ბელარუსის პრეზიდენტობისთვის 5 ადამიანი იბრძოლებს - სწორედ ამ რაოდენობის კანდიდატი დაარეგისტრირა ბელარუსის ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ 14 ივლისს საპრეზიდნეტო კანდიდატებად. ესენი არიან:
1. ბელარუსის ამჟამინდელი პრეზიდენტი ალიაქსანდრ ლუკაშენკა;
2. ოპოზიციონეტი ბლოგერის, სერგეი ციხანოვსკის ცოლი სვიატლანა ციხანოვსკაია;
3. ყოფილი დეპუტატი ანა კანოპაცკაია;
4. მოძრაობის „თქვი სიმართლე“ ლიდერი ანდრეი დმიტრიევი;
5. პარტია „ბელარუსის სოციალ-დემოკრატიული ასამბლეის“ ლიდერი სერგეი ჩერეჩნი.
ბელარუსის ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ რეგისტრირებაზე უარი უთხრა ორ კანდიდატს: ყოფილ ბანკირს ვიქტორ ბაბარიკოს, რომელიც მიიჩნეოდა ლუკაშენკას ერთ-ერთ მთავარ კონკურენტად და მაღალი ტექნოლოგიების პარკის ყოფილ ხელმძღვანელს, ვალერი ცეპკალოს.
კანდიდატების რეგისტრირებასთან დაკავშირებულ პრესკონფერენციაზე ცენტრალური საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარემ, ლიდია ერმოშინამ წაიკითხა ბელარუსის სახელმწიფო კონტროლის კომიტეტის წერილი, სადაც ნათქვამი იყო, რომ ვიქტორ ბაბარიკო ფულის გათეთრების დანაშაულებრივ ჯგუფს ედგა სათავეში.
ბაბარიკო არ ეთანხმება კონტროლის კომიტეტის ბრალდებებს და მას პოლიტიკურად მოტივირებულს უწოდებს. მისი ადვოკატები ამ გადაწყვეტილების გასაჩივრებას გეგმავენ.
ცენტრალური საარჩევნო კომისიის გადაწყვეტილების გასაჩივრებას აპირებს ასევე ვალერი ცეპკალოც.
14 ივლისს, ქვეყნის მასშტაბით გაიმართა საპროტესტო აქციები რეგისტრაციიდან მოხსნილი ბაბარიკოსა და ცეპკალოს მხარდასაჭერად. საპროტესტო აქციები ბელარუსის რამდენიმე დიდ ქალაქში, მათ შორის მინსკში გაიმართა.
იუწყებიან, რომ პოლიციამ დაარბია საპროტესტო აქცია და იყენებდა უხეშ ძალას მშვიდობიანი მოქალაქეების წინააღდეგ. გავრცელებული ინფორმაციით, პოლიციამ მხოლოდ მინსკში 173 ადამიანი დააკავა, ხოლო დანარჩენ ქალაქებში - რამდენიმე ათეული.
ალიაქსანდრ ლუკაშენკა, რომელიც ბელარუსს 1994 წლიდან განაგებს, ქვეყნის სათავეში მოსვლას მეექვსედ ეცდება. საარჩევნო კამპანიის დროს ლუკაშენკომ არაერთხელ განაცხადა, რომ „ჩვენს ქვეყანას არ დავუთმობთ მათ“, თუმცა არ დაუკონკრეტებია თუ ვის გულისხმობდა „მათ“-ში.
წინასაარჩევნო კამპანიის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი გამოწვევა ის იყო, რომ იგი კორონავირუსის პანდემიის პირობებში მიმდინარეობა. აღსანიშნავია, რომ ლუკაშენკო და მის ოპონენტები პანდემიის მიმართ აბსოლუტურად საპირისპირო დამოკიდებულებას ამჟღავნებენ.
სახელმწიფოს მეთაური ხშირად ცდილობდა, რომ დაეკნინება პანდემიის საშიშროება და დარწმუნებული იყო, რომ ვირუსისგან დაცვა არყით და ცხელი აბაზანითაც შეიძლება.
ლუკაშენკასგან განსხვავებით მისი ოპონენტები მუდმივად ატარებდნენ პირბადეებს და ხაზს უსვამდნენ სოციალური დისტანცირების მნიშვნელობას.
