რადიკალიზმამდეც იყო "რაღაც", გულიბრყვილობისა და სენტიმენტალიზმის ნაზავი, ისეთი, პოლიტიკურ ამინდს რომ ქმნის და პოლიტიკასთან არაფრი აქვს საერთო...
მოკლედ, ყველაფერი იყო და არც იყო, და მითსა და რეალობას შორის "გაჭედილმა" ქალაქმაც გაიღვიძა, იმის მიუხედავად - ეყო, თუ არა "ძილი"...
როგორც "ლამაზქალქაელი" ლეპოლდინო იტყოდა: "დილის 9 საათია და ყველაფერი რიგზეა"...
***
ავტობუსის მძღოლს აღარ სჭირდება იმის გამოცხადება, რომ მეტროსადგურ "რუსთაველთან" ბოლო გაჩერებაა და აქედან შეცვლილი მარშრუტით უნდა გააგრძელოს გზა. აღარც უკმაყოფილო მგზავრები ბუზღუნებენ ძველებურად. თითქმის თვეა, ასე გრძელდება და არაქათი აქვთ გამოცლილი: ზოგს უტყვობით და ზოგსაც მეტყველებით.
რუსათაველზე საკნები ისე "დგანან", როგორც რეპერტუარიდან მოხსნილი სპექტაკლის რეკვიზიტები ჩაბნელებულ სარდაფში. "აფიშები" კი, პოლიტიკური აფიშები, რომლებსაც ყოველდღიურად ცვლიან და ახმოვანებენ საინფორმაციო მიტინგებზე, იუწყებიან რომ - "მიხეილ სააკაშვილი ადრე თუ გვიან აუცილებლად გადადგება!"
"ვისაც სჯერა", იმას ატარებენ. ვისაც არა, ისინი თავად "არ ატარებენ"...
...და ამ ტრაგიკომიკურ ყოფაში "იღვიძებს" ქალაქი, ყოვლგვარი ჯადოსნური ბალახისა და ყამარის გარეშე, ბუნებრივად იღვიძებს...
***
"საკნების ქალაქში"კი, სულ სხვა სიფხიზლით სძინავთ და ღვიძავთ. აქ ყველა საკანს თავის ისტორია აქვს, ყოველ საკანში მყოფს კი _ თავისი ბიოგრაფია და პოლიტიკური მოტივი საკანში ყოფნისა.
"დღეს ვერ წამოვალ... კი, დავიღალე, მაგრამ შემცვლელი ხვალამდე არ მეყოლება... კი, მეც მომენატრა, მაგრამ რა ვქნა... სიცხე კიდევ აქვს?"...
სატელეფონო საუბარი საკანში, ყოველგვარი დამშვიდობების გარეშე, ამ კითხვით სრულდება. მოსაუბრეთაგან ერთ-ერთს აშკარად უმტყუნა ნერვებმა. ალბათ, უფრო კაცს... საკნიდან გამოდის და გარემოს გულგრილად ათვალიერებს. საკანში მყოფმაც იცოდა, ალბათ, არაფერი რომ არ დახვდებოდა შეცვლილი, მაგრამ კაცია მაინც, თან ადამიანი და ცვლილების მოლოდინით ისევე გამოდის საკნიდან, როგორც შედის...
"დაიღალეთ?" - ვეკითხები და ვიდრე ჩემს ფამილარობას რაიმე ახსნას მოვუძებნი (ანუ მოვიფიქრებ, როგორ უნდა წარვუდგე და გავეცნო), ის ღრმა ნაფაზს არტყამს და სიგარეტის ბოლს მზერას ისე აყოლებს, თითქოს ფიქრითაც მას მიყვება...
მისი ცოლი კი, ამ დროს ალბათ რომელიმე რაიონში, ან სოფლში ზის სახლში და ქმრის მოლოდინში შვილს სიცხეს უზომავს... ძნელია, ალბათ, შინ ისე დაბრუნება, როცა თავადაც არ იცი გაიმარჯვე თუ დამარცხდი, მაგრამ ოდესმე ხომ უნდა დაბრუნდე?...
"მუხროვანში რა მოხდა, გაირკვა ბოლოს და ბოლოს?" - მეკითხება მოულოდნელად. მე არ ვიცი, რა მოხდა მუხროვანში და უხერხულობისგან მხრებს ვიჩეჩავ.
მხოლოდ ის ვიცი, რომ ხელის გაშვერა ყველას შეგვიძლია, თითის - მით უმეტეს და ვიშვერთ კიდეც: ხელისუფლება ოპოზიციისკენ, ოპოზიცია ხელისუფლებისკენ, მთავარსარდალი ჯარისკენ, ჯარი მთავარსარდლისკენ... შვილი მშობლისკენ, მშობელი შვილისკენ და ასე შემდეგ, "მინუს" უსასრულობიდან "პლუს" უსასრულობისკენ... ამასობაში კი ქვეყანა თავზე გვენგრევა და ამაში ყველა განურჩევლად ვიღებთ მონაწილეობას: ზოგი გააზრებულად და ზოგიც გაუაზრებლად.
