კომპანია "ენკა რინიუებლზ"-ს გამომძიებელ ჟურნალისტთა გაერთიანება "აიფაქტმა" კითხვებით მიმართა, რომელსაც კომპანია პასუხობს. მადლობა აიფაქტს კონსტრუნქციული და საინტერესო კითხვებისთვის.
აიფაქტი: გარემოს დაცვის სამინისტროს დასკვნაში, რომელიც სამნისტრომ 2019 წლის გზშ-ს წარდგენის შემდეგ გასცა, წერია, რომ სამინისტრო კომპანიას დამატებით, დაახლოებით, 23 კვლევის ჩატარებას სთხოვს. მათ შორისაა:
დაზუსტდეს პროექტი კურორტ წყალტუბოს თერმულ წყლებზე მოახდენს თუ არა ზემოქმედებას;
პასუხი: აღნიშნული საკითხის კვლევა წარდგენილი იქნა სამინისტროში გზშ-ანგარიშთან ერთდ, რაზეც გაცემულია გარემოსდაცვითი გადაწყვეტილება N2-191. გარემოზე ზემოქმედების შეფასების ანგარიში და კანონით გათვალისწინებული თანდართული დოკუმენტაცია საჯაროა და ხელმისაწვდომია სამინისტროს ოფიციალურ ვებგვერდზე. (იხ. ლინკი). კვლევა ცალსახად ცხადყოფს, რომ პროექტის განხორციელებას ვერ ექნება ვერანაიარი ზემოქმედება წყალტუბოს თერმულ წყლებთან.
ინფრაცია სეისმოლოგიურ კვლევასთან, რისკებთან და მიღებულ შედეგებთან დაკავშირებით;
პასუხი: 2020 წელს ჩვენ მოვიწვიეთ დამატებითი ექსპერტ-კონსულტანტი სეისმოლოგი ბ-ნი ბერნარ ბლანკი, რომელიც გახლავთ მსოფლიოში აღიარებული საერთაშორისო ექსპერტი სეისმოლოგიის საკითხებში, რათა ჩაეტარებინა ჩვენი ახლანდელი პროექტის დამოუკიდებელი, ხელახალი შემოწმება და დაედო საექსპერტო დასკვნა. მისი დასკვნები დაემთხვევა Studio Pietrangeli-სა და Temelsu-ს წინა კვლევებს, რამაც დამატებით გაგვიმყარა აზრი პროექტირებისას გამოყენებული სეისმური პარამეტრების სიზუსტის შესახებ. ბატონი ბერნარ ბლანკის მიერ შესრულებული კვლევის საფუძველზე, შპს „ენკა რინიუებლზი“-მა კვლავ სთხოვა Stucky-ს (კაშხლების საპროექტო-საინჟინრო შვეიცარიული ფირმა) დამატებითი კვლევების ჩატარება გეოლოგიისა და სეისმოლოგიის კუთხით, შესაბამისად საერთაშორისო სტანდარტებისა, ისეთისა, როგორიცაა „დიდი კაშხლების საერთაშორისო კომისია“ (ICOLD). კვლევის პროცესში გათვალისწინებული იყო ექსტრემალური სცენარები. აღნიშნული კვლევის საჯარო წარდგინება მოხდა „საქართველოს ენერგეტიკის განვითარების ფონდის“ (GEDF) მიერ ორგანიზებულ კონფერენციაზე თბილისში 2020 წლის 19–20 ოქტომბერს. კონფერენციაზე მოწვეული იყო კაშხლების მშენებლობის ყველა ცნობილი ექსპერტი, მათ შორის უნივერსიტეტებიდან (საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი), ჰიდროელექტროსადგურების ხელმძღვანელი პირები, სახელმწიფო ორგანოების წარმომადგენლები და სხვა სპეციალისტები. წარმოდგენილი შედეგების მიხედვით, ნამახვანჰესი ერთ-ერთი ყველაზე უსაფრთხო კაშხალი იქნება რეგიონში.