ბელარუსში წინასაარჩევნო კამპანია უცნაურია იმითაც, რომ უცნობია საპრეზიდენტო კანდიდატების რეიტინგები. ოფიციალური უწყებები მონაცემებს არ აქვეყნებენ. სხვადასხვა ონლაინპლატფორმები ცდილობენ ჩაატარონ გამოკითხვები, თუმცა მათი შედეგი არ არის წარმომადგენლობითი. ერთ-ერთი ონლაინ რესურსის მონაცემებით ლუკაშენკოს ძალზედ დაბალი რეიტინგი აღმოაჩნდა, რის შემდეგაც ქვეყანაში აიკრძალა გამოკითხვების ჩატარება.
დამოუკიდებელი ბელარუსის ისტორიაში პირველად, ტრადიციულმა ოპოზიციამ საპრეზიდენტო არჩევნებში თავისი კანდიდატი არ წარადგინა. რიგი პარტიები და მოძრაობები პრაიმერის საშუალებით ცდილობდნენ ე.წ. ერთიანი კანდიდატის განსაზღვრას დემოკრატიული ძალებიდან. ეს პროცედურა, რომელშიც ხუთი განმცხადებელი მონაწილეობდა, თავდაპირველად ხმის მიცემის წესებზე უთანხმოების, ხოლო მოგვიანებით პანდემიის გამო გაუქმდა.
წინასაარჩევნო კამპანიის საწყის ეტაპზევე გამოიკვეთა ხელისუფლების განზრახვა, მაქსიმალური ზეწოლა გამოეყენებინა მოწინააღმდეგე კანდიდატების მიმართ.
29 მაისს ქალაქ გროდნოში მიმდინარე საპროტესტო აქციაზე დააკავეს ოპოზიციონერი ბლოგერი სერგეი ციხანოვსკი, რომელსაც თავადაც სურდა საპრეზიდენტო არჩევნებში მონაწილეობა, თუმცა ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ მას რეგისტრაციაზე უარი უთხრა. თუმცა დაარეგისტრირა მისი ცოლი, სვიატლანა.
დაკავების შემდეგ ციხანოვსკის წინააღმდეგ ორი სისხლის სამართლის საქმე აღიძრა.
18 ივნისს საპრეზიდენტო კანდიდატობის პრეტენდენტი, ყოფილი ბანკირი ვიქტორ ბაბარიკო და მისი ვაჟი ედუარდი, რომელიც მამის საარჩევნო შტაბს ხელმძღვანელობდა დააკავეს. მეორე დღეს ქვეყნის მასშტაბით გაიმართა საპროტესტო აქციები დაკავებული კანდიდატების [ბაბარიკო და ტიხანოვსკი] სოლიდარობის მიზნით, რომლის დროსაც პოლიციამ დაახლოებით 100 ადამიანი დააკავა.
21 ივნისს ვიქტორ და ედუარდ ბაბარიკოებს ბრალი წაუყენეს, თუმცა კონკრეტული მუხლები არ დასახელებულა. იუწყებიან, რომ საქმე უკავშირდება ფულის გათეთრებას.
Amnesty International-მა ბაბარიკო და ციხანოვსკი სინდისის პატიმრებად გამოაცხადა.
თავის მხრივ, ალექსანდრე ლუკაშენკო აცხადებს, რომ თუ ის „დემოკრატიულად მოიქცევა“ დაკარგავს ქვეყანას და „დაწყევლილი იქნება. ანალიტიკოსები აცხადებენ, რომ ლუკაშენკას წინასაარჩევნო კამპანია წინააღდეგობრივია. ის და მისი თანამოაზრეები რუსეთს არჩევნებზე ზემოქმედებაში მუდმივად ადანაშაულებენ, პარალელურად კი ლუკაშენკო პუტინთან შეხვედრებს მართავს.
საპრეზიდენტო არჩევნები 9 აგვისტოს გაიმართება.
ევროკავშირის უმაღლესმა წარმომამდგენელმა საგარეო პოლიტიკისა და უსაფრთხოების საკითხებში ჟოზეპ ბორელმა მოუწოდა მინსკს, შეწყვიტოს ოპოზიციის კანდიდატების "შევიწროება და დევნა" და მისცეს მათ თავიანთი სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების განხორციელების უფლება.
ბორელის განცხადებაში ნათქვამია, რომ ოპოზიციონერი კანდიდატების დაკავება ზღუდავს მოქალაქეთა ნების გამოხატვის შესაძლებლობას და ძირს უთხრის დემოკრატიულ არჩევნებს.
მომზადებულია Deutsche Welle-ს მასალაზე დაყრდნობით. ფოტო: BBC