"ის ჯარი მართლა ჩვენს დასარბევად უნდა გამოეყვანათ?" - მეკითხება ისევ და მეც ისევ არ ვიცი, რა ვუპასუხო... მე მხოლოდ ის ვიცი, რომ "არ ვიცი", "ალბათ", "მემგონი" და ასე შემდეგ, პასუხი არაა, მაგრამ სწორედ ამას ვარქმევთ პასუხს და ისევ მხრების აჩეჩვით ვპასუხობ, "პასუხის" მოლოდინში.
"მიშამ მოაწყოო ეგ ამბავი, არანაირი ბუნტი არ ყოფილაო და ოპოზიციაც იმიტომ არ ჩაერიაო... ბიჭები ამბობდნენ აქ გუშინ", - ამჯერად უკვე აღარ მეკითხება, უბრალოდ ამბობს, თავისთვის, უმისამართოდ... სიგარეტის ნამწვავს ფეხით სრესს და "საკანში" ისე შედის, კარი რომ ჰქონდეს უთუოდ ჩარაზავდა შიგნიდან.
***
გზას ვაგრძელებ...
სასტუმრო "მარიოტთან" ვჩერდები. როგორც ჩვენი პრეზიდენტი იტყოდა: "ბრმა უნდა იყო, რომ ვერ დაინახო".
სასტუმრო "მარიოტი": ხუთი ვარსკვლავითა და ფერადი დროშებით. ვხედავთ, ბატონო, ვხედავთ! და სწორედ იმიტომ, რომ ბრმები არ ვართ, ჩევნ გადამწვარი სასტუმრო "თბილისიც" გვახსოვს...
ახლა აქ, რომელიმე ზეკომფორტულ ნომერს ამშვენებს მემორიალური დაფა წარწერით: "2005 წლის 9 მაისს აქ იმყოფებოდნენ ლორა და ჯორჯ ბუშები". დიდი სიფრთხილით იცავენ, ისევე, როგორც ყველაფერ უცხოურს. იცავენ ქართველი, ჯიშიანი ბიჭები, კეხიან ცხვირზე შავსათვალემორგებულები. მათი უმცროსი ან იქნებ უფროსი ძმები კი ამ დროს ტიციან ტაბიძის, P პაოლო იაშვილისა და მიხეილ ჯავახიშვილის მემორიალურ დაფებს იპარავენ და ოთხმოც თეთრად აბარებენ ფერადი ლითონების შემსყიდველ პუნქტებს...
ასეთია ჩვენი რეალობა - ჩვენ ერთდროულად გვჭირს მემორიალური "სირცხვილიცა" და "სიამაყეც"...
პირველ გიმნაზიასთან მწერლების "საკანი" დგას... ილისა და აკაკის ძეგლის ქვეშ. საკანზე ვაჟას პორტრეტია გაკრული და წარწერა "ქართველი მწერლები"...
რა უნდა თქვა იმაზე მეტი, ვიდრე ამას ეს "ოთხთა კავშირი" - ძეგლი, პორტრეტი, "საკანი" და წარწერა ამბობს.
"არაფერი" - ამას უკვე საკუთარ თავთან "დიალოგი" ჰქვია - დგახარ ქალაქში და ქალაქი სავსეა ნაგვით, სავსეა მტვრით და არ იცი, საით წახვიდე... საკუთარ თავში და ქვეყანაში გზააბნეულს რაღაცა გტკივა სხეულის გარეთ და სულის მიღმა...
რაღაცა გტკივა და გზას აგრძელებ, უმისამართოდ, ფეხაკრეფით და აკვირდები: ათი კაციდან რვას მართლა შია... ოცი ქალიდან ათს აცვია ტანზე ძაძები... ასი ბავშვიდან სამმა იცის, რაა სამშობლო და ათასიდან ცხრასღა ახსოვს მამადავითი...
***
პარლამენტის შენობასთან შემთხვევით მეგობარს ვხვდები.
ის "გამარჯვებული ხალხის" ტელევიზიის ჟურნალისტია. მე - მუდამ დამარცხებული ხალხის...
მაინც მეგობარია. მე ხომ "ნაციონალური მოძრაობის" წევრი არ ვარ, ყოფილი მეგობრები რომ მყავდეს...
ვსაუბრობთ. ის ამბობს, "გახსოვს?" მე ვამბობ - "ხედავ?"
