ადამიანის უფლებათა დამცველი ორგანიზაცია Human Rights Watch-ი ადამიანის უფლებების მიმართულებით 100-მდე ქვეყანაში არსებულ ვითარებაზე ანგარიშს აქვეყნებს, სადაც საქართველოზეც არის საუბარი.
ანგარიშის თანახმად, საქართველოში ადამიანის უფლებრივი მდგომარეობა 2023 წელს არათანაბარი იყო.
ანგარიშში აღნიშნულია, როომ პოლიტიკურ მოვლენათა შორის დომინირებდა დაძაბულობა ევროკავშირის მიერ დასახული 12 პრიორიტეტის განხორციელებასთან დაკავშირებით, რომელიც მოიცავს ადამიანის უფლებების მნიშვნელოვან კრიტერიუმებს.
„ხელისუფლება ეცადა, მიეღო კანონი „უცხოეთის აგენტის“ შესახებ, რაც ძირს გამოუთხრიდა გამოხატვის თავისუფლებას. კვლავაც შენარჩუნდა პასუხისმგებლობების ნაკლებობა სამართალდამდაცვი ორგანოების მხრიდან დარღვევებზე, რომელიც ძირითადად შეკრების თავისუფლებას უკავშირდებოდა. ადამიანის უფლებების სხვა პრობლემები მოიცავდა შეზღუდვებს და თავდასხმებს მედიის თავისუფლებაზე, ასევე არასამართლიან შრომით პირობებ. ადამიანის უფლებათა ეროვნულმა სტრატეგიამ ვერ მოიცვა ლესბოსელი, გეი, ბისექსუალი და ტრანსგენდერი (ლგბტ) ადამიანების უფლებები“. - ნათქვამია ანგარიშში.
Human Rights Watch-ის ანგარიშში ვკითხულობთ, რომ საპარლამენტო უმრავლესობის მიერ ინიცირებულ კანონპროექტს „უცხოეთის აგენტის“ შესახებ ფართო კრიტიკა მოჰყვა საქართველო სახალხო დამცველის, სამოქალაქო საზოგადოებისა და საერთაშორისო ორგანიზაციების მიერ.
„მიუხედავად იმისა, რომ ხელისუფლების განცხადებით, ამ კანონპროექტით ისინი დაფინანსების გამჭვირვალობას ესწრაფვოდნენ, მათი საჯარო განცხადებები მიუთითებდა, რომ ისინი აპირებდნენ დამოუკიდებელი ჯგუფების, მედიისა და კრიტიკოსების სტიგმატიზაციას და დაჯარიმებას“, - ნათქვამია ანგარიშში.
ორგანიზაციის განცხადებით, სამოქალაქო წინააღმდეგობის შემდეგ მმართველმა პარტიამ უკან გაიხმო კანონპროექტი, თუმცა მთავრობის მტრული რიტორიკა სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციების მიმართ გაგრძელდა მთელი წლის განმავლობაში.
„გაეროს სპეციალურმა მომხსენებელმა უფლებადამცველთა საკითხებში, ქვეყანაში ოფიციალური ვიზიტის შემდეგ, გამოთქვა შეშფოთება „ადამიანის უფლებათა დამცველთა საქმიანობის ძირგამომთხრელი სისტემატური მცდელობების“, მათ შორის, მთავრობის მხრიდან სამოქალაქო საზოგადოების წევრების წინააღმდეგ სოციალურ მედიაში ცილისმწამებლური კამპანიების გამო“, - ნათქვამია ანგარიშში.
ანგარიშში ასევე აღნიშნულია, რომ სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურმა დაიწყო გამოძიება სავარაუდო შეთქმულებასთან დაკავშირებით, რომელსაც თითქოს აშშ-ს განვითარების სააგენტო (USAID) აფინანსებდა და მიზნად ისხავდა აქტივისტების მომზადებას სამოქალაქო არეულობის წაქეზებისა და საქართველოს ხელისუფლების დასამხობად.
