საქართველოს პარლამენტის ადამიანის უფლებათა დაცვისა და სამოქალაქო ინტეგრაციის კომიტეტში იუსტიციის სამინისტროს მიერ ინიცირებული კანონპროექტის განხილვა გაიმართა. „სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსში" შესატანი ცვლილებები კომიტეტს საქართველოს იუსტიციის მინისტრის პირველმა მოადგილე ალექსანდრე ბარამიძემ წარუდგინა. ცვლილებათა პაკეტის არსი საპროცესო ინსტიტუტის გარდაქმნაა, რის შედეგადაც აღნიშნული ინსტიტუტი საქართველოში მანკიერი მხარეებისაგან გათავისუფლდება და მოქნილ ინსტრუმენტად ჩამოყალიბდება, რომელიც სწრაფ და სამართლიან მართლმსაჯულებას უზრუნველყოფს, შეთანხმების გაფორმების პროცესი კი გამჭვირვალე გახდება.
„2004 წლის შემდეგ, როცა ქართულ კანონმდებლობაში საპროცესო შეთანხმების ინსტიტუტი პირველად შემოვიდა, მას აკრიტიკებდა ყველა, იმდროინდელი ხელისუფლების გარდა. აკრიტიკებდნენ როგორც ქვეყნის შიგნით, ისე ქვეყნის გარეთ და აკრიტიკებდნენ სრულიად სამართლიანად, რადგან საპროცესო შეთანხმება სისხლის სამართლის მართლმსაჯულებაში უცნაური ვაჭრობის საშუალებად და იარაღად გადაიქცა. იყო შემთხვევები, როცა სისხლის სამართლის დევნა სრულიად უდანაშაულო ადამიანის მიმართ იწყებოდა იმ ერთადერთი მიზნით, რომ ეს ყველაფერი საპროცესო შეთანხმებით, რაღაც ჯარიმის გადახდით დამთავრებულიყო. სამართლიანი სასამართლოს არარსებობის პირობებში ადამიანს შეიძლება სხვა გამოსავალი არც დარჩენოდა და მზად იყო, გაეღო ყველაფერი იმისთვის, რომ თავისუფლება ეყიდა. ეს სიმახინჯე სისხლის სამართლის პოლიტიკის შედეგიც იყო, რომელსაც პროკურატურა ახორციელებდა, რაშიც ხელს უწყობდა სასამართლო და, მეორე მხრივ, ეს იყო კანონმდებლობის პრობლემა", - განაცხადა ალექსანდრე ბარამიძემ პარლამენტის კომიტეტის სხდომაზე.
მინისტრის მოადგილის განმარტებით, შეთანხმების დადების პროცესში პროკურორი ვალდებული იქნება, გაითვალისწინოს არამარტო ჩადენილი დანაშაულის სიმძიმე, ქმედების მართლსაწინააღმდეგობა და ბრალეულობის ხარისხი, როგორც ეს დღეს მოქმედი კანონმდებლობითაა განსაზღვრული, არამედ ისეთი ფაქტორებიც, როგორიცაა: სახელმწიფოს სამართლებრივი პრიორიტეტები, ბრალეულის საზოგადოებრივი საშიშროება, დანაშაულის ხასიათი, ბრალეულობის ხარისხი, ბრალდებულის პიროვნული მახასიათებლები, ნასამართლობა.
კანონპროექტის კიდევ ერთ ნოვაციას წარმოადგენს საპროცესო შეთანხმების ოქმის შედგენის ვალდებულების შემოღება. ის უნდა ასახავდეს ბრალდებულსა და პროკურორს შორის მოლაპარაკების პროცესს და ხელმისაწვდომი იყოს დაცვის მხარისათვის. აუცილებელი ხდება დოკუმენტის დართვა სასამართლოში წარდგენილ შუამდგომლობაზე საპროცესო შეთანხმების დამტკიცების შესახებ. შეთანხმების გაფორმებამდე ბრალდებულს უნდა განემარტოს საპროცესო შეთანხმების ყველა სამართლებრივი შედეგი, მათ შორის, ის გარემოება, რომ შეთანხმების გაფორმება იწვევს პირის ნასამართლობას.
ახლებურად რეგულირდება დაზარალებული მხარის უფლებებიც. მოქმედი კანონმდებლობა საპროცესო შეთანხმების დადებამდე პროკურორის მხოლოდ დაზარალებულთან კონსულტაციას და მის ინფორმირებას ავალდებულებს. იმ შემთხვევაში კი, თუ პროკურორმა დაზარალებულის ინტერესები არ გაითვალისწინა ან ზიანის შეუსაბამო სასჯელი მოითხოვა, დაზარალებულს მისი გასაჩივრების უფლება არ აქვს. კანონპროექტის მიხედვით, დაზარალებულ მხარეს საშუალება ეძლევა, დაესწროს სასამართლოს მიერ საპროცესო შეთანხმების დამტკიცების შუამდგომლობის განხილვას და გამოთქვას მოსაზრება მისი კანონიერებისა და სამართლიანობის შესახებ. ამასთან, დაზარალებულს, თუ მას არ შეუძლია ან არ სურს პროცესზე დასწრება, შეეძლება, საპროცესო შეთანხმების დამტკიცებამდე საკუთარი მოსაზრებები მოსამართლეს წერილობით წარუდგინოს.
