ზუსტი ინფორმაცია იმის შესახებ, დაწესდება თუ არა მეორად საბურავებზე დამატებითი სამართლებრივი შეზღუდვები, ჯერჯერობით, ცნობილი არ არის. თუმცა, ფაქტია, რომ საქართველოში ნელ-ნელა ყალიბდება გარემო, სადაც ექსპერტთა გაფრთხილებები, საგზაო უსაფრთხოების წესები და საზოგადოებრივი ინტერესები თანდათან ზრდის ზეწოლას, რომელიც ხშირად რეგულაციად გარდაიქმნება.
საზოგადოების ნაწილში დღემდე გავრცელებულია აზრი, რომ მეორადი საბურავები ხელმისაწვდომი და უსაფრთხო არჩევანია. ეკონომიკური შეზღუდვების პირობებში, ეს ერთი შეხედვით პრაქტიკული გადაწყვეტაა, რადგან მეორადი ზამთრის საბურავები უფრო იაფია, ვიდრე ახალი, თუმცა, რეალობაა ისიც, რომ გამოყენებული საბურავით მოძრაობა მნიშვნელოვნად ზრდის საგზაო შემთხვევების რისკს.
ბოლო წლებში საგზაო უსაფრთხოების სპეციალისტები, თუ სხვა მომიჯნავე სფეროების ექსპერტები, სულ უფრო აქტიურად უსვამენ ხაზს მეორეული საბურავების ფარულ რისკებს, რომლებიც განსაკუთრებით მწვავედ ზამთრის პირობებში იჩენს თავს.
„ფართოდ გავრცელებულია მოსაზრება, რომ ახალი და მეორადი საბურავები ერთსა და იმავე ფუნქციას ასრულებს, თუმცა, უსაფრთხოდ მგზავრობისთვის, მათ შორის განსხვავება მეტად დიდია. მეორადი საბურავების ისტორია უცნობია, ამიტომ მათი რეალური მდგომარეობის შეფასება რთულია. ხშირად ისინი გარეგნულად კარგად გამოიყურება, თუმცა, შესაძლოა, ვიზუალურად შეუმჩნეველი შიდა დაზიანებები ჰქონდეს, რომლებიც გამოყენებისას გაბზარვით ან გასკდომით ავლენს თავს. პროტექტორის სიღრმე მეორად საბურავებში ხშირად მინიმალურ ზღვარს - 1.6 მმ-ს უახლოვდება, მაშინ, როცა უსაფრთხოებისთვის რეკომენდებულია 3–4 მმ. მცირე სიღრმე ამცირებს გზასთან მოჭიდებას და განსაკუთრებით სახიფათოა თოვლსა და ყინულზე. ამ ყველაფრის გათვალისწინებით, მეორადი საბურავის გამოყენება მძღოლს მნიშვნელოვნად უფრო მაღალი რისკის წინაშე აყენებს განსაკუთრებით ნალექიანი ამინდის პირობებში. ახალი, სეზონისთვის შესაბამისი საბურავი კი, ბევრად საიმედო და უსაფრთხო არჩევანია“, - განმარტავს საგზაო მოძრაობის უსაფრთხოების ექსპერტი, შალვა ოგბაიძე.
სპეციალისტების რჩევების გათვალისწინებით, პირველი და უმთავრესი პრობლემა საბურავის უცნობი ექსპლუატაციის ისტორიაა. გამოყენებული საბურავის შესახებ არ ვიცით როგორ პირობებში ინახებოდა, ჰქონდა თუ არა გადატვირთვის შემთხვევები ან მიიღო თუ არა მიკროდაზიანებები დარტყმის შედეგად. მიუხედავად იმისა, რომ შეიძლება პროტექტორის სიღრმე შეესაბამებოდეს დასაშვებ დონეს, საბურავის შიდა სტრუქტურა შესაძლოა უკვე დაზიანებული იყოს. ზამთარში, როდესაც რეზინის ელასტიკურობასა და გზასთან შეჭიდებას გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს, ასეთი ფარული სისუსტეები განსაკუთრებულ საფრთხეს ქმნის.
ამასთანავე, ვიზუალურად „თითქმის ახალმა“ საბურავმაც კი შეიძლება დაკარგოს ელასტიკურობის მნიშვნელოვანი ნაწილი. დაბალ ტემპერატურებზე ეს პირდაპირ აისახება დამუხრუჭების მანძილზე, მოყინულ ზედაპირზე მოჭიდებასა და მართვის სიზუსტეზე. სპეციალისტების შეფასებით, ძველი ზამთრის საბურავი ზოგ შემთხვევაში ყინვაში პრაქტიკულად ზაფხულის საბურავის მსგავსად ფუნქციონირებს.
კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი არათანაბარი ცვეთაა, რაც მეორადი საბურავების შემთხვევაში ხშირია. პროტექტორის სიღრმის მცირე სხვაობებიც კი ამცირებს გზასთან კონტაქტის ხარისხს, განსაკუთრებით თოვლისა და სველი საფარის პირობებში. შედეგად, იზრდება მოცურების, აკვაპლანირების და ავარიული მანევრის დროს კონტროლის დაკარგვის რისკი. რეგულაციებზე გადაწყვეტილებების მიმღებთათვის ეს მნიშვნელოვანი ფაქტორია, რადგან იგი პირდაპირ გარდაიქმნება საგზაო შემთხვევებად და გადაუდებელი რეაგირების სისტემაზე დატვირთვად.
საგზაო უსაფრთხოების უწყებები სულ უფრო მეტად განიხილავენ საბურავების ხარისხს, როგორც სისტემური უსაფრთხოების ფაქტორს და არა ინდივიდუალური არჩევანის საკითხს. იცვლება რისკების შეფასების მოდელები, ტექნიკური ინსპექტირებისას კი საბურავები მოქმედი სტანდარტების მიხედვით, უფრო მკაცრად მოწმდება.
„გასაგებია, რომ ბევრისთვის ახალი საბურავის შეძენა ფინანსურად მარტივი არაა, თუმცა, მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს: ფასის მეორე მხარეს ყოველთვის ჩვენი და სხვისი უსაფრთხოება დგას. გარდა ამისა, თუ მძღოლი სეზონურ საბურავებს შეიძენს და მათ სწორად შეინახავს, ეს გადაწყვეტილება არა მხოლოდ უსაფრთხო, არამედ გრძელვადიან პერსპექტივაში ფინანსურადაც გამართლებულია“, - აღნიშნავს „საქართველოს ალიანსი უსაფრთხო გზებისთვის“ თავმჯდომარე ეკა ლალიაშვილი.
ევროპული სტანდარტები მკაცრად ზღუდავს მეორადი საბურავების გამოყენებას. ჩვენს ქვეყანაშიც რეგულაციები ნელ-ნელა იმ მიმართულებით ვითარდება, რომ დაინერგოს უფრო მაღალი უსაფრთხოების სტანდარტები. გამორიცხული არ არის, რეგულაციები მეორადი საბურავებთან დაკავშირებით კიდევ უფრო გამკაცრდეს.
„რეგულაციების გამკაცრებას ყოველთვის არ აქვს დადებითი ეფექტი. მთავარია ადამიანების ქცევის შეცვლა. თუ აქამდე პოპულარიზაციას ვუწევდით ღვედის გაკეთებას ან ტექდათვალიერების აუცილებლობას, დროა, ახლა დიდი ყურადღება დავუთმოთ უსაფრთხოების ისეთ ელემენტს, როგორიც ზამთრის საბურავია. ადამიანებმა თავად უნდა გამოიჩინონ სიმკაცრე საკუთარი თავის მიმართ და აღჭურვონ ავტომობილები ზამთრის საბურავებით, რომ მათი არქონის გამო მომხრადი შემთხვევების სტატისტური მონაცემები კიდევ უფრო არ გაზარდონ. თანამოქალაქეებისთვის ჩემი უპირველესი რჩევაა, აუცილებლად ისარგებლონ ზამთრის საბურავებით. რეგულაციის შედეგი იყო ის, რომ ზამთრის საბურავების შეძენა ხდება უფრო და უფრო პოპულარული, განსაკუთრებით მათთვის, ვინც ზამთრის კურორტებზე მოგზაურობს. რაც შეეხება აღსრულებას, საპატრულო პოლიციის მიერ გამოჩენილი სიმკაცრე არ არის უბრალოდ რეგულაციის დაცვა, არამედ ეს სიმკაცრე მიემართება ჩვენი, ჩვენი ოჯახის წევრების, ახლობლებისა და სხვა მგზავრების უსაფრთხო გადაადგილების უზრუნველყოფისკენ“, - აღნიშნავს შალვა ოგბაიძე.
საბოლოო ჯამში, მეორადი საბურავების საკითხი აღარ არის მხოლოდ პირადი გადაწყვეტილების ან ფინანსური შესაძლებლობის თემა: იგი სულ უფრო მეტად გარდაიქმნება საზოგადოებრივი უსაფრთხოების პრობლემად. მიუხედავად იმისა, რომ ამ ეტაპზე დამატებითი სამართლებრივი შეზღუდვები არ მოქმედებს, ექსპერტული შეფასებები, საგზაო უსაფრთხოების პრაქტიკა და საერთაშორისო გამოცდილება ნათლად მიუთითებს იმ მიმართულებაზე, რომლისკენაც დისკუსია ვითარდება. ასეთ პირობებში პასუხისმგებლობა ნაწილობრივ გადადის თავად მომხმარებელზეც: გადაწყვეტილება, რომელიც დღეს ეკონომიურად გამოიყურება, ხვალ შესაძლოა სიცოცხლისა და ჯანმრთელობის სახით, მაღალ ფასად დაგვიჯდეს. სწორედ ამიტომ, სანამ რეგულაციები ოფიციალურ ფორმას მიიღებს, უსაფრთხოების კულტურის გაძლიერება და ინფორმირებული არჩევანი ყველაზე ეფექტიან საპრევენციო მექანიზმად რჩება.
