცნიერო კვლევები მეცნიერებმა წარმატებით 1998 წელს დაასრულეს. აღმოჩენა შესაძლებელი გახდა Ia-ს ტიპის ზეახლების შესწავლის წყალობით. ასეთი ტიპის ზეახლები ორმაგ სისტემებში წარმოიქმნება, სადაც თეთრი ჯუჯა კომპანიონ-ვარსკვლავს მატერიას ჰპარავს, ხოლო როდესაც ჯუჯას მასა მზის მასის 1,4 აღწევს (ჩანდრასეკერის ზღვარი), იგი ფეთქდება. თეორიის თანახმად, ჩვენგან დაცილებული ზეახლები კაშკაშა უნდა იყვნენ, თუმცა დაკვირვებების შედეგებით აღმოჩდა, რომ ისინი მინიმუმ 25% მკრთალია, ვიდრე ნაწინასწარმეტყველები იყო. ანუ ვარსკვლავები გაცილებით შორს არიან, ვიდრე უნდა ყოფილიყვნენ. დამატებითი დაკვირვებების ჩატარების შემდგომ, მკვლევარებმა სამყაროს გაფართოების პარამეტრები გამოითვალეს და დაადგინეს, რომ პროცესი აჩქარებულად მიმდინარეობს. ნობელის კომიტეტის გადაწყვეტილებით, საულ პერლმუტერი პრემიის ნახევარს (500 ათას ევროს) მიიღებს, ხოლო მეორე ნახევარს შმიდტი და რისი გაიყოფენ. ოთხი წლის წინ მეცნიერებმა ამ აღმოჩენისთვის კოსმოლოგიის სფეროში ყველაზე პრესტიჟული ჯილდო - გრუბერის პრემია - მიიღეს.
ლიტერატურის დარგში ნობელის პრემია მიენიჭა შვედ პოეტს, ტუმას იოსტა ტრანსტრომერს.ის 80 წლისაა. შვეციის სამეფო აკადემიის გადაწყვეტილების შესახებ სტოკჰოლმში გამართულ პრესკონფერენციაზე გამოაცხადა აკადემიის მდივანმა, პეტერ ენგლუნდმა: „ნობელის პრემია ლიტერატურის დარგში 2011 წელს ენიჭება შვედ პოეტს, ტომას ტარნსტრომერს, რადგან მისი ტევადი, გამჭვირვალე სახეები ახლებურად გვაჩვენებს რეალობას". ტრანსტრომერს მოიხსენიებენ თანამედროვეობის ყველაზე ცნობილ პოეტად შვედეთში. იგი 1931 წელს სტოკჰოლმში დაიბადა. თავდაპირველად იგი პროფესიონალი პიანისტი იყო, მაგრამ 1990 წელს გადატანილი ინსულტის შემდეგ სხეულის მარჯვენა მხარე გაუჩერდა და მეტყველების უნარი დაკარგა. ამის შემდეგ მან მარცხენა ხელით წერა ისწავლა და ფორტეპიანოზე უკრავდა კიდეც ნაწარმოებებს მარცხენა ხელისთვის, რომელსაც სპეციალურად მისთვის დასავლელი კომპოზიტორები წერდნენ. ლიტერატურაში მისი დებიუტი შედგა 1954 წელს, როცა პოეტი 23 წლის იყო. ტრანსტრომერი ლექსებისა და პროზის 12 წიგნის ავტორი და ყველა ძირითადი პრემიის ლაურეატია, რომელიც სკანდინავიის ქვეყნებში არსებობს. 1981 წელს მან პეტრარკას ევროპული და პოეტური პრემიაც მიიღო, რომელიც გერმანიაში მიანიჭეს. ტრანსტრომერის ნაწარმოებები თარგმნილია 50-მდე ენაზე. ლექსების შესანიშნავი თარგმანი გვაქვს ქართულად, შვედურიდანვე შესრულებული მანანა კობაიძის მიერ.