მას ზოლებიანი პიჯაკი აცვია და ვარდისფერ ხალსტუხს დროდადრო ნერვულად სრესს თითებით. ვიღაცას მაგონებს... "ზუსტად ისე ხარ ჩარჩენილი ჰაგიოგრაფიულ ხანაში" - მეუბნება და ჩვენს ხანდაზმულ ლექტორს მადარებს. "პარალერებით" ორივე კმაყოფილი ვართ. ის ისტერიული ფამილარულობით მემშვიდობება. მე - "ჰაგიოგრაფიული" თავშეკავებით...
გზას ვაგრძელებ და ქვაფენილზე პროპორციული ნაბიჯებით სიარულს ვცდილობ. აქა-იქ გაბნეული მწვანე ფილები მაფერხებენ. მაგარი "ჩანაფიქრია", არა? მიდიხარ რუსთაველზე და 9 აპრილს დაღუპულთა "სულებს" უპრობლემოდ აბიჯებ... და ვიდრე პრეზიდენტის მორიგი ინაგურაცია არ გაიმართება, სურვილის შემთხვევაში, შეგიძლია "კლასობანაც" ითამაშო... ინაგურაციის დღეს კი გარდაცვლილთა "სულები" მოცეკვავე შადრევნების ფონზე აციმციმდებიან და შენი ქვეყნის პრეზიდენტი უფრო ამაღლებული და გაბრწყინებული მოგეჩვენება.
არა, აშკარად "ბრმა და დაუნახავი ვარ". ზუსტად ისეთი, როგორც ის "ამბოხებული" ჯარისკაცები, ოროსანი მოსწავლეებივით თავჩაქინდრულები რომ იდგნენ, როცა მათ მათივე "უძლეველი" მთავარსარდლი ტუქსავდა...
***
საკნების ნახევარი ცარიელია. სავსეც რომ იყოს, ეს ისევე არ იქნება ბედნიერება, როგორც მათი განახევრება არაა ტრაგედია...
ამ საკანში შვილმკვდარი დედა ცხოვრობს. აგვისტოს ომში დაღუპული ჯარისკაცის დედა და ესაა ტრაგედია, ტრაგედიის შემდეგ.
"თქვენი შვილი რომ ყოფილიყო იმ დღეს პრეზიდენტის წინ, რას იაზამდა?" - ვეკითხები ქალბატონ ნელის. მას არ უნდა სხვის შვილს მიაყენოს შეურაცხყოფა, არც თავის გარდაცვლილ შვილს..." მე რომ ვყოფილიყავი, ვეტყოდი სათქმელს. რისი მთავარსარდალია ეგ?! მე ჩემი შვილის ცხედარი ტომარაში ჩადებული, ზურგზე მოკიდებული, ფეხით რომ მომქონდა გორიდან, მაშინ ეგ მიწაზე იყო გართხმული!" - არ ტირის, მხოლოდ დაკოჟრილ ხელის მტევნებს კრავს უნებურად მუშტად, გამშრალი ცრემლების სიმტკიცით...
შუახანს გადაცილებული კაცი გვიახლოვდება. ეჭვნარევი მზერით მათვალიერებს. უნებურად ვუღიმი და ცხოვრებაში პირველად მეშენია იმის თქმის, რომ ჟურნალისტი ვარ. მეშინია, მის თვალებში ორჭოფული მზერა ეჭვმა არ გადაფაროს... "არ გვაქვს, ბიძია, ნარკოტიკები, პაპიროსსაც კი არ ვეწევი, არც ფულს მაძლევს ვინმე აქ ყოფნაში" - მეუბნება და ჯიბეებს იბრუნებს...
ახსნა-განმარტებას აზრი არ აქვს. არც თავის მართლებას. მას თავისი სიმართლე აქვს, მე ჩემი...
"არც პატიმარი მყავს ვინმე, არც სამსახურიდან ვარ დათხოვილი" - მე გზას ვაგრძელებ, ის ნიშნისმოგებით მონოლოგს...
***
P. S.
ასე გაიღვიძა "საკნების ქალაქმა", რომელსაც, ალბათ, არც სძინებია... "მთავარ" ქალაქში კი (რომელიც რაღაცით მართლაც ჩამოჰგავს "ლამაზქალქას" და რომელშიც სტატისტიკური მონაცემებით 250 საკანი და 28 კარავი დგას), ამჯერად უკვე ლეპოლდინო არა, ლეპოლდინოები აცხადებენ, რომ ალიონზე, რიჟრაჟზე, სამხრისა და საუზმის ჟამს, დარსა და ავდარში, დღე-ღამის ნებისმიერ დროს, საათში, წუთში და წამში, ყველაფერი მხოლოდ რიგზე კი არა, გენიალურადაააა...
"ჯი-ეიჩ-ენი", ელგა ფოლადიშვილი