აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის შექმნიდან 97 წელი გავიდა. სახელწოდება აჭარა VII ს-დან გვხვდება და სავარაუდოდ უკავშირდება გეოგრაფიულ სახელებს –აჭი, საჭანო. ჯერ კიდევ "ფარნავაზის ცხოვრებაში" ( I ს ძვ.წ. .) აჭარა მოხსენიებულია მხარედ, რომელიც ზღვამდე აღწევდა და თავისი განუმეორებელი ბუნებით დამპყრობლებს იზიდავდა. ისტორიულ წყაროებში მოიხსენიება "აჭარის ქვეყნად". იგი იყოფოდა ორ ძირითად ნაწილად - ზემო აჭარად და ქვემო აჭარად. ცენტრალურ ნაწილს შუახევი ერქვა. აჭარა მესხეთის ნაწილს შეადგენდა. უძველესი დროიდან აჭარა სხვადასხვა რეგიონის შემადგენლობაში შედიოდა. თავდაპირველად იგი ტაო-კლარჯეთის, მესხეთის, შემდეგ სამცხე საათაბაგოს, მოგვიანებით კი გურიის ნაწილს წარმოადგენდა. აჭარა საქართველოში ქრისტიანობის გავრცელების პირველი კერა იყო. სწორედ აჭარიდან შემოვიდა ანდრია პირველწოდებული ქრისტიანობის საქადაგებლად. ისტორიკოსებისა და არქეოლოგების ნაწილის ვარაუდით აჭარაში, გონიოს ციხის ტერიტორიაზეა ასევე ქრისტეს ერთ-ერთი მოციქულის მატათას საფლავიც. ქრისტიანობის გავრცელებას აჭარაში ძალიან ბევრი ისტორიული ფაქტი, ლეგენდა და ტოპონიმი უკავშირდება. თითქმის ყველა გეოგრაფიული სახელწოდება აჭარის ტერიტორიაზე ადგილობრივ ქრისტიანთა სამშობლოსათვის ბრძოლასა და მართლმადიდებელი სარწმუნოებისთვის თავდადებას უკავშირდება
1877–1878 წლების რუსეთ–ოსმალეთის ომის შემდეგ აჭარის ტერიტორია რუსეთის იმპერიის ფარგლებში მოექცა ბათუმის ოლქის სახელით.
1918-1920 წლებში ოკუპირებული იყო ჯერ თურქების, შემდეგ ინგლისელების მიერ.
1921 წელს, საქართველოში საბჭოთა ხელისუფლების დამყარების შემდეგ, საქართველოს (საქართველოს სსრ) შემადგენლობაში შეიქმნა აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა (აჭარის ასსრ).
1990 წლის ბოლოდან ეწოდება აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა.