კვლევა მეწყერულ ზონებთან დაკავშირებით;
პასუხი: ჩვენ უკვე წარვუდგინეთ ეკონომიკის სამინისტროს შესაბამისი გეოლოგიური კვლევა. აღნიშნული კვლევების მოძიება ქართულ-ინგლისურ ენებზე შესაძლებელია სამინისტროს ვებგვერდზე. რაც შეეხება მეწყერებზე შემდგომ კვლევას, ჩვენი გეგმა ითვალისწინებდა მეწყერის მონიტორინგის სადგურების დამონტაჟებას (monuments, inclinometer). ჩვენ წარვადგინეთ მონიტორინგის სადგურების დაგეგმილი ლოკაციები, რომელიც დაამტკიცა ეკონომიკის სამინისტრომ. გარდა ამისა, ჩვენ შევიძინეთ ინკლინომეტრი და პიეზომეტრი და ხელშეკრულება გავაფორმეთ კომპანიასთან, რომელიც ჩაატარებს საბურღ სამუშაოებს. თუმცა შექმნილი მგომარეობის გამო, ჩვენ არ მოგვეცა საშუალება აღჭურვილობის აღნიშნულ ლოკაციებზე დამონტაჟების. როგორც კი მოგვეცემა შესაძლებლობა დავიწყებთ აპარატურის დამონტაჟებას.
იქთიოლოგიური კვლევები (ზუთხის საკითზე).
პასუხი: ზუთხის გამრავლების ადგილი ჩვენი საპროექტო არეალიდან დაახლოებით 80კმ ქვემოთ მდებარეობს. გარდა ამისა, ჩვენი საპროექტო ტერიტორიის ქვემოთ ხუთი კაშხალია. ჩვენს მშენებლობას ზუთხთან არ აქვს კავშირი. ზუთხის ჰაბიტატის დაცვას და შენარჩუნებას მდინარე რიონში, ინტეგრირებული მიდგომა სჭირდება, სადაც ყველა დაკავშირებული მხარე იქნება ჩაბმული, სახელმწიფოსა და ჰესების ოპერატორების ჩათვლით. ამასთან დაკავშირებით, სახელმწიფო იღებს პასუხისმგებლობას სპეციალური სამუშაო ჯგუფის ჩამოყალიბებაზე, რომელიც დაკომპლექტდება ყველა ჰესის ოპერატორითა და დაინტერესებული მხარით. ჩვენი BOO (შენება-ფლობა-ოპერირება) ხელშეკრულების თანახმად, ჩვენ ვალდებული ვართ ჩავატაროთ კვლევა ზუთზე, ოპერირებამდე 1 წლით ადრე და წარვუდგინოთ ის სახელმწიფოს. ჩვენის მხრივ, ვაპირებთ ზუთხის კვლევის ამ წელს დაწყებას, ისე რომ არ დაველოდებით ოპერირების დაწყების დროს.
არის თუ არა ეს ის კვლევები, რომელიც 2021 წლის აპრილამდე უნდა მომზადებულიყო?
პასუხი: არა, 2021 წლის აპრილამდე განსაზღვრული იქნა სამშენებლო ნებართვის ფარგლებში დაკისრებული ვალდებულებების შესრულება. მეილში მოცემული საკითხები ძირითადად ეხება გარემოსდაცვითი გადაწყვეტილებით განსაზღვრულ ვალდებულებებს.
2020 წლის 28 თებერვლის ბრძანების მიხედვით, კომპანიას მშენებლობის დაწყებამდე სამინისტროში უნდა წარედგინა სქემა, რომელიც ქუთაისის შემოვლით გზას ეხებოდა.
პასუხი: გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს მიერ (პირობა N6) კომპანიას დაევალა შესაბამის უწყებებთან მშენებლობის სატრანსპორტო სქემის შეთანხმება ქ. ქუთაისის შემოვლით. შესაბამისი სატრანსპორტო სქემა შეთანხმებული იქნა ქუთაისის მუნიციპალიტეტის მერისა და საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს, საპატრულო პოლიციის დეპარტამენტის იმერეთის მთავარ სამმართველოსთან, რაც თავის მხრივ ეცნობა გარემოსდაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს.
შესაბამის უწყებებთან შეთანხმებულ, მშენებლობის სატრანსპორტო სქემასთან დაკავშირებით, სამინისტროს შენიშვნები არ გააჩნია. (წერილი N 233/01; 12.01.2021).
“ენკა რინიუებლზი” ვალდებული იყო, მშენებლობის დაწყებამდე ტვიშის მიკროზონაში წარმოებული ყურძნისა და ღვინის ხარისხს დაკვირვებოდა.
პასუხი: გარემოსდაცვითი გადაწყვეტილების N23 პირობის შესრულებისთვის, გზშ-ის ანგარიშით გათვალისწინებული ტვიშის ზონაში წარმოებული ყურძნის და ღვინის ხარისხობრივ მახასიათებლებზე მონიტორინგი დაწყებულია. კერძოდ სოფელ ვანისჭალასა და ზემო მექვენაში მაცხოვრებლების კერძო ნაკვეთებში, კომპანიამ უკვე დაამონტაჟა შესაბამისი სენსორები.