ანგარიშში ასევე საუბარია „პოლიციის მიერ ძალის გადამეტებული გამოყენებისა და შეკრების თავისუფლებაში სახელმწიფოს უანონო ჩარევის რამდენიმე შემთხვევაზე“.
„პოლიციამ გამოიყენა წყლის ჭავლი და დიდი რაოდენობით ცრემლსადენი გაზი ათასობით მშვიდობიანი დემონსტრანტის დასაშლელად, რომლებიც სპონტანურად შეიკრიბნენ „უცხოეთის აგენტების“ კანონპროექტის გასაპროტესტებლად. სახალხო დამცველის აპარატმა განაცხადა, რომ ეს ზომები იყო არაპროპორციული და არასაჭირო. სპეციალურმა საგამოძიებო სამსახურმა გამოძიება დაიწყო საპროტესტო აქციების დროს პოლიციის ქმედებებზე მას შემდეგ, რაც მიიღო 124 საჩივარი ძალადობის შესახებ“, - ნათქვამია ანგარიშში.
Human Rights Watch-ის ანგარიშში ასევე ვკითხულობთ, რომ ოქტომბერში საპარლამენტო უმრავლესობამ დაჩქარებულად შეიტანა ცვლილებები „შეკრებებისა და მანიფესტაციების შესახებ კანონში“, რომლის თანახმადაც პოლიციას მიენიჭა უფლებამოსილება, აკრძალოს აქციებზე კარვების გაშლა.
ანგარიშის თანახმად დაფიქსირდა არაერთი მუქარა და თავდასხმა მედიის წარმომადგენელთა მიერ.
ანგარიშში ასევე აღნიშნულია ტელეკომპანია „ფორმრულას“ თანადამფუძნებელსა და წამყვანზე მიშა მვილდაძეზე თავდასხმა.
HRW-ის ანგარიშში ასევე ნათქვამია, რომ ლესბოსელი, გეი, ბისექსუალი და ტრანსგენდერი (LGBT) ადამიანები საქართველოში კვლავ განიცდიან დისკრიმინაციას, შევიწროებასა და არიან ძალადობის მსხვერპლნი.
ანგარიშში ასევე ნახსენებია „ულტრამემარჯვენე სიძულვილის ჯგუფების ძალადობრივი შეჭრა „თბილისი პრაიდის“ ფესტივალის ტერიტორიაზე, რასაც ფესტივალის ჩაშლა მოჰყვა. „მათ პოლიციისა და ჟურნალისტების თანდასწრებით ფესტივალის ქონება გაძარცვეს და გაანადგურეს“.
„ხელისუფლებამ გამოძიება დაიწყო, თუმცა თავდასხმასთან დაკავშირებით არავინ დაუკავებიათ“, - ნათქვამია ანგარიშში.
HRW-ის თანახმად, მარტში მიღებულ 2023-2030 წლების ადამიანის უფლებათა ეროვნულ სტრატეგიაში არ არის ნახსენები ლგბტ ადამიანების უფლებები, წინა სტრატეგიისგან განსხვავებით.
„2022 წლის დეკემბერში ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ საქართველოს წინააღმდეგ მიიღო გადაწყვეტილება იმის გამო, რომ ტრანსგენდერ პირებს არ აძლევდა უფლებას ოფიციალურ დოკუმენტებზე შეეცვალათ სქესის მარკერი სამედიცინო სქესის შეცვლის პროცედურების გავლის გარეშე“, - ნათქვამია ანგარიშში.
HRW-ის ანგარიშში სხვა საკითხებთან ერთად, ასევე საუბარია ევროპარლამენტის რეზოლუციაზე მიხეილ სააკაშვილის საზღვარგარეთ სამკურნალოდ გადაყვანის თაობაზე. ასევე, აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის მიერ ქართველი მოსამართლეების სანქცირებაზე.
ფოტო: AFP