მშვიდობის დარგში 2011 წლის ნობელის პრემია ლიბერიის პრეზიდენტს, ელენ ჯონსონ-სერლიფს, ლიბერიის ქალთა მოძრაობის აქტივისტს ლეიმა გბოვისა და იემენელ ტავაკულ კარმანს მიენიჭა. ეს განცხადება დღეს ოსლოში მდებარე ნობელის პრემიის ნორვეგიულმა კომიტეტმა გააკეთა. ნორვეგიის პრემიერ-მინისტრმა იენს სტოლტენბერგმა განაცხადა, რომ ნობელის მშვიდობის პრემიის მინიჭება სამი უფლებების დამცველისთვის არის მთელი მსოფლიოს ქალების ბრძოლის აღიარება თავიანთი უფლებებისთვის.
ეკონომიკის დარგში 2011 წლის ნობელის პრემია ამერიკელ მეცნიერებს - ტომას სარჯენტსა და კრისტოფერ სიმსს - მაკროეკონომიკაში მიზეზშედეგობრივი კავშირების ემპირიული კვლევისთვის მიენიჭათ. ტომას სარჯენტი 1943 წელს კალიფორნიაში, პასანედაში დაიბადა. მისი ძირითადი შრომებია "მაკროეკონომიკის თეორია" და "მაკროეკონომიკის დინამიკური თეორია". კრისტოფერ სიმსი 1942 წელს ვაშინგტონში დაიბადა. მისი ნაშრომებია "პოლიტიკის ანალიზი ეკონომტრიული მოდელებით", "უბრალო მოდელი ფასების დონისა და მონეტარული და ფისკალური პოლიტიკის ურთიერთკავშირისთვის", "ცენტრალური ბანკის დამოუკიდებლობის ფისკალური ასპექტები".
ნობელი გარდაიცვალა 1896 წლის 10 დეკემბერს იტალიის ქალაქ სან-რემოში. ნობელის ფონდი 1900 წელს შეიქმნა. მისი საწყისი კაპიტალი 31 მილიონ შვედურ კრონს შეადგენდა. გამარჯვებულები პირველად 1901 წლის 10 დეკემბერს დაჯილდოვდნენ. ალფრედ ნობელის ანდერძის თანახმად, პრემია გადაეცათ ფიზიკის, ქიმიის, ფიზიოლოგია-მედიცინის და კულტურის სფეროს ღირსეულ წარმომადგენლებს, ასევე - მსოფლიოში მშვიდობის საქმეში შეტანილი წვლილისთვის. 1969 წლიდან კი ნობელის პრემია ეკონომიკაშიც დაწესდა. მას შემდეგ ნობელის ფონდის ხელმძღვანელობას ნომინაციების რაოდენობა აღარ გაუზრდია. ნობელის პრემია არ გადაეცემა მათემატიკოსებს. ერთ-ერთი ვერსიის თანახმად, ალფრედ ნობელი განაწყენებული იყო შვედ მათემატიკოს მიტაგ ლეფლერზე, რომელმაც მას საცოლე წაართვა. განრისხებულმა ნობელმა მათემატიკოსების კრეატიულობაში ეჭვი შეიტანა და არ მოახვედრა ლაურეატთა სიაში.
ნობელის პრემია შედგება ოქროს მედლისგან, რომელზედაც გამოსახულია ნობელი, ასევე დიპლომისა და ფულადი თანხის ჩეკისგან; თანხის ოდენობა განისაზღვრება ნობელის პრემიის ფონდის შემოსავლით (როგორც წესი, 30-70 ათასი დოლარი). ნობელის პრემიას ანიჭებენ ცალკეულ პირებს მხოლოდ ერთხელ (გამონაკლისი იყო მარია სკლოდოვსკაია-კიური, მან ორჯერ მიიღო ნობელის პრემია). ნობელის პრემიის გადაცემის საზეიმო ცერემონიალი ყოველი წლის 10 დეკემბერს, ნობელის გარდაცვალების დღეს იმართება, ეს დღე ნობელის დღედაა გამოცხადებული.