წარადგინა თუ არა კომპანიამ სამშენებლო მოედნებისა და ბანაკების პროექტები სამინისტროში?
პასუხი: სამშენებლო ბანაკები (ბარიტის ქარხანა და ჩაის ფაბრიკა) ორივე შეთანხმებულია გარემოსდაცვის სამინისტროსთან, ხოლო N1 ბანაკისთვის რომელიც განთავსებულია ყოფილი ბარიტის ქარხნის ტერიტორიაზე მშენებლობის ნებართვა გაცემულია წყალტუბოს მუნიციპალიტეტის მერიის მიერ. N2 სამშენებლო ბანაკი (ჩაის ფაბრიკის ტერიტორიაზე) ჯერ არ აშენებულა, მიმდინარეობს მხოლოდ გზშ-ის ანგარიშით გათვალისწინებული დემონტაჟის სამუშაოები.
რატომ დაიწყო კომპანიამ სათანადო ნებართვის გარეშე მშენებელობის პროცესი, რასაც გარემოზე უკვე აქვს გავლენა?
პასუხი: კომპანიას მშენებლობის პროცესი არ აქვს დაწყებული. იგი მხოლოდ მოსამზადებელი რიგის და მიწის სამუშაოებს ახორციელებს, რისი უფლებამოსილებაც მინიჭებული აქვს მშენებლობის ნებართვით.
რა ინფრასტრუქტურული სამუშაოები ჩაატარა "ენკამ" ამ დრომდე რიონის ხეობაში?
პასუხი: კომპანიის მიერ განხორციელებული პროექტების ჩამონათვალს შეგიძლიათ გაეცნოთ ენკას ვებ გვერდზე.
კულტურული ძეგლების შესახებ
პასუხი: 2015 წლის პროექტის ფარგლებში ჩატარებული კვლევების საფუძველზე პროექტის გავლენის ზონაში აღირიცხა 23 კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლი, საიდანაც 13 ექცეოდა წყალსაცავის შეტბორვის არეალში. რაც შეეხება საპროექტო ცვლილებების არეალში მოქცეულ ტერიტორიებს, ლიტერატურული წყაროებისა და საველე სამუშაოების შედეგების მიხედვით, პროექტში შეტანილი ცვლილებების გავლენის ზონაში ისტორიულ-კულტურულ ან არქეოლოგიური ხილული ძეგლების არსებობა არ დადასტურებულა.
მოსამზადებელი სამუშაოების დაწყებამდე განხორციელდა პირველადი სადაზვერვო (I ეტაპი) სამუშაოები, ხოლო აქტიური სამშენებლო სამუშაოების დაწყებამდე კომპანია ვალდებულია განახორციელოს ისტორიულ-კულტურულ ან არქეოლოგიური ძეგლების გამოვლენის მიზნით დეტალური კვლევა, ამასთან საგულისხმოა რომ აქტიური სამშენებლო სამუშაოების განხორციელებისას მეთვალყურეობას გაუწევენ შესაბამისი დარგის სპეციალისტები, სამშენებლო სამუშაოების მიმდინარეობის დროს არქეოლოგიური ობიექტის აღმოჩენის შემთხვევაში დაუყოვნებლივ ეცნობოს სსიპ „კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნულ სააგენტოს“.
2021 წლის 12 თებერვალს გაიმართა შეხვედრა კომპანიისა და საქართველოს ეროვნულ მუზეუმის წარმომადგენლებს შორის. შეხვედრაზე მიმდინარეობდა მოლაპარაკებები თუ რა ტიპის სამუშაოები უნდა განხორციელებულიყო ქვედა ნამახვანის არეალში არსებულ კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლებთან დაკავშირებით. საქართველოს ეროვნულმა მუზეუმმა დაასრულა ის კვლევები, რომლებიც საჭირო იყო კულტურული მემკვიდრეობის ეროვნული სააგენტოს („NCHA“) ნებართვის მისაღებად. ამის შემდგომ, 2021 წლის 4 მარტს ეროვნულმა მუზეუმმა NCHA-ს ნებართვის თხოვნით მიმართა. ჩვენ ასევე ქუთაისის მუზეუმთან შევთანხმდით, რომ კულტურული ძეგლის აღმოჩენის შემთხვევაში, მას გადავიტანთ ქუთაისში.
ჩვენ მზად ვართ, ყველა დაინტერესებულ მედიასა თუ ცალკეულ პირებს ყველა შესაბამის კითხვაზე გავცეთ ამომწურავი პასუხი.
