"იქმნება ისეთი განცდა, რომ ოპოზიციას უნდოდა, მიშელს ბიძინასთვის წაერთმია ძალაუფლების კვერთხი და ამათთვის ჩაებარებინა", - ეს განცხადება პოლიტიკის ანალიტიკოსმა, გია ხუხაშვილმა, "ჯი-ეიჩ-ენ"-თან იმდინარე პოლიტიკურ პროცესებზე საუბრისას გააკეთა. როგორ აფასებს ვასაძის პოლიტიკურ ამბიციებსა და პარალელურად მმართველ პარტიაში მიმდინარე პროცესებს, რამდენად სწორი ტაქტიკით მოქმედებს ოპოზიცია და რა შედეგები შეიძლება ჰქონდეს ამ ქმედებებს, გია ხუხაშვილს ამ საკითხებზე ვესაუბრეთ. 

- ეს მუდმივი გარჩევები, მუდმივი ყოყმანი და სტრატეგიის უქონლობა, ბუნებრივია, პოლიტიკური პროცესის მიმართ სკეპტიციზმს კიდევ უფრო ზრდის იმიტომ, რომ ხელისუფლებას დაკარგული აქვს ლეგიტიმაცია, მაგრამ ჩამნაცვლებელიც არავინ არ არის. შესაბამისად, ეს კიდევ უფრო აღრმავებს უფსკრულს პოლიტიკურ ელიტას და ხალხს შორის, სამწუხაროდ. 

- ნაციონალურ მოძრაობას ჯერ კიდევ არ მიუღია გადაწყვეტილება, შევლენ თუ არა პარლამენტში. მაგრამ ჩანს, რომ ორივე ვარიანტს ჰყავს თავისი მომხრეები. შესვლის და არშესვლის შემთხვევაში, პროცესები როგორ შეიძლება განვითარდეს, რომელი ვარიანტი რისი მომტანი იქნება, ერთი მხრივ, ოპოზიციისთვის და მეორე მხრივ, საზოგადოებისთვის? 

- მე ვფიქრობ, რომ სწორი და შესაბამისად, შედეგიანიც იქნება ის, რომ შესვლის გადაწყვეტილება მიიღონ. სწორი იქნება იმიტომ, რომ ამით ისინი პოლიტიკურ პროცესს გააცოცხლებენ, ქვეყანა მუდმივი ძიძგილაობის რეჟიმიდან გადავა რეალური პრობლემების განხილვის რეჟიმში. პოლიტიკური კრიზისი მართლა მხოლოდ პარლამენტში შესვლა-არშესვლის საკითხი ხომ არაა, ჩვენ ყველა მიმართულებით უამრავი პრობლემა გვაქვს და ვფიქრობ, რომ მათი შესვლის შემდეგ მაინც მორჩება გაუთავებელი ლაპარაკი მხოლოდ შესვლა-არშესვლაზე და იქნებ, იქ მაინც დაიწყონ ლაპარაკი იმაზე, რაც რეალურად აწუხებს საზოგადოებას. თანაც, პარლამენტში შესვლა ქუჩის აქციებს ხომ არ გამორიცხავს. შესაბამისად, მე ვფიქრობ, რომ ეს იქნება სწორი გადაწყვეტილება. რაც შეეხება გარეთ დარჩენას, "ნაციონალური მოძრაობის" ბედი ჩემთვის ნაკლებად საინტერესოა, მაგრამ თუ გარეთ დარჩა ყველაზე მსხვილი ოპოზიციური პარტია, ჩვენ მივიღებთ რუსული მოდელის, ე.წ. სუვერენულ დემოკრატიას, სადაც არის ერთი დომინანტი პარტია, სამი ფასადური პარტია და არასისტემური ე.წ. ოპოზიცია - ქუჩაში. ასეა რუსეთში მოდელირებული და ხელისუფლება ძალიან კომფორტულად გრძნობს თავს. ახლა თუ ჩვენ რუსულ მოდელებს ვერ გავცდით და რეალურ მულტიპარტიულ სისტემას ვერ ვაშენებთ, მაშინ საერთოდ პრეტენზია რაზე გვაქვს? 

