სახალხო დამცველის აპარატმა საქართველოში ადამიანის უფლებათა შესახებ ანგარიში წარმოადგინა, რომელიც 2009 წლის მეორე ნახევარს მოიცავს. 328-გვერდიანი ანგარიშის მნიშვნელოვანი ნაწილი სასჯელაღსრულების სისტემაში და წინასწარი დაკავების ადგილებში არსებულ ვითარებას ეხება.

როგორც ანგარიშშია ნათქვამი, საანგარიშო პერიოდში სახალხო დამცველის აპარატს პრობლემები ექმნებოდა საქართველოს ლტოლვილთა და განსახლების სამინისტროს მხრიდან, რომლის სხვადასხვა რანგის მოხელეები, როგორც წესი, აგვიანებდნენ სახალხო დამცველის მიერ მათთვის გაგზავნილ წერილებზე პასუხს ან საერთოდ არ პასუხობდნენ მათ. აღნიშნული პრობლემა ეხება ყველა ტიპის დოკუმენტს, რომელიც გაიგზავნა სამინისტროში.

ასევე აღნიშნულია, რომ სასჯელაღსრულების სისტემა საქართველოში პრობლემატურ სფეროდ რჩება.

სახალხო დამცველი რეკომენდაციით მიმართავს საქართველოს მთავარ პროკურორს, პირადი კონტროლის ქვეშ აიყვანოს და უზრუნველყოს სასჯელაღსრულების დაწესებულებებში მომხდარი ფაქტების სწრაფი და ეფექტური გამოძიება.
ანგარიშის თანახმად, სასჯელაღსრულების დაწესებულებების "მკვეთრი გადატვირთულობა" ერთ-ერთ ძირითად პრობლემას წარმოადგენს. ანგარიშში ჩამოთვლილია სასჯელაღსრულების რვა დაწესებულება, სადაც პატიმართა რაოდენობა მათი ტევადობის ზღვარს აღემატება.

"ზოგიერთ დაწესებულებაში გადატვირთულობის გამო გაუსაძლისი პირობებია, რაც რიგ შემთხვევებში შეიძლება შეფასდეს, როგორც პატიმრებისადმი არაადამიანური და ღირსების შემლახავი მოპყრობა," - ნათქვამია ანგარიშში.

სახალხო დამცველის აპარატის განცხადებით, მიუხედავად იმისა, რომ ახალი საპატიმროების მშენებლობის პროცესი პრობლემის შემსუბუქებას დაეხმარება, ეს მის მოგვარებას არ ნიშნავს. ამის სანაცვლოდ, სახალხო დამცველის აპარატი მოუწოდებს ხელისუფლებას უარი თქვას ყოველგვარი დანაშაულის მიმართ "ნულოვანი ტოლერანტობის" პოლიტიკაზე.
სახალხო დამცველი რეკომენდაციით მიმართავს სასჯელაღსრულების, პრობაციის და იურიდიული დახმარების საკითხთა მინისტრს, უმოკლეს დროში უზრუნველყოს N1, N3, N4 საპყრობილეების, ასევე N9 საერთო და მკაცრი რეჟიმის დაწესებულების ლიკვიდაცია; ასევე გაატაროს სხვა სასჯელაღსრულების დაწესებულებებში, მათ შორის, ქსნის N7 დაწესებულებაში დამაკმაყოფილებელი სანიტარულ-ჰიგიენური მდგომარეობის შექმნისა და შენარჩუნებისათვის აუცილებელი ღონისძიებები.

ასევე, სახალხო დამცველი წინადადებით მიმართავს საქართველოს პარლამენტს, შევიდეს შესაბამისი ცვლილებები საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსში, რათა ამჟამად მოქმედი შეკრებითობის პრინციპი შეიცვალოს შთანთქმის პრინციპით.

სახალხო დამცველი რეკომენდაციით მიმართავს საქართველოს მთავარ პროკურორს, სისხლისსამართლებრივი დევნის პოლიტიკის განსაზღვრისას საზოგადოებისათვის ნაკლებად საშიში დანაშაულების შემთხვევაში პრიორიტეტი მიანიჭოს თავისუფლების აღკვეთის ალტერნატიულ, უფრო მსუბუქ სასჯელის სახეებს.

ანგარიშში ასევე საუბარია სახალხო დამცველის ოფისში პატიმრების მიერ შეტანილ საჩივრებზე, სადაც ადმინისტრაციის მხრიდან არასათანადო მოპყრობაზეა საუბარი.
რაც შეეხება სასამართლო სისტემას, ანგარიშში ნათქვამია, რომ სახალხო დამცველის აპარატმა გააანალიზა სასამართლოში განხილული მთელი რიგი სისხლის სამართლის და ადმინისტრაციული საქმეები.

"ერთ-ერთი ყველაზე პრობლემური საკითხი სასამართლო სისტემაში არის სასამართლოს მიერ მიღებული შუალედური თუ საბოლოო გადაწყვეტილებების არასაკმარისად დასაბუთებულობის საკითხი," - ნათქვამია ანგარიშში.

"აღნიშნული პრობლემა არაერთ სისხლის სამართლის საქმეში გვხვდება, რაც იმაზე მიუთითებს, რომ დღესდღეობით სასამართლოს გადაწყვეტილებების არასაკმარისად დასაბუთებულობა სისტემურ პრობლემას წარმოადგენს," - ნათქვამია ანგარიშში.
ანგარიშის თანახმად, "ხშირია" შემთხვევები, როდესაც "საქმის არსებითი განხილვისას განსასჯელის ინტერესების დამცველი ადვოკატის მიერ დაყენებული შუამდგომლობის დაკმაყოფილებაზე უარი სასამართლოს მიერ არ არის დასაბუთებული და სასამართლო მხოლოდ აცხადებს, რომ ადვოკატის შუამდგომლობა უსაფუძვლოა, თუმცა არ აკონკრეტებს, თუ რაში გამოიხატება შუამდგომლობაში აღნიშნული გარემოებების დადგენის უსაფუძვლობა".