- რამდენიმე დღის წინ ირაკლი კობახიძემ თქვა, რომ მმართველ პარტიას არ სჭირდება პარლამენტში ნაციონალური მოძრაობა. მისი ეს განცხადება გაცნობიერებულად რუსული მოდელის დამკვიდრების სურვილია? 

- რა მნიშვნელობა აქვს, გაცნობიერებულია თუ არა, მენტალური ერთიანობაა და ესაა პრობლემა. მე იმას კი არ ვამბობ, რომ რუსეთიდან "შპარგალკებით" იღებენ მითითებებს, რეალურად ეს მათი მმართველობითი ფილოსოფიაა. ივანიშვილს სხვა არაფერი ჰქონდა ნანახი და მას ძალაუფლება ასე ესმის. რუსეთში იცხოვრა, იქ ნახა, როგორ იმართებოდა, როგორ ინარჩუნებდა და ინარჩუნებს ერთი კაცი ძალაუფლებას და რანაირად ხდება ეს ყველაფერი. იქ ისწავლა, მას ხომ წიგნებით და დასავლური დემოკრატიებით არ უსწავლია პოლიტიკა. ეს არის რუსული მოდელი, რაც ისწავლა, იმას აკეთებს. ამიტომ ჩვენ ბიძინა ივანიშვილთან არ უნდა გვქონდეს პრეტენზია, მან რა ცხოვრებისეული გამოცდილებაც მიიღო, იმ მოდელით ხელმძღვანელობს. 

- ამ ვითარებაში კახი კახიშვილის პოზიციას როგორ ხსნით, არის თუ არა "ქართულ ოცნებაში" დაპირისპირების არსებობის რეალური მაჩვენებელი? 

- ეს თემა, ცოტა არ იყოს, გაბუქებულია. კახიშვილი პროტესტს კი არ გამოთქვამს პარტიის პოლიტიკის მიმართ, არამედ ის უკმაყოფილოა იმით, რომ ნაცვლად იმისა, ჩართული იყოს პოლიტიკურ პროცესში, იყოს დისკუსიები, გადაწყვეტილების მიღება ხდებოდეს ისე, როგორც პარლამენტს შეეფერება, უგზავნიან მესიჯებს, დადექი და ეს თქვიო და შესაძლოა, ამ მესიჯს თუ მესიჯის ფორმირებას თვითონ არც კი ეთანხმებოდეს. ცხადია, შესაძლებელია, რომ დირექტივაც შეასრულოს ვინმემ, მაგრამ ეს ხომ ძალიან დამამცირებელია პიროვნებისთვის, როდესაც შენ ადამიანადაც არ გთვლიან, არც კი გელაპარაკებიან და მესიჯს გიგზავნიან და გეუბნებიან, დაიზეპირე, რაც მოგწერეთ და ეს ილაპარაკეო. ცხადია, როდესაც ადამიანს ღირსება აქვს, ის ამაზე გამოთქვამს უკმაყოფილებას. მეც არ მგონია, რომ ამ ეტაპზე ის სადმე წასვლას აპირებს. მან უბრალოდ გამოთქვა უკმაყოფილება იმის გამო, რომ ადამიანად არ თვლიან და სიტყვის თქმის უფლება არა აქვს საკუთარ პარტიაში. ასე ექცევიან ყველას. თქვენ გგონიათ, სხვა დეპუტატები უკეთეს დღეში არიან? იგივე მდგომარეობაა, მაგრამ ვიღაცა ამაზე ხელს აწერს და ამის სანაცვლოდ ბიზნესს აკეთებს, ტენდერებს მოიგებს და აწყობს კიდეც, რომ პულტზე ხელის მიჭერაში რაღაც ტენდერს მისცემენ. რა პრობლემაა, მშვენივრად ცხოვრობს, ოჯახიც კარგად ჰყავს, სანათესაოც და ვიღაცას ეს მოსწონს, ვიღაცას - არა. 

- კულუარებში ცნობილია, რომ მწვავე დაპირისპირებაა პრემიერ ღარიბაშვილსა და პარტიის თავმჯდომარე კობახიძეს შორის. ბოლო დღეებში ითქვა, რომ "ქართული ოცნება" პარტიის ყრილობის ჩატარებას გეგმავს და რამდენად არის შესაძლებელი, რომ კახიშვილის ამბავი ღარიბაშვილმა კობახიძის საწინააღმდეგოდ გამოიყენოს და პარტიის თავმჯდომარის პოსტზე ჩაანაცვლოს? 

- არა მგონია, რომ ამაში გადამწყვეტი როლი კახიშვილის მომენტმა იქონიოს. ჩვენ ხომ ვიცით, რომ "ქართულ ოცნებაში" გადაწყვეტილებები მიიღება ერთი კაცის მიერ და ეს პარტიაც, ამ პარტიაში ყველა და ყველაფერი მას ეკუთვნის. წარმოიდგინეთ, ერთ დღეს ყველა სახლში რომ გაუშვას და ქუჩიდან აკრიფოს ხალხი, რამე შეიცვლება? ხომ არაფერი არ შეიცვლება? პრინციპში, ასეც მოხდა. "ქართული ოცნების" თავდაპირველი შემადგენლობა ხომ გახსოვთ და იქიდან ერთი-ორი კინკილა კაცი თუა დარჩენილი, დანარჩენი ყველა საიდანღაც მოსული ახალი ხალხია. შესაბამისად, ეს არის მისი პირადი სააქციო საზოგადოება და როგორც უნდა, ისე მოიქცევა. კობახიძე დასჭირდება, კობახიძეს გამოიყენებს, აღარ დასჭირდება? მოისვრის. მერე კიდევ თუ დასჭირდება, ამოიღებს, დაბანს, დავარცხნის და ისევ დასვამს. რა, არ გვინახავს ეს? გვინახავს და ადამიანები ამაზე ხელს აწერენ. თუ მხოლოდ პულტზე ხელის დაჭერაში პატარა თავის ჭიას გაახარებს, რატომაც არა. ამიტომ, იმ სცენარში, რაც მითხარით, კახიშვილის მომენტი კი არ არის მთავარი, არამედ ის, თუ ივანიშვილი რას ფიქრობს, ვისი მეშვეობით უნდა აკონტროლებდეს პარტიას. როგორც ჩათვლის საჭიროდ, ისე იქნება და ამისთვის რაღაც საბაბების მოძებნა არ დასჭირდება.

- კახიშვილის მიერ უკმაყოფილების გამოთქმა დაემთხვა ვასაძის გააქტიურებას. ცხადია, ვასაძე რა ხმასაც აიღებს, ეს არ იქნება ოპოზიციის ხმა, ეს კი ხმებს აკლებს მმართველ პარტიას ისევე, როგორც გახარიას მიერ წაღებული ხმები. ამასთან, თუკი დავუშვებთ იმას, რომ დაინიშნება პარლამენტის ვადამდელი არჩევნები და "ქართულ ოცნებას" შემდეგ პარლამენტში დასჭირდება კოალიციის შექმნა, ვასაძესთან კოალიცია, სავარაუდოდ, არ აწყობს და ვერც უნდა გარისკოს. ამიტომ, კახიშვილის ოცნებასთან დაპირისპირება ხომ არ იქნება იმისთვის გამოყენებული, რომ მან შექმნას ცალკე პარტია და ვასაძის პოტენციური ხმები მან წაიღოს?

- კი, ბატონო, შესაძლებელია. როგორც გახარია შემოვიდა თამაშში, შესაძლოა, ასე შემოვიდეს. თუ ჩვენ ვსაუბრობთ იმაზე, რომ მოსალოდნელია პოსტსაარჩევნო კოალიციების ფორმირება და ამის მაღალი შანსი არსებობს, ბუნებრივია, გახარიაც და ოცნებიდან პოტენციურად წასული ნებისმიერი, უფრო "ოცნებასთან" კოალიციაში უნდა მოვიაზროთ, ვიდრე ოპოზიციასთან. ამიტომ, შესაძლებელია, რომ ასე მოხდეს. მაგრამ არაკომფორტული აქ ის არის, რომ ისინი 43%-ის გადალახვის შანსს ამცირებენ და რიგგარეშე არჩევნები გარდაუვალი ხდება და რიგგარეშე არჩევნებზე ბიძინა ივანიშვილი რამდენად შეგნებულად მიდის, მე არ ვიცი. მე რამდენადაც მგონია, რამდენადაც მე მას ვიცნობ და დამერწმუნეთ, სხვებზე უარესად არ ვიცნობ, თუ საათებზე გადავიანგარიშებთ, საქართველოში ყველაზე მეტი საათი მაქვს მასთან გატარებული, რა თქმა უნდა, მისი რუსეთში ცხოვრების შემდეგ, ის არ უნდა იყოს კმაყოფილი მიშელის დოკუმენტზე ხელმოწერით და სხვათა შორის, ჩემი ვარაუდით, თალაკვაძეც ამას გადააყოლა. ასე რომ, ვნახოთ. 

- დღევანდელი მდგომარეობით რა პროგნოზი შეიძლება, ოპოზიცია შეძლებს, ხელისუფლებას 43% რომ არ ააღებინოს? 

- თუ იაქტიურა გახარიამ და ოცნებას ზომიერი ელექტორატი წაართვა, კონსერვატული ფრთიდან ვასაძემ წაართვა ხმები, სრულიად რეალურია, რომ "ქართულმა ოცნებამ" 43% ვერ აიღოს. ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ოპოზიცია წაართმევს, არამედ ეს იმით მოხდება, რომ სამობილიზაციო ელექტორატს დაკარგავენ. "ქართული ოცნების" პრობლემები ოპოზიციაში კი არ უნდა ვეძებოთ, არამედ ვასაძესა და გახარიაში, რომლებიც "ქართული ოცნების" ელექტორალური კონკურენტები არიან. არსებული ოპოზიცია "ოცნების" ელექტორალურ კონკურენტულ სივრცეზე არ მუშაობს. 

- ოპოზიციამ რა უნდა გააკეთოს, რომ ჯამში თუნდაც იგივე შედეგი დადოს, რაც 2020 წლის პარლამენტის არჩევნებზე? 

- არჩევნებზე კეთდება ერთი რამ - ჯერ ერთი, უნდა იქნას უზრუნველყოფილი, რომ არჩევნები ჩატარდეს სამართლიანად. მაგრამ უმთავრესი არის ის, რომ საზოგადოებასთან ჩატეხილი ხიდი აღადგინოს. ხალხს მხოლოდ ხელისუფლებასთან კი არა აქვს პრეტენზია, არამედ ოპოზიციასთანაც. საერთოდ აცდენილია ოპოზიციის დღის წესრიგი ხალხის პრობლემების დღის წესრიგს; ხალხს სულ სხვა პრობლემები აწუხებს და ოპოზიცია სულ სხვა პრობლემების ტრანსლირებას ახდენს. აბსოლუტურად არ არის ეს ორი თანხვედრაში. ეს სიტუაცია კი ხალხს, ბუნებრივია, არ მოსწონს. ნებისმიერ ქვეყანაში ოპოზიციის დანიშნულება არის ის, რომ ხალხის პრობლემებზე აპელირებენ; უმტკიცებენ ხალხს, რომ მათ პრობლემებს ხელისუფლებაზე უკეთ გადაწყვეტენ, ხალხის გულს ამით იგებენ და ხალხი მერე ოპოზიციას აძლევს ხმას და ასე ხდება არჩევნების მოგება. ოპოზიცია საერთოდ არ ცდილობს არაფერს. თუ გახსოვთ, ორი თვის წინ გამოაცხადეს, ახლა გვეყოფა ეს ალიაბალია და ერთ კვირაში გავიდეთ ხალხშიო. რამდენი ერთი კვირა გავიდა იმის შემდეგ, გავიდნენ? არ გადიან, ხალხთან კომუნიკაცია საერთოდ დაკარგული აქვთ და ჩვენი პოლიტიკური ელიტა რაღაც სნობური კავშირი გახდა, საზოგადოება ცალკე ცხოვრობს თავისი პრობლემებით და პოლიტიკური ელიტა ცალკე, თავისი პრობლემებით. ასეთ ვითარებაში რისი იმედი უნდა ჰქონდეთ? საშუალო სტატისტიკური ქართველი ცხოვრობს ასე, რომ მე, როგორც რიგით ამომრჩეველს მაქვს პრეტენზია ხელისუფლებასთან, რადგან არ წყვეტს ჩემს პრობლემებს, მაგრამ არ მაქვს იმედი, რომ ამ პრობლემებს გადაწყვეტს არსებული ოპოზიცია, რომელსაც ბოდიში და ფეხებზე ჰკიდია ეს პრობლემები. 

- კი ამბობენ, რომ საზოგადოებაში უნდა გავიდნენ, მაგრამ ახლა პრობლემები დაიყვანეს მხოლოდ იმაზე, არჩევნებზე გავიდნენ ერთად თუ ცალცალკე. რომელი ვარიანტი იქნება შედეგიანი? 

- დღეს ოპოზიციისთვის მთავარი ამოცანაა, რომ ხელისუფლებას არ მისცენ საშუალება, 43%-იანი ბარიერი გადალახოს და შესაბამისად, დაინიშნოს რიგგარეშე არჩევნები. ახლა ეს არის მთავარი, მაგრამ ამის ნაცვლად კინაღამ დაკლეს ერთმანეთი იმაზე, ვინ იქნება თბილისის მერობის კანდიდატი და დაიწყო რიტორიკა მელიაზე მაშინ, როდესაც მელია ამბობს, რომ მას თბილისის მერობა არ უნდა. წარმოიდგინეთ, რა აბსურდში ვართ. თბილისის მერის პოსტი, რა თქმა უნდა, მნიშვნელოვანია, მაგრამ სტრატეგიული პოლიტიკური ამოცანა რიგგარეშე არჩევნებია და არა თბილისის მერის პოსტი და ამაზე საერთოდ არ ლაპარაკობენ. რა არის იცით, მუდმივად ახდენენ სისუსტის დემონსტრირებას; როცა იგებენ, მაშინაც კი ბუზღუნებენ და წუწუნებენ, იძახიან წავაგეთო. თითქოს იქმნება ისეთი განცდა, რომ მიშელს ამ შეთანხმებისთვის კი არ უნდა მიეღწია, არამედ ბიძინასთვის წაერთმია ძალაუფლების კვერთხი და ამათთვის უნდა ჩაებარებინა. თითქოს ასე იდგა ამოცანა და ეს რომ არ გააკეთა, ძალიან შეწუხებულები არიან და თავს დამარცხებულად გრძნობენ. არადა, "ქართული ოცნება" ამბობდა, რიგგარეშე არჩევნებს არც ერთ შემთხვევაში არ დავნიშნავთო და ამ დროს პროცესმა გვაჩვენა ის, რომ "ოცნება" იძულებული გახდა, რაღაც დათქმით დათანხმებოდა როგგარეშე არჩევნების დანიშვნას. შესაბამისად, ოპოზიციამ ხომ მოიგო ეს? ამ დროს "ქართული ოცნება" ამბობს, მე მოვიგეო და ესენი ამბობენ, წავაგეთო. ყველაფერი თავდაყირაა, აბსურდამდეა დასული და ამაზე საუბარიც კი ძალიან რთულია იმიტომ, რომ, როდესაც შენ მუდმივად მოიგებ თუ წააგებ, კარგად ხარ თუ ცუდად ხარ, სულ ცუდ ხასიათზე და ბუზღუნის ხასიათზე რომ ხარ, რატომ უნდა ვისურვო, რომ შენ ხელისუფლებაში მოხვიდე. 

- რატომ არიან ასე? 

- არ ვიცი. დაბერდა ჩვენი პოლიტიკური ელიტა და ბუზღუნა გახდა, აშკარად ახალი სისხლია გადასასხმელი, პოლიტიკაში ახალი სისხლია გადასასხმელი. 

- "ლელოს" ჰქონდა ახალი სისხლის პრეტენზია... 

- პრეტენზია კი, ბატონო. პრეტენზია მანამდეც ჰქონიათ სხვებს, მაგრამ ჯერჯერობით "ლელოს" არაფერი ეტყობა საიმისოდ, რომ ამ როლს შეასრულებს. თავისი პატარა სეგმენტი ექნება, მაგრამ სამწუხაროდ, ისიც აშკარად ჩანს, რომ მის ირგვლივ განვითარების მუხტი არ იქმნება. 

რუსა მაჩაიძე, ჯი-ეიჩ-ენი